«Կուբա (կղզի)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ oգտվելով ԱՎԲ
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-(հարավ|հյուսիս)\-(արևելյան|արևմտյան) +\1\2); կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 38. Տող 38.
}}
}}


'''Կուբա''' ({{lang-es|Cuba}}), կղզի [[Կարիբյան ծով]]ում։ Մտնում է [[Մեծ Անտիլյան կղզիներ]]ի կազմի մեջ։ [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յից հյուսիսում առանձնանում է [[Ֆլորիդայի նեղուց]]ով, իսկ արևմուտքում՝ [[Յուկատանի նեղուց]]ով։ Ընդհանուր մակերեսը կազմում է 105 հազար կմ²։ [[Կուբայի Հանրապետություն|Կուբայի Հանրապետության]] խոշորագույն կղզին է։
'''Կուբա''' ({{lang-es|Cuba}}), կղզի [[Կարիբյան ծով]]ում։ Մտնում է [[Մեծ Անտիլյան կղզիներ]]ի կազմի մեջ։ [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յից հյուսիսում առանձնանում է [[Ֆլորիդայի նեղուց]]ով, իսկ արևմուտքում՝ [[Յուկատանի նեղուց]]ով։ Ընդհանուր մակերեսը կազմում է 105 հազար կմ²։ [[Կուբայի Հանրապետություն|Կուբայի Հանրապետության]] խոշորագույն կղզին է։


Կուբայի ռելիեֆը մեծամասնությամբ հարթավայրային է, բարձունքները և լեռները զբաղեցնում են տարածքի մոտ 1/3-րդ մասը։ Կղզում առանձնացնում են մի քանի բնական շրջաններ։ Արևմտյան հատվածում [[Երկրաբանություն|երկրաբանական]] կառուցվածքը և կղզու ռելիեֆը մոզաիկ բնույթ են կրում, լայնորեն ներկայացված են [[կարստ]]ային գործընթացները։ [[Լանդշաֆտ]]ը ծածկված է գյուղատնտեսական հողատարածքներով և քաղաքային շինություններով։ Կենտրոնական հատվածն ունի խիտ գետային ցանց և մեծ քանակությամբ [[ճահիճ]]ներ։ [[Անտառ]]ները պահպանվել են միայն Գուամուայա լեռնազանգվածում, հողերը հարթավայրերում և հովիտներում մշակվում են։ Կենտրոնարևելյան շրջանն ունի ավելի հարթ լանդշաֆտ, բնական բուսականությունը փոխարինում են [[շաքարեղեգ]]ի պլանտացիաները և [[արոտավայր]]երը։ Կղզու հարավ-արևելյան հատվածում գտնվում է ուժեղ կտրտված լեռնային համակարգը, որտեղից հոսում են ջրառատ գետերը: Լեռնալանջերին գտնվում են շաքարեղեգի և [[սուրճ]]ի պլանտացիաները և արոտավայրերը: Ամենաբարձր լեռնային զանգվածը [[Սիերա Մաեստրա]]ն է, որը 250 կմ ձգվում է հարավ-արևելյան ջրափնյայի երկայնքով: Ամենաբարձր կետը Տուրկինո գագաթն է (1974&nbsp;մ)<ref>Куба — статья из Большой советской энциклопедии.</ref>:
Կուբայի ռելիեֆը մեծամասնությամբ հարթավայրային է, բարձունքները և լեռները զբաղեցնում են տարածքի մոտ 1/3-րդ մասը։ Կղզում առանձնացնում են մի քանի բնական շրջաններ։ Արևմտյան հատվածում [[Երկրաբանություն|երկրաբանական]] կառուցվածքը և կղզու ռելիեֆը մոզաիկ բնույթ են կրում, լայնորեն ներկայացված են [[կարստ]]ային գործընթացները։ [[Լանդշաֆտ]]ը ծածկված է գյուղատնտեսական հողատարածքներով և քաղաքային շինություններով։ Կենտրոնական հատվածն ունի խիտ գետային ցանց և մեծ քանակությամբ [[ճահիճ]]ներ։ [[Անտառ]]ները պահպանվել են միայն Գուամուայա լեռնազանգվածում, հողերը հարթավայրերում և հովիտներում մշակվում են։ Կենտրոնարևելյան շրջանն ունի ավելի հարթ լանդշաֆտ, բնական բուսականությունը փոխարինում են [[շաքարեղեգ]]ի պլանտացիաները և [[արոտավայր]]երը։ Կղզու հարավարևելյան հատվածում գտնվում է ուժեղ կտրտված լեռնային համակարգը, որտեղից հոսում են ջրառատ գետերը: Լեռնալանջերին գտնվում են շաքարեղեգի և [[սուրճ]]ի պլանտացիաները և արոտավայրերը: Ամենաբարձր լեռնային զանգվածը [[Սիերա Մաեստրա]]ն է, որը 250 կմ ձգվում է հարավարևելյան ջրափնյայի երկայնքով: Ամենաբարձր կետը Տուրկինո գագաթն է (1974&nbsp;մ)<ref>Куба — статья из Большой советской энциклопедии.</ref>:


