«Համաս»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ փոխարինվեց: ն ։ → ն։ oգտվելով ԱՎԲ |
չ →top |
||
Տող 9. | Տող 9. | ||
|միջազգային = [[Մուսուլման եղբայրներ]] |
|միջազգային = [[Մուսուլման եղբայրներ]] |
||
}} |
}} |
||
'''Համաս''' (՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով '''Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան''' ([[արաբերեն]]՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»<ref>Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության ''MidEast web''-ի վրա [http://www.mideastweb.org/hamas.htm "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)"]. Copyright 1999–2002. ''MidEast Web''։</ref>, [[պաղեստին]]յան |
'''Համաս''' (՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով '''Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան''' ([[արաբերեն]]՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»<ref>Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության ''MidEast web''-ի վրա [http://www.mideastweb.org/hamas.htm "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)"]. Copyright 1999–2002. ''MidEast Web''։</ref>, [[պաղեստին]]յան իսլամիստական կուսակցություն է, որը այժմ կառավարում է Գազայի տարածքը։ |
||
Համասը հիմնվել է [[1987]] թ. [[դեկտեմբերի 14]]-ին՝ [[Առաջին Ինթիֆադա]]յի<ref>انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է [[1987]] թվականից։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները [[Բահրեյն]]ում, [[Սաուդյան Արաբիա]]յում, [[Իրաք]]ում և [[Արևմտյան Սահարա]]յում։</ref> տարիներին, Պաղեստինի [[Գազա քաղաք]]ում երկու խմբավորումների՝ «[[Մուսուլման եղբայրներ]]ի»<ref>Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)՝ իսլամական կազմակերպություն՝ ստեղծված [[Եգիպտոս]]ում [[20-րդ դար]]ի 20-ական թվականներին [[Հասան ալ-Բաննա]]յի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։</ref> պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի [[Իսլամական Ջիհադ]]ի»<ref>Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ([[արաբերեն|արաբ.]] – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է [[1970]]-ականերին [[Ֆաթիհ Շաքաք]]ի և [[Աբդ ալ-Ազիզ Ավադ]]ի կողմից Գազայում՝ որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։</ref> հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված՝ որպես մշակութային-լուսավորական և բարեգործական կազմակերպություններ) [[Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսի]]յի և [[շեյխ]] [[Ահմեդ Յասին]]ի<ref>Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։</ref> կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև [[Հորդանան]]։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո [[Պաղեստին]]ը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։ |
Համասը հիմնվել է [[1987]] թ. [[դեկտեմբերի 14]]-ին՝ [[Առաջին Ինթիֆադա]]յի<ref>انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է [[1987]] թվականից։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները [[Բահրեյն]]ում, [[Սաուդյան Արաբիա]]յում, [[Իրաք]]ում և [[Արևմտյան Սահարա]]յում։</ref> տարիներին, Պաղեստինի [[Գազա քաղաք]]ում երկու խմբավորումների՝ «[[Մուսուլման եղբայրներ]]ի»<ref>Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)՝ իսլամական կազմակերպություն՝ ստեղծված [[Եգիպտոս]]ում [[20-րդ դար]]ի 20-ական թվականներին [[Հասան ալ-Բաննա]]յի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։</ref> պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի [[Իսլամական Ջիհադ]]ի»<ref>Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ([[արաբերեն|արաբ.]] – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է [[1970]]-ականերին [[Ֆաթիհ Շաքաք]]ի և [[Աբդ ալ-Ազիզ Ավադ]]ի կողմից Գազայում՝ որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։</ref> հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված՝ որպես մշակութային-լուսավորական և բարեգործական կազմակերպություններ) [[Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսի]]յի և [[շեյխ]] [[Ահմեդ Յասին]]ի<ref>Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։</ref> կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև [[Հորդանան]]։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո [[Պաղեստին]]ը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։ |
02:27, 31 Դեկտեմբերի 2017-ի տարբերակ
Համաս արաբ․՝ حركة المقاومة الإسلامية | |
