«Գավառ (քաղաք)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Գավառ
Քաղաք
	Գավառ
	Զինանշան
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	Գեղարքունիքի մարզ
Հիմնադրված է	728 թ.
Այլ անվանումներ	Գեղարքունի, Նոր Բայազետ, Կամո
Տվյալ կարգավիճակում	1850 թվականից
Մակերես	7 կմ²
ԲԾՄ	2000 մ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	19 900 մարդ (2015)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականուն	գավառցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Հեռախոսային կոդ	+374 (264)
Փոստային դասիչ	1201-1205
Ավտոմոբիլային կոդ	02
Պաշտոնական կայք	gavariqaghaqapetaran.am
	Գավառ (քաղաք) (Հայաստան)
	Գավառ (քաղաք) (Գեղարքունիքի մարզ)
	Գավառ Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

08:17, 19 Դեկտեմբերի 2018-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գավառ (այլ կիրառումներ)

Գավառ, քաղաք Հայաստանում, Գեղարքունիքի մարզկենտրոնն է։ Գտնվում է Գեղամա լեռնաշղթայի արևելյան լանջին, Գավառագետի ստորին հոսանքի ավազանում։ Հեռավորությունը Երևանից 98 կմ է, Սևան երկաթուղային կայարանից ՝ 36 կմ։

Պատմություն

Հին ժամանակներից քաղաքը հայտնի է եղել Գավառ անունով։ Այն ամայացել է Շահ Աբաս I-ի կազմակերպած բռնագաղթի պատճառով և ամայի է մնացել մինչև 19-րդ դարը։ 1829-1830 թվականներին Բայազետից ներգաղթում են 240 ընտանիք, որոնք էլ բնակավայրը կոչում են Նոր Բայազետ։

1995 թ.-ի դեկտեմբերի 4-ին բնակավայրը վերանվանվել է Գավառ։ Քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1924 թվականին։

Բնակչություն

Գավառի ազգաբնակչության փոփոխությունը^[2].

Տարի	1831	1897	1974	1989	1991	2001	2004	2015
Բնակիչ	1346	8751	21382	31234	32300	26621	26000	19900

Տնտեսություն

Քաղաքում զարգացած է արդյունաբերությունը։ Գավառի գյուղատնտեսության ճյուղերից են՝ դաշտավարությունը, անասնաբուծությունը և թռչնաբուծությունը։

Հանքեր

Գավառում կան հանքային բուժիչ (ածխաթթվային) առատ աղբյուրներ։ Շրջակայքում կան բազալտի պաշարներ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Գավառի Հացառատ թաղամասի կենտրոնում գտնվում է Հացառատի Ս. Աստվածածին եկեղեցական համալիրը և Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցիները (7-19-րդ դարեր)։ Քաղաքն ունի նաև Ս. Աստվածածին (1902-1905 թթ.) և Ս. Հովհաննես (1848 թ.) անուններով եկեղեցիներ։

Գավառի երկրագիտական թանգարան

Գավառի երկրագիտական թանգարանում ներկայացված են Հայաստանի և մասնավորապես Գեղարքունիքի մարզի պատմությանը նվիրված հետաքրքիր կտավներ, գորգեր, հին բնակավայրերի վերարտադրություններ, մարզի և Սևանա լճի պատմությանը նվիրված այլ նմուշներ^[3]։

Խոհանոց

Կարմիր ցորենից պատրաստվող ավանդական հացը սննդային մեծ արժեք ունի և դիտարկվում է որպես բիո։ Գաթան, փախլավան և շաքար-լոխումը Գավառին բնորոշ խմորեղեններ են։ Աղաջրի մեջ առանց համեմունքների եփած իշխան ձուկը մարզի յուրահատուկ ճաշատեսակներից մեկն է։ Քյուֆթան Գավառի ամենահայտնի ճաշատեսակն է, որը պատրաստվում է փայտի վրա ծեծած մսից, որից պատրաստում են գնդեր և եփում ջրում^[3]:

Քույր քաղաքներ

Նովոռոսիյսկ (Ռուսաստան), 2009-ից

Հայտնի գավառցիներ

Գեդեոն Միքայելյան (1907-1985) Խորհրդային Միության հերոս, գնդապետ, հնագետ։
Ֆրունզե Դովլաթյան (1927 - 1997) - խորհրդային ռեժիսոր, դերասան, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1983)։
Պահարե (1895-1968) - դերասան, բանաստեղծ։
Վաչե Նալբանդյան (1919 - 1998) - գրականագետ, բան․ գիտ․ դոկտոր, պրոֆ․, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս։
Սամվել Քոչարյանց (1909 - 1984) - տեխն․ գիտ․ դոկտոր, պրոֆ․, միջուկային հրթիռների կոնստրուկտոր, ԽՍՀՄ պետական մրցանակակիր։
Գևորգ Դաբաղյան (1965) - ՀՀ վաստակավոր արտիստ, դուդուկահար, Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր։
Գոհար Մովսիսյան (1997) - աշխարհահռչակ դերասանուհի։
Լևոն Բլբուլյան (1949) -բանաստեղծ, թարգմանիչ։
Ժաննա Բլբուլյան (1947)- դերասանուհի, երգահան։

Ծանոթագրություններ

↑ «Հայաստանի Հանրապետության մշտական բնակչության թվաքանակը 2015 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ,» (PDF). Վերցված է 2015 Օգոստոսի 9-ին.
↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 52» (PDF). Վերցված է 2015 նոյեմբերի 2-ին.
↑ ^3,0 ^3,1 Գեղարքունիքի մարզի ուղեցույց, 2012 թ

Տես նաև

Արտաքին հղումներ

[HH_mshtakan_bnakchutyuny_2015_hulisi_1-i_drutyamb-1] «Հայաստանի Հանրապետության մշտական բնակչության թվաքանակը 2015 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ,» (PDF). Վերցված է 2015 Օգոստոսի 9-ին.

