«Աբրահամ Լինքոլնի սպանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''ԱՄՆ-ի տասնվեցերորդ նախագահ Աբրահամ Լինքոլնի սպանությունը''' տեղի է ունեցել [[1865]] թվականի [[ապրիլի 14]]-ին, Վաշինգտոնում, «Մեր ամերիկացի զարմիկը» ներկայացման ժամանակ (Ֆորդի թատրոնում): Լինքոլնը մահացու վիրավորվել է հարավցիների կողմնակից, դերասան [[Ջոն Ուիլքս Բութ]]<nowiki/>ի կողմից հրազենից գլխին արձակած կրակոցից:

[[Ամերիկայի քաղաքացիական պատերազմ|Հյուսիսի և Հարավի պատերազմ]]<nowiki/>ի ժամանակ [[Ջոն Ուիլքս Բութ|Ջոն ԲութԲութը]]<nowiki/>ը դարձավ [[Ամերիկայի Համադաշնային Նահանգներ|ԿոնֆեդերացիաԿոնֆեդերացիայի]]<nowiki/>յի գաղտնի գործակալ, որին նա տրամադրում էր մաքսանենգային դեղամիջոցներ: Նա մասնակցել է հակակառավարական [[Դավադրությունդավադրություն|դավադրությանը]], որի մասնակիցները նախապես մտածել էին առևանգել նախագահ [[Աբրահամ Լինքոլն]]<nowiki/>ին, ապա՝ պատերազմի ավարատին մոտ՝ ծրագրեցին սպանել նրան և [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի կառավարության հիմնական անդամներին: [[Ամերիկայի Համադաշնային Նահանգներ|Ամերիկայի Համադաշնային նահանգներնահանգների]]<nowiki/>ի կապիտուլյացիայից հետո, [[1865]] թվականի [[ապրիլի 9]]-ին երկիրը ստիպված էր անցկացնել Հարավի Վերակառուցում և սկսել [[Սևամորթներսևամորթներ|սևամորթ]]<nowiki/>երի՝ ամերիկյան հասարակության ինտեգրման պրոցեսը:

Պատերազմի ավարտից հինգ օր անց, [[Ավագ Ուրբաթ]]<nowiki/>ի օրը՝ [[1865]] թվականի [[ապրիլի 14]]-ին «Մեր ամերիկացի զարմիկը» ներկայացման ժամանակ ([[Ֆորդի թատրոն]]<nowiki/>ում) հարավցիների կողմնակից, դերասան [[Ջոն Ուիլքս Բութ]]<nowiki/>ը սողոսկեց նախագահական օթյակ և կրակեց [[Աբրահամ Լինքոլն|Լինքոլն]]<nowiki/>ի գլխին: [[Ջոն Ուիլքս Բութ|Բութ]]<nowiki/>ը զբաղված չէր այդ օրվա ներկայացման մեջ, և, առհասարակ, մինչ այդ օրը Ֆորդի թատրոնում խաղացել էր ընդամենը երկու անգամ, սակայն հաճախ էր լինում իր դերասան-ընկերների մոտ և հիանալի գիտեր ինչպես շինությունը, այնպես էլ թատրոնի խաղացանկը: Կատակերգության ամենազվարճալի տեսարանի ժամանակ նա մտավ նախագահի օթյակը և ռեպլիկներից մեկից հետո կրակեց նրա վրա այն հաշվարկով, որ կրակոցի ձայնը խլացվի ծիծաղի պոռթկումով: Ընդունված է համարել, որ [[Ջոն Ուիլքս Բութ|Բութ]]<nowiki/>ըԲութը այդ ժամանակ գոչել է՝ {{lang-la|[[Sic semper tyrannis]]!}} («Այսպիսին է բռնակալների ճակատագիրը», հարավի նահանգներից մեկի՝ [[Վիրջինիա]]<nowiki/>յի կարգախոսն է): Առաջ եկած խառնաշփոթության մեջ [[Ջոն Ուիլքս Բութ|Բութ]]<nowiki/>ինԲութին հաջողվեց թաքնվել: Այդ ընթացքում մահացու վիրավորված [[Աբրահամ Լինքոլն|Լինքոլն]]<nowiki/>ինԼինքոլնին թատրոնից տեղափոխեցին տուն, որը գտնվում էր հանդիպակաց: Հաջորդ օրվա առավոտյան, [[1865]] թվականի [[ապրիլի 15]]-ի Աբրահամ Լինքոլնը վախճանվեց:

1865 թվականի [[ապրիլի 26]]-ին [[Ջոն Ուիլքս Բութ|Բութ]]<nowiki/>ըԲութը ոստիկանության կողմից հայտնաբերվեց [[Վիրջինիա]] նահանգում, ամբարում: Ամբարը այրեցին, [[Ջոն Ուիլքս Բութ|Բութ]]<nowiki/>ըԲութը, զինված ատրճանակով, դուրս եկավ. այդ պահին նրան պարանոցից մահացու վնասվածք հասցրեց Բոստոն Կորբետտը: [[Ջոն Ուիլքս Բութ|Ջոն Բութ]]<nowiki/>իԲութի արտասանած վերջին բառերն էին՝ «Ասացեք մայրիկիս, որ ես մահացա՝ պայքարելով իմ երկրի համար»:

Միլիոնավոր ամերիկացիներ, սպիտակներ և սևեր, եկել էին վերջին պարտքը տալու իրենց նախագահին [[Վաշինգտոն ԿՇ|Վաշինգտոն]]<nowiki/>ից [[Սփրինգֆիլդ (Իլինոյս)|Սփրինգֆիլդ]] երկուս ու կես շաբաթ գնացող սգո գնացքի ուղևորության ժամանակ: Գնացքը երկու դագաղ էր տանում՝ մեծ դագաղում [[Աբրահամ Լինքոլն]]<nowiki/>իԼինքոլնի մարմինն էր, փոքրում՝ նրա որդու՝ Ուիլյամի մարմինը, ով մահացել էր դրանից երեք տարի առաջ, [[Աբրահամ Լինքոլն|Լինքոլն]]<nowiki/>իԼինքոլնի պաշտոնավարման ժամանակ<ref>{{Cite web|url=http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=9126|title=William Wallace “Willie” Lincoln (1850-1862) -...|website=www.findagrave.com|accessdate=2018-04-24}}</ref>: Աբրահամը և Ուիլյամը հուղարկավորվեցին [[Սփրինգֆիլդ (Իլինոյս)|Սփրինգֆիլդ]]<nowiki/>ումՍփրինգֆիլդում, Օուկ-Ռիջ գերեզմանատանը: Լինքոլնի ողբերգական մահը նպաստեց նրա անվան շուրջ իր կյանքը հանուն երկրի վերամիավորման և սևամորթ ստրուկների ազատագրման համար նվիրաբերած նահատակի լուսապսակի ձևավորմանը: Լինքոլնի մահով [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի սևամորթ բնակչությունը երկար տարիներ կորցրեց ազատության իրավունքը, որը պրոպագանդում էր Լինքոլնը և ուզում էր այն իրականացնել ամբողջ երկրով մեկ:

Լինքոլնի սպանությունը, որպես իրադարձություն, որը մեծ պատմական նշանակություն ունի, հաճախ է հիշատակվել գրականության, կինոյի, երաժշտության և ներկայացումների մեջ:

* [[Դեյվիդ Ուորկ Գրիֆիթ|Դեյվիդ ԳրիֆիթԳրիֆիթի]]<nowiki/>ի '''«'''Ազգի ծնունդը» ([[1915]]),

* [[Ջոն Ֆորդ]]<nowiki/>ի '''«'''Շնաձկների կղզու բանտարյալը», ([[1936]])

* Ջեյմս Կոնուեյի '''«'''Դավադրություն ընդդեմ Լինքոլնի» ([[1977]]),

* Հարոլդ Ռամիսի [[Ցանկություններով կուրացածը (ֆիլմ, 2000)|'''«'''Ցանկություններով կուրացածը»]] ([[2000]]),

* Ջոն Տարտելթաուբի [[Ազգի գանձերը. գաղտնիքների գիրքը|'''«'''Ազգի գանձերը. գաղտնիքների գիրքը»]] ([[2007 год в кино|2007]]),

* [[Ռոբերտ Ռեդֆորդ]]<nowiki/>ի '''«'''Դավադրուհին'''»''' ([[2010 год в кино|2010]]),

* [[Սթիվեն Սփիլբերգ]]<nowiki/>ի '''«'''Լինքոլն'''»''' ([[2012 год в кино|2012]]),

* Ադրիան Մոուտ '''«'''Լինքոլնի սպանությունը» ([[2013]]),

* [http://www.life.com/gallery/41362 «Человек, который убил Линкольна» — Слайдшоу [[Life (журнал)|журнала «Life»]]]