«Ալի Ռըզա էֆենդի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Խմբագրում եմ|Armenmir}}
{{Խմբագրում եմ|Armenmir}}
{{Տեղեկաքարտ Պետական գործիչ}}
{{Տեղեկաքարտ Պետական գործիչ}}
'''Ալի Ռըզա էֆենդի''' ({{lang-tr|Ali Rıza Efendi}}, {{ԱԾ}}), թուրք պետական և քաղաքական գործիչ, [[Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք]]ի հայրը և [[Զյուբեյդե հանըմ]]ի ամուսինը:
'''Ալի Ռըզա էֆենդի''' ({{lang-tr|Ali Rıza Efendi}}, {{ԱԾ}}), թուրք պետական գործիչ, [[Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք]]ի հայրը և [[Զյուբեյդե հանըմ]]ի ամուսինը:
Նա ծնվել է ժամանակակից [[Մակեդոնիա (Հունաստան)|Հունական Մակեդոնիայի]] [[Սալոնիկ]] քաղաքում: Վերջինս Եվրոպայի տարածքում [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրության]] երկրորդ նշանակալից քաղաքն էր՝ [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսից]] հետո: Նա աշխատել է որպես մաքսային և մահացել 1888 թվականին, երբ իր որդին ընդամենը 7 տարեկան էր: Որոշ գիտնականներ կարծում են, որ Ալի Ռըզան ունեցել է [[Ալբանացիներ|ալբանական]] կամ [[Սլավոններ|սլավոնական]] ծագումնաբանություն<ref>Andrew Mango ''Atatürk: The Biography of the Founder of Modern Turkey'', Overlook Press, 2002, {{ISBN|978-1-58567-334-6}}, [https://books.google.com/books?ei=ZhvATKOVHcelcN3GoPkL&ct=result&id=nu68vd_AmuYC&dq=Andrew+Mango&q=Turkish+speaking+family+#search_anchor p. 25]; p.27. "Ֆեյզուլահի ընտանիքը ընդունված է ասել, որ ծնունդով Վոդինայից էր (ներկայումս Էդհեսա բնակավայրն է, որը գտնվում է Հունական Մակեդոնիայում): Ազգանունը եղել է Սոֆուզադե, որը թարգմանաբար նշանակում է 'բարեպաշտ մարդու որդի': Սա նշանակում է, որ Զյուբեյդեյի և Ալի Ռըզայի նախնիները միևնույն ծագումն են ունեցել: Սալիհ Բոզոքի որդին՝ Ջեմիլ Բոզոքը, ով եղել է Աթաթուրքի հեռավոր զարմիկը, հետագայում նաև կենսագիրը, պնդում էր, որ բարեկամ է եղել և Ալի Ռըզայի, և Զյուբեյդեյի ընտանիքներին: Սա նշանակում է, որ Աթաթուրքի ծնողները եղել են հեռավոր ազգականներ: Ջեմիլ Բոզոքը նշում է, որ իր պապը՝ Սաֆեր էֆենդին ունեցել է ալբանական ծագում: Հենց այստեղից էլ ի հայտ են եկել Աթաթուրքի ծագման մասին քննարկումները: Աթաթուրքի ծնողները և բոլոր բարեկամները թրքախոս են եղել: Այստեղից ենթադրություն, որ նրա նախնիները ծնունդով Թուրքիայից են եղել, քանի որ տեղի ալբանական կամ սլավոնական ծագում ունեցող մուսուլմանները էթնիկական կապ չեն ունեցել Թուրքիայի հետ և խոսել են ալբաներեն, սերբա-խորվաթերեն կամ բուլղարերեն:'', ''Սակայն արտաքինով Աթաթուրքը նման է ալբանացու կամ սլավոնի:[...] Սակայն չկա նաև որևէ վկայություն, որ Ալի Ռըզան կամ Զյուբեյդեն թուրք քոչվորների հետնորդներ են:" էջ 28; "Հավանական է, որ Աթաթուրքը իր ատաքին տեսքը ժառանգել է իր բալկանյան նախնիներից:"</ref><ref>Lou Giaffo: Albania: Eye of the Balkan Vortex{{Page needed|date=September 2010}}</ref><ref>[[Ernst Jaeckh|Jackh, Ernest]], ''The Rising