[hay_gyux-2] «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 52» (PDF). Վերցված է 2015 նոյեմբերի 2-ին.

[ուղեցույց-3] 3,0 ^3,1 Գեղարքունիքի մարզի ուղեցույց, 2012 թ

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 67. / Տող 67. @@
 == Պատմություն ==
-Հին ժամանակներից քաղաքը հայտնի է եղել Գավառ անունով։ Այն ամայացել է [[Շահ Աբաս I]]-ի կազմակերպած բռնագաղթի պատճառով և ամայի է մնացել մինչև19-րդ դարը։ [[1829]]-[[1830]] թվականներին Բայազետից ներգաղթում են 240 ընտանիք, որոնք էլ բնակավայրը կոչում են Նոր Բայազետ։
+Հին ժամանակներից քաղաքը հայտնի է եղել Գավառ անունով։ Այն ամայացել է [[Շահ Աբաս I]]-ի կազմակերպած բռնագաղթի պատճառով և ամայի է մնացել մինչև 19-րդ դարը։ [[1829]]-[[1830]] թվականներին Բայազետից ներգաղթում են 240 ընտանիք, որոնք էլ բնակավայրը կոչում են Նոր Բայազետ։
 [[1995]] թ.-ի դեկտեմբերի 4-ին բնակավայրը վերանվանվել է Գավառ։ Քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1924 թվականին։
@@ Տող 104. / Տող 104. @@
 == Պատմամշակութային կառույցներ ==
-Գավառի Հացառատ թաղամասի կենտրոնում գտնվում է Հացառատի Ս. Աստվածածին եկեղեցական համալիրը և Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցիները (7-19 դարեր)։ Քաղաքն ունի նաև Ս. Աստվածածին (1902-1905 թթ.) և Ս.Հովհաննես (1848 թ.) անուններով եկեղեցիներ։
+Գավառի Հացառատ թաղամասի կենտրոնում գտնվում է Հացառատի Ս. Աստվածածին եկեղեցական համալիրը և Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցիները (7-19-րդ դարեր)։ Քաղաքն ունի նաև Ս. Աստվածածին (1902-1905 թթ.) և Ս. Հովհաննես (1848 թ.) անուններով եկեղեցիներ։
 === Գավառի երկրագիտական թանգարան ===
@@ Տող 110. / Տող 110. @@
 == Խոհանոց ==
-Կարմիր [[ցորեն]]ից պատրաստվող ավանդական [[հաց]]ը սննդային մեծ արժեք ունի և դիտարկվում է որպես բիո։ [[Գաթա]]ն, [[փախլավա]]ն և [[շաքար-լոխում]]ը Գավառին բնորոշ [[խմորեղեն]]ներ են։ Աղաջրի մեջ առանց համեմունքների եփած [[Իշխան (ձկնատեսակ)|իշխան]] ձուկը մարզին յուրահատուկ ճաշատեսակներից մեկն է։ [[Քյուֆթա]]ն Գավառի ամենահայտնի ճաշատեսակն է, որը պատրաստվում է փայտի վրա ծեծած մսից, որից պատրաստում են գնդեր և եփում ջրում։<ref name="ուղեցույց"/>
+Կարմիր [[ցորեն]]ից պատրաստվող ավանդական [[հաց]]ը սննդային մեծ արժեք ունի և դիտարկվում է որպես բիո։ [[Գաթա]]ն, [[փախլավա]]ն և [[շաքար-լոխում]]ը Գավառին բնորոշ [[խմորեղեն]]ներ են։ Աղաջրի մեջ առանց համեմունքների եփած [[Իշխան (ձկնատեսակ)|իշխան]] ձուկը մարզի յուրահատուկ ճաշատեսակներից մեկն է։ [[Քյուֆթա]]ն Գավառի ամենահայտնի ճաշատեսակն է, որը պատրաստվում է փայտի վրա ծեծած մսից, որից պատրաստում են գնդեր և եփում ջրում<ref name="ուղեցույց"/>:
 == Քույր քաղաքներ ==
@@ Տող 120. / Տող 120. @@
 * Պահարե (1895-1968) - դերասան, բանաստեղծ։
 * [[Վաչե Նալբանդյան]] (1919 - 1998) - գրականագետ, բան․ գիտ․ դոկտոր, պրոֆ․, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս։
-* [[Սամվել Քոչարյանց]] (1909 - 1984) - տեխն․ գիտ․ դոկտոր, պրոֆ․, միջուկային հրթիռների կոնստրուկտոր,ԽՍՀՄ պետական մրցանակակիր։
+* [[Սամվել Քոչարյանց]] (1909 - 1984) - տեխն․ գիտ․ դոկտոր, պրոֆ․, միջուկային հրթիռների կոնստրուկտոր, ԽՍՀՄ պետական մրցանակակիր։
 * [[Գևորգ Դաբաղյան]] (1965) - ՀՀ վաստակավոր արտիստ, դուդուկահար, [[Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիա]]յի պրոֆեսոր։
 * [[Գոհար Մովսիսյան]] (1997) - աշխարհահռչակ դերասանուհի։