== Երկրաբանական կառուցվածք և օգտակար հանածոներ ==
== Երկրաբանական կառուցվածք և օգտակար հանածոներ ==
[[Պատկեր:DirkvdM baracoa nipple-hill.jpg|thumb|165px|right|<center>Կուբա]]
[[Պատկեր:DirkvdM baracoa nipple-hill.jpg|մինի|165px|աջից|<center>Կուբա]]
Կուբա կղզում առկա են [[նիկել]]ի, [[քրոմ]]ի, [[մանգան]]ի, [[երկաթ]]ի և [[պղինձ|պղնձի]], [[ասբեստ]]ի, [[քարաղ]]ի, [[ֆոսֆորիտ]]ների մեծ պաշարներ: Կղզու արևմուտքում հայտնաբերվել են [[նավթ]]ի և [[գազ]]ի հանքավայրեր:
Կուբա կղզում առկա են [[նիկել]]ի, [[քրոմ]]ի, [[մանգան]]ի, [[երկաթ]]ի և [[պղինձ|պղնձի]], [[ասբեստ]]ի, [[քարաղ]]ի, [[ֆոսֆորիտ]]ների մեծ պաշարներ: Կղզու արևմուտքում հայտնաբերվել են [[նավթ]]ի և [[գազ]]ի հանքավայրեր:


== Կլիմա ==
== Կլիմա ==
Կուբայի կլիման [[Արևադարձային կլիմա|արևադարձային]], [[պասսատային կլիմա|պասսատային]] է: Միջին տարեկան ջերմաստիճանը կազմում է 25,5&nbsp;°C: Ամենացուրտ ամսվա ջերմաստիճանը ([[հունվար]]) կազմում է 22,5&nbsp;°C և ամենաշոգ ամսվա ([[օգոստոս]])` 27,8&nbsp;°C: Մակերեսային ջրերի ջերմաստիճանը ափերի մոտ ձմռանը կազմում է 22-24&nbsp;°C, ամռանը` 28-30&nbsp;°C: Տեղումների տարեկան քանակությունը կազմում է 1400&nbsp;մմ, որոնց մեծ մասը սովորաբար թափվում է հորդառատ անձրևների տեսքով, սակայն լինում են նաև չորային տարիներ:
Կուբայի կլիման [[Արևադարձային կլիմա|արևադարձային]], [[պասսատային կլիմա|պասսատային]] է: Միջին տարեկան ջերմաստիճանը կազմում է 25,5&nbsp;°C: Ամենացուրտ ամսվա ջերմաստիճանը ([[հունվար]]) կազմում է 22,5&nbsp;°C և ամենաշոգ ամսվա ([[օգոստոս]])` 27,8&nbsp;°C: Մակերեսային ջրերի ջերմաստիճանը ափերի մոտ ձմռանը կազմում է 22-24&nbsp;°C, ամռանը` 28-30&nbsp;°C: Տեղումների տարեկան քանակությունը կազմում է 1400&nbsp;մմ, որոնց մեծ մասը սովորաբար թափվում է հորդառատ անձրևների տեսքով, սակայն լինում են նաև չորային տարիներ:


Կուբայում վառ արտահայտված են երկու կլիմայական սեզոններ` անձրևային ([[մայիս]]-[[հոկտեմբեր]]) և չորային ([[նոյեմբեր]]-[[ապրիլ]]): Անձրևային սեզոնին թափվում է տարեկան տեղումների ¾-րդը:
Կուբայում վառ արտահայտված են երկու կլիմայական սեզոններ` անձրևային ([[մայիս]]-[[հոկտեմբեր]]) և չորային ([[նոյեմբեր]]-[[ապրիլ]]): Անձրևային սեզոնին թափվում է տարեկան տեղումների ¾-րդը:


[[Պատկեր:Satellite image of Cuba in November 2001.jpg|thumb|228px|ձախից|<center>Կուբան տիեզերքից]]
[[Պատկեր:Satellite image of Cuba in November 2001.jpg|մինի|228px|ձախից|<center>Կուբան տիեզերքից]]