Crescent'', (Goemaere Press, 2007), [https://books.google.com/books?id=Pxs-DAIVxqYC&printsec=frontcover&dq=The+Rising+Crescent&hl=tr&ei=bI7GTNu-J4i8vgPS0dzQDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCcQ6AEwAA#v=onepage&q=Turkish%20mother&f=false p. 31, ''Turkish mother and Albanian father'']</ref><ref>Isaac Frederick Marcosson, ''Turbulent years'', Ayer Publishing, 1969, [https://books.google.com/books?id=399LkTqBLdAC&printsec=frontcover&dq=inauthor:%22Isaac+Frederick+Marcosson%22&hl=tr&ei=inXGTMnzJYSuvgPPvLTZDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCcQ6AEwAA#v=onepage&q=Ali%20Riza&f=false p. 144.]</ref><ref>Richmond, Yale, ''From Da to Yes: understanding the East Europeans'', (Intercultural Press Inc., 1995), 212.</ref>: Ներկայումս նրա հայրական բնակավայրի բնակչության մեծ մասը շարունակում են մնալ թուրքեր<ref>{{cite web|title=Census of population and dwellings in Macedonia 2002|url=http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|accessdate=1 November 2013|page=326}}</ref><ref name="Çankaya17"/><ref>Vamik D. Volkan, Norman Itzkowitz, ''Ölümsüz Atatürk'' (''Immortal Ataturk''), Bağlam Yayınları, 1998, {{ISBN|975-7696-97-8}}, p. 37, dipnote no. 6 (Atay, 1980, s. 17).</ref>: Համաձայն հայտնի պատմաբաններ Վամիք Դ. Վոլքանի, Նորման Իցկովիչի Մյուջղան Ջունբուրի, Նուման Քարթալի և Հասան Իզզեթթին Դինամոյի, Աթաթուրքը արմատներով սերում է [[Անատոլիա]]յի [[Այդին (իլ)|Այդին նահանգի]] [[Սյոքե]] բնակավայրից<ref name="Çankaya17"/><ref>Vamik D. Volkan & Norman Itzkowitz, ''Ölümsüz Atatürk'' (''Immortal Atatürk''), Bağlam Yayınları, 1998, {{ISBN|975-7696-97-8}}, p. 37, dipnote no. 6 (Atay, 1980, s. 17)</ref><ref>[[Müjgân Cunbur|Cunbur, Müjgân]]. ''Türk dünyası edebiyatçıları ansiklopedisi, 2. cilt'' (2004), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı: "Babası Ali Rıza Efendi (doğ. 1839), annesi Zübeyde Hanımdır, baba dedesi Hafız Ahmet Efendi, 14–15. yy.da Anadolu'dan göç ederek Makedonya'ya yerleşen Kocacık Yörüklerindendir."</ref><ref>Kartal, Numan. ''Atatürk ve Kocacık Türkleri'' (2002), T.C. Kültür Bakanlığı: "Aile Selânik'e Manastır ilinin Debrei Bâlâ sancağına bağlı Kocacık bucağından gelmişti. Ali Rıza Efendi'nin doğum yeri olan Kocacık bucağı halkı da Anadolu'dan gitme ve tamamıyla Türk, Müslüman Oğuzların Türkmen boylarındandırlar."</ref><ref>Dinamo, Hasan İzzettin.''Kutsal isyan: Millî Kurtuluş savaşı'nın gerçek hikâyesi, 2. cilt'' (1986), Tekin Yayınevi.</ref><ref>[http://www.whereismacedonia.org/en/where-to-go-in-macedonia/museums-in-macedonia/327-mustafa-kemal-ataturk-memorial-museum-in-village-kodzadzik-in-municipality-centar-zupa Mustafa Kemal Atatürk – memorial museum in village Kodzadzik in Municipality Centar Zupa].</ref>:

Ալի Ռըզայի ընտանիքը ծնունդով Քոջաջըքից էր, ազգությամբ՝ [[Յուրյուքներ|յուրյուք]]<ref>{{cite web|title=Census of population and dwellings in Macedonia 2002|url=http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf|accessdate=1 November 2013|page=326}}</ref><ref>[http://www.fmv.edu.tr/web/11-49-1-1/fmv_tr/ataturk_kosesi/ataturk_kosesi/soyagaci] ATATÜRK'ÜN BABA SOYU (KIZIL OĞUZ veya KOCACIK YÖRÜKLERİ)</ref>: Յուրյուքները կազմել են գյուղի (ներկայումս քաղաքի) բնակչության ճնշող մեծամասնությունը: Ներկայումս Աթաթուրքի պապենական տանը գործում է թանգարան<ref>[http://www.vlada.mk/?q=node/3638 Memorial house of Ataturk in Kodžadžik]</ref>:

[[պատկեր:Ali Riza Efendi memorial house in Kodzadzik, Macedonia.JPG|thumb|left|Ալի Ռըզա էֆենդիի ընտանիքի վերակառուցված տունը, որը գտնվում է [[Մակեդոնիայի Հանրապետություն|Մակեդոնիայի Հանրապետության]] Քոջաջըք քաղաքում]]

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{Արտաքին հղումներ}}

07:14, 5 փետրվարի 2018-ի տարբերակ

Խնդրում ենք նշել կաղապարի տեղադրման ամսաթիվը 2024-04-23 22:09:54 ֆորմատով

Ալի Ռըզա էֆենդի
 
Մասնագիտություն՝ պետական ծառայող
Ծննդյան օր 1839
Ծննդավայր Սալոնիկ, Salonica Eyalet, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանի օր 1888
Վախճանի վայր Սալոնիկ, Սալոնիկի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Քաղաքացիություն  Օսմանյան կայսրություն
Զավակներ Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք և Մաքբուլե Աթադան

Ալի Ռըզա էֆենդի (թուրքերեն՝ Ali Rıza Efendi, 1839, Սալոնիկ, Salonica Eyalet, Օսմանյան կայսրություն - 1888, Սալոնիկ, Սալոնիկի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն), թուրք պետական գործիչ, Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքի հայրը և Զյուբեյդե հանըմի ամուսինը: Նա ծնվել է ժամանակակից Հունական Մակեդոնիայի Սալոնիկ քաղաքում: Վերջինս Եվրոպայի տարածքում Օսմանյան կայսրության երկրորդ նշանակալից քաղաքն էր՝ Կոստանդնուպոլսից հետո: Նա աշխատել է որպես մաքսային և մահացել 1888 թվականին, երբ իր որդին ընդամենը 7 տարեկան էր: Որոշ գիտնականներ կարծում են, որ Ալի Ռըզան ունեցել է ալբանական կամ սլավոնական ծագումնաբանություն[1][2][3][4][5]: Ներկայումս նրա հայրական բնակավայրի բնակչության մեծ մասը շարունակում են մնալ թուրքեր[6][7][8]: Համաձայն հայտնի պատմաբաններ Վամիք Դ. Վոլքանի, Նորման Իցկովիչի Մյուջղան Ջունբուրի, Նուման Քարթալի և Հասան Իզզեթթին Դինամոյի, Աթաթուրքը արմատներով սերում է Անատոլիայի Այդին նահանգի Սյոքե բնակավայրից[7][9][10][11][12][13]:

Ալի Ռըզայի ընտանիքը ծնունդով Քոջաջըքից էր, ազգությամբ՝ յուրյուք[14][15]: Յուրյուքները կազմել են գյուղի (ներկայումս քաղաքի) բնակչության ճնշող մեծամասնությունը: Ներկայումս Աթաթուրքի պապենական տանը գործում է թանգարան[16]:

Ալի Ռըզա էֆենդիի ընտանիքի վերակառուցված տունը, որը գտնվում է Մակեդոնիայի Հանրապետության Քոջաջըք քաղաքում

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Andrew Mango Atatürk: The Biography of the Founder of Modern Turkey, Overlook Press, 2002, 978-1-58567-334-6, p. 25; p.27. "Ֆեյզուլահի ընտանիքը ընդունված է ասել, որ ծնունդով Վոդինայից էր (ներկայումս Էդհեսա բնակավայրն է, որը գտնվում է Հունական Մակեդոնիայում): Ազգանունը եղել է Սոֆուզադե, որը թարգմանաբար նշանակում է 'բարեպաշտ մարդու որդի': Սա նշանակում է, որ Զյուբեյդեյի և Ալի Ռըզայի նախնիները միևնույն ծագումն են ունեցել: Սալիհ Բոզոքի որդին՝ Ջեմիլ Բոզոքը, ով եղել է Աթաթուրքի հեռավոր զարմիկը, հետագայում նաև կենսագիրը, պնդում էր, որ բարեկամ է եղել և Ալի Ռըզայի, և Զյուբեյդեյի ընտանիքներին: Սա նշանակում է, որ Աթաթուրքի ծնողները եղել են հեռավոր ազգականներ: Ջեմիլ Բոզոքը նշում է, որ իր պապը՝ Սաֆեր էֆենդին ունեցել է ալբանական ծագում: Հենց այստեղից էլ ի հայտ են եկել Աթաթուրքի ծագման մասին քննարկումները: Աթաթուրքի ծնողները և բոլոր բարեկամները թրքախոս են եղել: Այստեղից ենթադրություն, որ նրա նախնիները ծնունդով Թուրքիայից են եղել, քանի որ տեղի ալբանական կամ սլավոնական ծագում ունեցող մուսուլմանները էթնիկական կապ չեն ունեցել Թուրքիայի հետ և խոսել են ալբաներեն, սերբա-խորվաթերեն կամ բուլղարերեն:, Սակայն արտաքինով Աթաթուրքը նման է ալբանացու կամ սլավոնի:[...] Սակայն չկա նաև որևէ վկայություն, որ Ալի Ռըզան կամ Զյուբեյդեն թուրք քոչվորների հետնորդներ են:" էջ 28; "Հավանական է, որ Աթաթուրքը իր ատաքին տեսքը ժառանգել է իր բալկանյան նախնիներից:"
  2. ↑ Lou Giaffo: Albania: Eye of the Balkan Vortex[Հղում աղբյուրներին]
  3. ↑ Jackh, Ernest, The Rising Crescent, (Goemaere Press, 2007), p. 31, Turkish mother and Albanian father
  4. ↑ Isaac Frederick Marcosson, Turbulent years, Ayer Publishing, 1969, p. 144.
  5. ↑ Richmond, Yale, From Da to Yes: understanding the East Europeans, (Intercultural Press Inc., 1995), 212.
  6. ↑ «Census of population and dwellings in Macedonia 2002» (PDF). էջ 326. Վերցված է 1 November 2013-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Çankaya17» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  8. ↑ Vamik D. Volkan, Norman Itzkowitz, Ölümsüz Atatürk (Immortal Ataturk), Bağlam Yayınları, 1998, 975-7696-97-8, p. 37, dipnote no. 6 (Atay, 1980, s. 17).
  9. ↑ Vamik D. Volkan & Norman Itzkowitz, Ölümsüz Atatürk (Immortal Atatürk), Bağlam Yayınları, 1998, 975-7696-97-8, p. 37, dipnote no. 6 (Atay, 1980, s. 17)
  10. ↑ Cunbur, Müjgân. Türk dünyası edebiyatçıları ansiklopedisi, 2. cilt (2004), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı: "Babası Ali Rıza Efendi (doğ. 1839), annesi Zübeyde Hanımdır, baba dedesi Hafız Ahmet Efendi, 14–15. yy.da Anadolu'dan göç ederek Makedonya'ya yerleşen Kocacık Yörüklerindendir."
  11. ↑ Kartal, Numan. Atatürk ve Kocacık Türkleri (2002), T.C. Kültür Bakanlığı: "Aile Selânik'e Manastır ilinin Debrei Bâlâ sancağına bağlı Kocacık bucağından gelmişti. Ali Rıza Efendi'nin doğum yeri olan Kocacık bucağı halkı da Anadolu'dan gitme ve tamamıyla Türk, Müslüman Oğuzların Türkmen boylarındandırlar."
  12. ↑ Dinamo, Hasan İzzettin.Kutsal isyan: Millî Kurtuluş savaşı'nın gerçek hikâyesi, 2. cilt (1986), Tekin Yayınevi.
  13. ↑ Mustafa Kemal Atatürk – memorial museum in village Kodzadzik in Municipality Centar Zupa.
  14. ↑ «Census of population and dwellings in Macedonia 2002» (PDF). էջ 326. Վերցված է 1 November 2013-ին.
  15. ↑ [1] ATATÜRK'ÜN BABA SOYU (KIZIL OĞUZ veya KOCACIK YÖRÜKLERİ)
  16. ↑ Memorial house of Ataturk in Kodžadžik
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ալի_Ռըզա_էֆենդի&oldid=5630508» էջից