«Սպիտակի երկրաշարժ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Սպիտակի երկրաշարժ
	Սպիտակի երկրաշարժ (Հայաստան) Երկրաշարժի էպիկենտրոնը ցույց տվող քարտեզ
Տեսակ	երկրաշարժ
Երկիր	ԽՍՀՄ
Տարեթիվ	դեկտեմբերի 7, 1988
Մագնիտուդ ռիխտերի սանդղակով	7,0
Հիպոկենտրոնի; խորություն	10 կմ
Էպիկենտրոնի; տեղագրություն	40°59′13″ հս․. լ. 44°11′06″ ավ. ե.HGЯO
Տուժած երկրներ; (տարածաշրջաններ)	Հայկական ԽՍՀ
Ցունամի	ոչ
Տուժածներ	25,000 զոհված, 514,000-ը մնացին անտուն (ըստ մարտի 15-ի 20:00 տեղական ժամանակով)
Զոհվածներ	38 000 մարդ
Տնտեսական վնաս	10 միլիարդ USD
	Spitak earthquake Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

22:14, 15 Նոյեմբերի 2018-ի տարբերակ

Սպիտակի երկրաշարժ, տեղի է ունեցել Հայաստանի հյուսիսային մասում (այն ժամանակ Խորհրդային Միության կազմում) 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին՝ տեղական ժամանակով ժամը 11:41֊ին։ Երկրաշարժն ունեցել է 6.8 մագնիտուդ իսկ ըստ Մեդվեդև-Սպենհոյեր-Կարնիկի սանդղակի՝ մակրոսեյսմ^[2]իկ ինտենսիվությունը X (Արտասովոր կործանարար)։ Շրջանը խոցելի է հազվադեպ պատահող, բայց ուժեղ և ավերիչ երկրաշարժերով, այն գտնվում է Ալպերից մինչև Հիմալայներ ձգվող ակտիվ սեյսմիկ գոտու վրա։ Սպիտակ, Լենինական (Գյումրի) և Կիրովական (Վանաձոր) քաղաքները մեծ մարդկային կորուստներ են կրել, ավերվել են բազմաթիվ շենքեր և այլ կառույցներ։ Որոշ մոտակա գյուղեր նույնպես վնասվել են։

Չնայած Սառը պատերազմի լարվածությանը, երկրաշարժից մի քանի օր հետո Խորհրդային միության առաջնորդ Միխայիլ Գորբաչովը պաշտոնապես ԱՄՆ֊ից հումանիտար օգնություն է խնդրել (Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո առաջին անգամ)։ 113 երկիր զգալի քանակությամբ հումանիտար օգնություն է ուղարկել Խորհրդային Միություն՝ փրկարարական սարքավորումների, որոնողական խմբերի և բժշկական պարագաների տեսքով, բայց գաղտնի նվիրատվությունը և հասարակական կազմակերպությունների նվիրատվությունները նույնպես միջազգային օգնության մաս են կազել։ Օգնություն բերելու ճանապարհին մեկ ԽՍՀՄ ինքնաթիռ, որում կային 9 անձնակազմի անդամ և 69 զինծառայող, և Հարավսլավիայից եկող մի փոխադրամիջոց կործանվել են տարբեր պատահարներում։

Սեյսմոլոգիական բնութագիրը

Ժամանակը - 1988 թ. դեկտեմբերի 7-ին‚ տեղական ժամանակով 11 անց 41 րոպե ;
Էպիկենտրոնը - Սպիտակ քաղաքի մոտ Շիրակամուտ (Նալբանդ) գյուղ(φ=40,9N;λ=440, 2E) ;
Ուժգնությունը - էպիկենտրոնում 10 բալ ըստ МSК – 64 սանդղակի ;
- Գյումրիում - 9 բալ
- Վանաձորում - 8-9 բալ
- Ստեփանավանում - 9 բալ
- Երևանում - 6 բալ
Մագնիտուդը - 7‚0 ըստ Ռիխտերի սանդղակի ;
Հիպոկենտրոնի խորությունը - մոտ 10 կմ ;
Գլխավոր ցնցման տևողությունը - մոտ 35-45 վրկ. ;
Երկրաշարժի ժամանակ երկրի մակերեսին առաջացած բեկվածքի երկարությունը - մոտ 37 կմ‚ ուղղաձիգ առավելագույն տեղաշարժը - մոտ 2 մ‚ հորիզոնական տեղաշարժը - 0,7-1‚0 մ։

Ավերման գոտու բնութագիրը

Վնասի գոտու մակերեսը - 10 000 կմ քառակուսի‚ ուր ապրում էր 1 միլիոն բնակիչ ;
Ուժեղ ավերման գոտու մակերեսը - 3000 կմ քառակուսի ;
Ավերված քաղաքների թիվը - 11
Ավերված գյուղերի թիվը - 58
Տուժած քաղաքների թիվը - 21
Տուժած գյուղերի թիվը - 342
Անօթևան մնացածների թիվը - 514000 մարդ։

Երկու երկրաշարժի համեմատում^[3]
	Սպիտակի երկրաշարժ	Լոմա-Փրիետա երկրաշարժ
Թվական	դեկտեմբերի 7, 1988	հոկտեմբերի 17, 1989
Ուժգնություն	6.9	7.1
Վայր	Հայաստան	Հյուսիսային Կալիֆորնիա
Մահացածներ	>25,000	67
Վիրավորներ	31,000	2,435
Անօթևան մնացածներ	514,000	7,362
Գույքային վնաս	Անհայտ	~7.8 միլիարդ ԱՄՆ դոլար

Մարդկային կորուստները

Զոհերի թիվը - 25000‚ այդ թվում՝

Փլատակներից հանվել է կենդանի - 45000 մարդ, հոսպիտալացվել է - 12500 մարդ։ Աղետի գոտուց տարահանվել է 120 հազար մարդ (կանայք‚ ծերեր և երեխաներ)‚ որոնցից 75 հազարը՝ Հայաստանից դուրս, ԽՍՀՄ առողջարաններ։

Ուղիղ նյութական կորուստների արժեքը կազմել է 10 միլիարդ ԱՄՆ դոլար։

Հետևանքները քաղաքաշինության ոլորտում

Երկրաշարժի հետևանքով վերանայվեց Հայաստանի սեյսմիկ շրջանացման քարտեզը, նախկին երկու՝ 7 և 8 բալային գոտիների փոխարեն ընդունվեց 1, 2 և 3 գոտիներով քարտեզ, որտեղ սեյսմիկ վտանգը արտահայտված էր ոչ թե բալերով, այլ սպասվելիք երկրաշարժերի մաքսիմում արագացումներով։

1 գոտու համար այն 200 սմ/վ² (մոտավորապես 8 բալ)
2 գոտու համար այն 300 սմ/վ² (մոտավորապես 8,5 բալ)
3 գոտու համար այն 400 սմ/վ² (մոտավորապես 9 բալ)

Օրինակ, Երևանը գտնվում է 3 գոտում, այսինքն կարող է տեղի ունենալ 9 բալ ուժգնության երկրաշարժ։

Ծանոթագրություններ

↑ Service, Robert (2003). A History of Modern Russia: From Nicholas II to Vladimir Putin. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. էջեր 468–469. ISBN 0-674-01801-X.
↑ «Տասներեքերորդի ճակատագիրը». Վահան Ամատունի (ամերիկյան անգլերեն). 2011-06-03. Վերցված է 2018-09-14-ին.
↑ Դիրկ Փրոսկե (Dirk Proske), Ռիսկեր և Աղետներ (անգլերեն՝ Risks and Disasters), Ռիսկերի Կատալոգ, Սպրինգեր Բերլին Հայդելբերգ, 2008, էջ 97, ԳՄՍՀ՝ 978-3-540-79554-4։

Արտաքին հղումներ

[Service-1] Service, Robert (2003). A History of Modern Russia: From Nicholas II to Vladimir Putin. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. էջեր 468–469. ISBN 0-674-01801-X.

[2] «Տասներեքերորդի ճակատագիրը». Վահան Ամատունի (ամերիկյան անգլերեն). 2011-06-03. Վերցված է 2018-09-14-ին.

[3] Դիրկ Փրոսկե (Dirk Proske), Ռիսկեր և Աղետներ (անգլերեն՝ Risks and Disasters), Ռիսկերի Կատալոգ, Սպրինգեր Բերլին Հայդելբերգ, 2008, էջ 97, ԳՄՍՀ՝ 978-3-540-79554-4։

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 111. / Տող 111. @@
 == Արտաքին հղումներ ==
 * [http://spitakseism.info/?p=8 Սպիտակի երկրաշարժի դասերը և աղետի գոտու վերականգնման խնդիրները]
-* [http://www.spitakseism.info spitakseism.info - Սպիտակի երկրաշարժի 20 ամյակին նվիրված գիտական, հրապարակախոսական, վիճակագրական և այլ նյութերի հավաքածո]
+* [http://www.spitakseism.info spitakseism.info - Սպիտակի երկրաշարժի 20 ամյակին նվիրված գիտական, հրապարակախոսական, վիճակագրական և այլ նյութերի հավաքածու]
 * [http://ema.am/index.php?option=com_content&view=article&id=1814%3A21-&catid=13%3A2009-04-17-09-44-05&Itemid=1&lang=hy Հայաստանի փրկարար ծառայության ցանցակայք]
 * [http://www.noev-kovcheg.ru/mag/2007-12/986.html Սուրեն Հարությունյանի հոդվածը Սպիտակի երկրաշարժի մասին]