«Դարդանելի նեղուց»–ի խմբագրումների տարբերություն
| Տող 59. | Տող 59. | ||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
||
* [[Աշխարհառազմավարություն]] |
|||
* [[Геостратегия]] |
|||
* [[Աշխարհաքաղաքականություն]] |
|||
* [[Геополитика]] |
|||
* [[Տրանսբայկալյան խողովակաշար]] (ծրագրում) |
|||
* [[Трансбалканский трубопровод]] (в проекте) |
|||
* [[Սևծովյան նեղուցներ]] |
|||
* [[Черноморские проливы]] |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
18:57, 27 Սեպտեմբերի 2018-ի տարբերակ
| Դարդանելի նեղուց | |
|---|---|
| Çanakkale boğazı (tr) Hellespontus (la) | |
 Տեսարան դեպի Դարդանելի նեղուցը նավակից | |
| Երկիր | Թուրքիա |
| Բաժանում է | Գալիպոլի թերակղզին և Փոքր Ասիայի հյուսիսարևմտյան ափը |
| Առավելագույն խորություն | 103 մ մ |
| Երկարություն | 61 կմ |
| Լայնություն | 1,2-6 կմ |
  | |
Դարդանելի (նաև Գելոսպոնտ, թուրքերեն՝ Çanakkale boğazi), նեղուց Եվրոպական Գալիպոլյան կղզիների (Թուրքիա) և Փոքր Ասիայի հյուսիսարևմտյան մասի միջև։
Նեղուցը միացնում է Էգեյան ծովը Մարմարա ծովի հետ, իսկ Բոսֆորի հետ միասին, նաև Սև ծովին։ Հին անվանումը եղել է Գելեսպոնտ՝ լատին․՝ Hellespontus։ Իր ժամանակաից անվանումը ստացել է Դարդանիա քաղաքի անվանումից, որը գտնվում է Իդա լեռան վրա։
Նեղուցի երկարությունը կազմում է մոտ 65 կմ, լայնությունը 1,3-ից 6 կմ, միջին խորությունը 50 մ է։
Անվանում
Կոչվում է Դարդանուս քաղաքի անունով, որն իր անվանումը ստացել է դարդաններ ցեղի անունից (նեղուցի ափին ապրած դարդանները եղել են տրոյացիների դաշնակիցը)։ Հին հունական անվանումը եղել է Հելլեսպոնտոս, որը բառացի նշանակել է «Հելլայի ծով»։
Ըստ հին հունական ավանդության՝ այդ անվանման առաջացումը կապվում է Հելլայի անվան հետ, որն այնտեղ ծովն է ընկել իր չար, խորթ մորից Կոլխիդա փախչելիս։ Նեղուցի թուրքական անվանումն է Չանաքկալե բողաղ՝ ափին գտնվող Չանաքկալե քաղաքի անունից։ Իսկ բողազ նշանակում է նեղուց։[1]
Հոսանքները
Լևիտանի և Սև ծովերի աղիության շնորհիվ գոյություն ունեն երկու հիմնական հոսանքներ՝ սևծովյան աղազերծված ջրերը 1-1,5 միջին արագությամբ մակերույթային հոսքով զիջում ենՄարմարա ծովի հանգույցից մինչև եվրոպական ծովափ, հատակամերձ հոսանքները՝ Էգեյան ծովից Մարմարա ծով [2][3].:
Տեղադիրքը
Դարդանելի նեղուցը միացնում է Էգեյան ծովը Մարմարա ծովին,ևս մեկ զույգ էլ՝ Բոսֆորը՝ Սևին:
Պատմությունը
Հին ժամանակներում այստեղ գլխավոր քաղաքն էր Աբիդոսը: Ասիական ափի թուրքերին (1352 թվական) անցնելուց հետո հետո, նրա տեղը զբաղեցրեց Չանաքկալե քաղաքը: 1841 թվականի պայմանագրի համաձայն,միայն թուրքական ռազմական նավերին թույլատրվեց անցնել Դարդանելի նեղուցը: Առաջին Բալկանյան պատերազմի ժամանակ Հունաստանի նավատորմը նեղուցի մուտքի մոտ երկու անգամ պարտության մատնեց թուրքերին, որից հետո օսմանյան նավատորմը չէր համարձակվում դուրս գալ Դարդանելից: Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, 1915 թվականին, Թուրքիայում և Անտանտի միջև ծանր երկար մարտեր ձգվեցին: 2016 թվականին, Մարմարա ծովի շրջանում, տրանսպորտային օղակաձև շինարարության շրջանակներում, սկսվեցին «Չանաքկալե-1915» (en:Çanakkale 1915 Bridge) կամրջի կառուցումը Դարդանելով [4]: Կամուրջը միացնելու էր Կոջավելի ասիական բնակատեղին (Բալիկեսիր պրովինցիա) և եվրոպական մասի Գելիբոլու քաղաքի Սյուտլյուջեն (Չանաքկալե պրովինցիա): «Չանաքկալե-1915» կամուրջը կլինի աշխարհի ամենաերկար կախովի կամուրջը, ընդհանուր ձգվածությունը ափից ափ՝ 3869 մ է: 2017 թվականի մարտի 18-ին, Չանաքկալե քաղաքում տեղի ունեցավ Դարդանելի նեղուցով ավտոմոբիլային կամրջի շինարարության համար առաջին քարը դնելու արարողությունը [5]:Շինարարությունը ծրագրվում է ավարտել 2023 թվականին:Կամուրջը կդառնա «Կինալի— Տեգիրդագ—Չանաքկալե—Սավաշտեպե» 80կմ-ոց ավտոմայրուղու մի մասը: Կառուցումը կատարվելու է երկու թուրքական և հարավկորեական ընկերությունների կոնսորցիումի կողմից [6][7].
Տես նաև
- Աշխարհառազմավարություն
- Աշխարհաքաղաքականություն
- Տրանսբայկալյան խողովակաշար (ծրագրում)
- Սևծովյան նեղուցներ
Ծանոթագրություններ
- ↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
- ↑ Гидрология Средиземного моря / И. М. Овчинников, Е. А. Плахин, Л. В. Москаленко и др. ; Под ред. д-ра геогр. наук В. А. Буркова. — Л.: Гидрометеоиздат, 1976. — 375 с.
- ↑ Залогин, Б. С.; Косарев А. Н. Средиземное море // География : Журнал. — Издательский дом «Первое сентября», 2000. — № 29.
- ↑ В Турции начали строить мост через Дарданеллы. Первый со времён царя Ксеркса, 2 ноября 2016
- ↑ В Турции началось строительство моста через пролив Дарданеллы, 20 марта 2017
- ↑ Названы сроки закладки фундамента нового моста «Чанаккале-1915» в Турции, 6 марта 2017
- ↑ Южнокорейско-турецкий консорциум построит мост через пролив Дарданеллы
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Դարդանելի նեղուց կատեգորիայում։ |
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |