Սերգեյ Աղաջանյան

Սերգեյ Աղաջանյան
Պատկեր:Sergey Aghajanyan.jpg Սերգեյ Աղաջանյան
Հիմնական տվյալներ
Ծնվել է	սեպտեմբերի 1, 1929 Իրան, Պեխլևի (ներկայումս` Էնզելի) Բանդարե Անզալի, Գիլան, Իրան
Երկիր	Իրան,  ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Մահացել է	հունվարի 9, 2005 Երևան
Ժանրեր	Դասական երաժշտություն
Մասնագիտություն	Կոմպոզիտոր, դիրիժոր
Գործիքներ	ջութակ
Կրթություն	Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա
Անդամակցություն	Հայաստանի կոմպոզիտորների միություն
Պարգևներ

Սերգեյ Աղաջանյան (սեպտեմբերի 1, 1929թ. - հունվարի 9, 2005թ.) հանրահայտ հայ կոմպոզիտոր, ջութակահար, պրոֆեսոր, Հայաստանի արվեստի վաստակավոր գործիչ, Պրոկոֆևի անվան միջազգային մրցույթի դափնեկիր (1-ին տեղ), հայ դասական երաժշտության վառ ներկայացուցիչ, ով ճանաչված է որպես համաշխարհային դասական։

Կենսագրություն

Աղաջանյանը ծնվել է Պեխլևիում 1929թ. սեպտեմբերի 1-ին արհեստավոր Համբարձում Աղաջանյանի ընտանիքում։ 1937թ.-ին ընտանիքը տեղափոխվել է Թեհրան, որտեղ էլ որ Սերգեյ Աղաջանյանը տեղի "Քյուշեշ-Դավթյան" հայկական դպրոցում ստացել է նախնական կրթություն: Հայտնի երաժիշտ Աշոտ Պատմագրյանի առաջարկով 1949թ.-ին Աղաջանյանը ընդունվել և ավարտել է Թեհրանի պետական կոնսերվատորիան` Սերգեյ Խուցիևի ջութակի դասարանը: 1950թ.-ին հանդես է եկել մենահամերգով և առաջինը Թեհրանում կատարել է Արամ Խաչատրյանի ջութակի կոնցերտը: Հետագայում Վենյավսկու գործերով հանդես է եկել Թեհրանի սինֆոնիկ նվագախմբում որպես մենակատար:

1953թ.-ին Աղաջանյանը տեղափոխվել է իր հայրենիք` Հայաստան: Երևանում նա ընդունվել և ավարտել է Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիան` նախ պրոֆեսոր Շամշյանի ջութակի դասարանը (1952թ.) այնուհետև պրոֆեսոր Է. Միրզոյանի կոմպոզիացիայի դասարանը (1975 թ.):

1975 թ.-ին Աղաջանյանը դարձել է կոմպոզիտորների միության անդամ:

1964թ.-ին Աղաջանյանը հրավել է Պոլիտեխնիկ ինսիտուտ, որպես ինստիտուտի կամերային նվագախումբի ղեկավար: Այդ նվագախումբը եղել է իր տեսակի մեջ առաջինը և միակը: 30 տարվա ընթացքում նվագախումբը Աղաջանյանի գլխավորությամբ արժանացել է 5 ոսկե մեդալի և բազմաթիվ պատվավոր մրցանակների:

1983թ.-ին ստացել է դոցենտի իսկ 1987թ.-ին` պրոֆեսորի կոչում: 1985թ.-ին Աղաջանյանը ստացել է Հայաստանի վաստակավոր գործչի կոչում: 1999թ.-ին Սանկտ-Պետերբուրգում Աղաջանյանի` թավջութակի համար գրված «Մենախոսություն» սոնատ-ֆանտազիան արժանացել է Պրակոֆևի անվան 3-րդ միջազգային մրցույթի 1-ին մրցանակի:

Աղաջանյանի ստեղծագործությունները բազմաժանր են. վոկալ գործեր, գործեր կամերային նվագախմբի համար, կամերային նվագախմբի պոլիմոնոդիաներ, բազմաթիվ խմբերգային գործեր, սոնատներ ջութակի, թավջութակի, դաշնամուրի համար, խմբերգային կանտատա սինֆոնիկ նվագախմբի համար և այլն:

Գլխավոր ստեղծագործությունները

Նվագախմբային ստեղծագործություններ. Չորս «Պոլիմոնոդիա» ըստ հայ միջնադարյան տաղերի և շարականների, գրված լարային նվագարանի համար. (հրատարակված ` Երևանում 2001թ.ն)

• ա - «Պոլիմոնոդիա h. 1» «Հավիկ» X դ. (սետղծման տարեթիվ` 1972թ., հրատարակված` Մոսկվայում 1978թ.)
• բ - «Պոլիմոնոդիա h. 2» «Հավուն-հավուն» X դ.(սետղծման տարեթիվ` 1971թ., հրատարակված` Մոսկվայում 1978թ.)
• գ - «Պոլիմոնոդիա h. 3» ըստ Ն. Շնորհալիի (սետղծման տարեթիվ` 1978թ., հրատարակված` Երևանում 2001թ.)
• դ - «Պոլիմոնոդիա h. 4» ըստ Ն. Շնորհալիի (սետղծման տարեթիվ` 1979թ., հրատարակված` Երևանում 2001թ.)
• ե - «Չորս Պոլիմոնոդիա»` ժողովածու: «Նախերգանքի պատանեկություն»` գրված փողային նվագախմբի համար (սետղծման տարեթիվ` 1983թ., հրատարակված` Երևանում 2001թ.ն)

Գործիքային ստեղծագործություններ

• «կոնցերտինո» գրված երկու կլարնետի և դաշնամուրի համար (սետղծման տարեթիվ` 1969թ.)
• «խաչքար», պիես ֆլոյտայի, կլարնետի և ֆագոտի համար (եռյակ)(սետղծման տարեթիվ` 1972թ., հրատարակված` Երևանում 1978թ.ն)
• Սոնատ- ֆաբտազիա «Մենախոսություն», գրված մենանվագ թավջութակի համար (սետղծման տարեթիվ` 1982թ., հրատարակված` Մոսկվայում 2002թ.)
• Երեք պիես դաշնամուրի համար (սետղծման տարեթիվ` 2001թ., հրատարակված` Մոսկվայում 2002թ.)

1. ա- «Լքված վանքը»
2. բ- «Մամռոտ տապանաքարի մոտ»
3. գ- «Տագնապ»

Վոկալ ստեղծագործություններ

• երգաշար «Օմար Խայամի քառյակները» (5 երգ) մեցցո սոպ. ձայնի և դաշնամուրի համար (սետղծման տարեթիվ` 1970թ., հրատարակված է ԱՄՆ-ում)
• «Ակնա կռունկ» սոպրանոյի և դաշնամուրի համար (սետղծման տարեթիվ` 1972թ.)
• «Ձոն հիշատակի» բարիտոնի և փողային նվագախմբի համար (սետղծման տարեթիվ` 1997թ.)
• «Հայ արի զինվոր» բարիտոնի և դաշնամուրի համար (սետղծման տարեթիվ` 1993թ.)

Խմբերգային ստեղծագործություններ, գործիքային նվագախումբ

• «Մաշտոցյան 4 երգ» արված միաձայն երգչախմբի և դաշնամուրի համար: (սետղծման տարեթիվ` 1972թ.)
• «Հայ արի զինվոր» պատանելան երգչախմբի և դաշնամուրի համար (նույնը և մեներգչի համար)(սետղծման տարեթիվ` 1994թ.)
• «Ողջույն Արարատ» երգչախմբի և դաշնամուրի համար (նվիրված Թեհրանի Արարատ մարզամշակութային կազմակերպության 50-ամյակին) (սետղծման տարեթիվ` 1994թ.)
• սյուիտ «Տոյ լիլի-լո» մեներգչուհու, երգչախմբի և ժող գործ. նվագախմբի համար (սետղծման տարեթիվ` 1977թ.)
• «Պոլիմոնոդիկ կանտատ» երգչախմբի և սինֆոնիկ նվագախմբի համար (սետղծման տարեթիվ` 1994թ.)

Ա. կապպելա խմբերգ

• Հայկական խողովրդական երգ «Էսոր ուրբաթ պիտեր» եռաձայն երգչախմբերի համար (սետղծման տարեթիվ` 1973թ., Հրատարակված է Երևանում)
• Հարսանեկան երկուխմբերգ - «Թագավոր» և «Զնգլո» քառաձայն երգչախմբի համար (սետղծման տարեթիվ` 1974թ.)
• «Պոեմ նվիրված հողին» երգչախմբի համար (սետղծման տարեթիվ` 1974թ.)
• Խմբերգային եռապատում - «Տարոնի ժող. երգոր» (սետղծման տարեթիվ` 1986թ.)

1. ա- Շուշո
2. բ- Գիշերվա զանգեր
3. գ- Պապիկ, մամիկ

• Խմբերագային եռապատում - «Նոր Նախիջևանի ժող. երգոր»(սետղծման տարեթիվ` 1986թ. հրատարակված է Երևանում 2010թ.)

1. ա- Սիրո երգ
2. բ- Օրոր
3. գ- կատակերգ` «Աղջիկ ունեմ հարսնացու»

• Սերենադա դե Քանարիա (իսպաներեն)քառաձայն երգչախմբի համար (սետղծման տարեթիվ` 1999թ.)
• պարսկական ժող. երգերի երկուխմբերգաշար գրված Իրանի մշակոիյթի նախարարության պատվերով. (սետղծման տարեթիվ` 1993թ.)

երգաշար N 1

1. ա - «Թոբիո»
2. բ - «Նինայ և Բինա»
3. գ - «Մահ բանու»

երգաշար N 2

1. ա - «Մասոմ մասոմ»
2. բ - «Լեյլամե»
3. գ - «Գոլոմի»
4. դ - «Զոբեյդի»