---|---|
Տեսակ | քաղաքական կազմակերպություն, դիմադրություն, ռազմական կազմակերպություն, կրոնական կազմակերպություն և կազմակերպություն |
Երկիր | Պաղեստին |
Առաջնորդ | Yahya Sinwar? և Ismail Haniyeh? |
Հիմնադիր | Ահմեդ Յասիմ[1], Abdel Aziz al-Rantissi? և Մահմուդ ազ-Զախար |
Հիմնադրված | 1987 |
Գաղափարախոսություն | Սուննի իսլամություն,[2] Շարիա օրենք, Պաղեստինյան ազգայնականություն |
Կրոնք | Սուննի իսլամ |
Պաշտոնական գույն(եր) | կանաչ |
Շտաբ | Գազա, Գազայի հատված |
Միջազգային պատկանելություն | Մուսուլման եղբայրներ |
Կայք | hamas.ps |
Hamas Վիքիպահեստում |
Համաս (՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան (արաբերեն՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»[3], պաղեստինյան իսլամիստական կուսակցություն է, որը այժմ կառավարում է Գազայի տարածքը։
Համասը հիմնվել է 1987 թ. դեկտեմբերի 14-ին՝ Առաջին Ինթիֆադայի[4] տարիներին, Պաղեստինի Գազա քաղաքում երկու խմբավորումների՝ «Մուսուլման եղբայրների»[5] պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի Իսլամական Ջիհադի»[6] հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված՝ որպես մշակութային-լուսավորական և բարեգործական կազմակերպություններ) Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսիյի և շեյխ Ահմեդ Յասինի[7] կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև Հորդանան։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո Պաղեստինը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։
Ինքնասպանների միջոցով ահաբեկչական ակտերից և ռմբակոծումներից բացի (հրեա զինվորների և քաղաքացիների վրա) Համասը նաև վարում է ընդարձակ հասարակական ծրագիրներ և դրանով մեծ ժողովրդավարություն է ստացել Պաղեստինում՝ կառուցելով հիվանդանոցներ, ուսումնական հաստատություններ, գրադարաններ և այլն։[8] Արևմտյան ափում և Գազայում։[9] Համասի քաղաքական թևը շահել է բազմաթիվ ընտրություններ Գազայում, Քալքիլյայում և Նաբլուսում։ 2006 թվականի հունվարին, Համասը շահել է Պաղեստինյան խորհրդարանական ընտրությունները, ստանալով 76 աթոռ 132-ի վրա, իսկ նախորդ իշխող կուսակցությունը Ֆաթահն՝ 43 աթոռ։ Համասի հաղթանակից իվեր, կոնֆլիկտ ծագել է Համասի և Ֆաթահի միջև։ 2007 թվականի հունիսին Գազայի մարտից հետո, ուր Համասը զենքի ուժով գրավել է Գազան, Ֆաթահն դուրս մղել է ընտրված Համասի պաշտոնյաներին Պաղեստինյան Ազգային Իշխանությունից՝ Արևմտյան ափում, փոխարինելով այլ անդամներով։ Այս գործողությունը դիտարկվել է պաղեստինցի և այլ մտավորականների կողմից իբրև հակաօրինական։[10][11] 2007 թ. հունիսի 18-ին, Պաղեստինյան նախագահ և Ֆաթահի անդամ Մահմուդ Աբաս օրենքից դուրս հայտարարել է Համասը հրամանագրով։[12]
Համասը ճանաչվել է իբրև ահաբեկչական կազմակերպություն ԱՄՆ-ի, Կանադայի, ԵՄ-ի, Իսրայելի և Ճապոնիայի կողմից։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Hamas, Hezbollah, Djihad islamique : qui sont ces mouvements ennemis d’Israël ? (ֆր.) — Paris: Bayard Presse, 2023. — ISSN 0242-6056
- ↑ "Understanding Islamism", Crisis Group Middle East/North Africa Report N°37, մարտի 2 2005
- ↑ Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության MidEast web-ի վրա "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)". Copyright 1999–2002. MidEast Web։
- ↑ انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է 1987 թվականից։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները Բահրեյնում, Սաուդյան Արաբիայում, Իրաքում և Արևմտյան Սահարայում։
- ↑ Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)՝ իսլամական կազմակերպություն՝ ստեղծված Եգիպտոսում 20-րդ դարի 20-ական թվականներին Հասան ալ-Բաննայի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։
- ↑ Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում (արաբ. – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է 1970-ականերին Ֆաթիհ Շաքաքի և Աբդ ալ-Ազիզ Ավադի կողմից Գազայում՝ որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։
- ↑ Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։
- ↑ "Palestinian election raises varying opinions within U". The Minnesota Daily.2006 թ. հունվարի 31-ին,
- ↑ Համաս - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։
- ↑ Carter: Stop favoring Fatah over Hamas The Jerusalem Post հունիսի 19, 2007
- ↑ Exposing the bitter truth of Gaza carnage The Age հունիսի 23, 2007
- ↑ CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Համաս» հոդվածին։ |
|