Կուբայում կլիմայի առանձնահատկությունը ամբողջ տարվա ընթացքում բարձր [[խոնավություն]]ն է: Բարձր խոնավության և բարձր ջերմաստիճանների համադրությունը անբարենպաստ պայմաններ է ստեղծում մարդկանց կյանքի համար: Սակայն ջրափնյայի մոտ ծովից եկող քամին մեղմացնում է շոգը, թարմություն բերում, իսկ երեկոյան` հովություն:
Կուբայում կլիմայի առանձնահատկությունը ամբողջ տարվա ընթացքում բարձր [[խոնավություն]]ն է: Բարձր խոնավության և բարձր ջերմաստիճանների համադրությունը անբարենպաստ պայմաններ է ստեղծում մարդկանց կյանքի համար: Սակայն ջրափնյայի մոտ ծովից եկող քամին մեղմացնում է շոգը, թարմություն բերում, իսկ երեկոյան` հովություն:


Կուբան գտնվում է արևադարձային [[ցիկլոն]]ների ազդեցության տակ, որոնք ի հայտ են գալիս ամռան և աշնան սեզոնին (հունիսից մինչև նոյեմբերի կեսերը) [[Փոքր Անտիլյան կղզիներ]]ից դեպի արևելք և Կարիբյան ծովի արևմուտքում, այնուհետև տեղաշարժվելով դեպի [[Ֆլորիդա]]յի կողմը: Թայֆուններն ուղեկցվում են հորդառատ անձրևներով և փոթորիկներով, որոնք կարող են մեծ վնաս պատճառել տնտեսությանը և կղզու բնակչությանը: Կուբայում գետերը կարճ են, ոչ շատ ջրառատ: Անտառները, որոնք ծածկում են տարածքի մոտ 10&nbsp;%-ը, պահպանվել են միայն լեռնային և ճահճապատ շրջաններում: Ցամաքի կենդանական աշխարհը աղքատ է: Մինչդեռ Կուբան շրջապատող ջրերում կան արժեքավոր առևտրային [[ձկներ]], [[փափկամարմիններ]], [[լանգուստ]]ներ, [[մանր ծովախեցգետիններ]], ինչպես նաև [[սպունգներ]]:
Կուբան գտնվում է արևադարձային [[ցիկլոն]]ների ազդեցության տակ, որոնք ի հայտ են գալիս ամռան և աշնան սեզոնին (հունիսից մինչև նոյեմբերի կեսերը) [[Փոքր Անտիլյան կղզիներ]]ից դեպի արևելք և Կարիբյան ծովի արևմուտքում, այնուհետև տեղաշարժվելով դեպի [[Ֆլորիդա]]յի կողմը: Թայֆուններն ուղեկցվում են հորդառատ անձրևներով և փոթորիկներով, որոնք կարող են մեծ վնաս պատճառել տնտեսությանը և կղզու բնակչությանը: Կուբայում գետերը կարճ են, ոչ շատ ջրառատ: Անտառները, որոնք ծածկում են տարածքի մոտ 10 %-ը, պահպանվել են միայն լեռնային և ճահճապատ շրջաններում: Ցամաքի կենդանական աշխարհը աղքատ է: Մինչդեռ Կուբան շրջապատող ջրերում կան արժեքավոր առևտրային [[ձկներ]], [[փափկամարմիններ]], [[լանգուստ]]ներ, [[մանր ծովախեցգետիններ]], ինչպես նաև [[սպունգներ]]:


== Տես նաև ==
== Տես նաև ==

12:02, 2 Հոկտեմբերի 2017-ի տարբերակ

Կուբա
Տեսակկղզի
Երկիր Կուբա[1]
Վարչատարածքային միավորԿուբա[1]
Մասն էՄեծ Անտիլյան կղզիներ և Կարիբյան ավազան[2]
Երկարություն1250 կմ
Մակերես105 000
ԲնակչությունThe ID "P108211000000" is unknown to the system. Please use a valid entity ID.
Քարտեզ
Քարտեզ

Կուբա (իսպ.՝ Cuba), կղզի Կարիբյան ծովում։ Մտնում է Մեծ Անտիլյան կղզիների կազմի մեջ։ Հյուսիսային Ամերիկայից հյուսիսում առանձնանում է Ֆլորիդայի նեղուցով, իսկ արևմուտքում՝ Յուկատանի նեղուցով։ Ընդհանուր մակերեսը կազմում է 105 հազար կմ²։ Կուբայի Հանրապետության խոշորագույն կղզին է։

Կուբայի ռելիեֆը մեծամասնությամբ հարթավայրային է, բարձունքները և լեռները զբաղեցնում են տարածքի մոտ 1/3-րդ մասը։ Կղզում առանձնացնում են մի քանի բնական շրջաններ։ Արևմտյան հատվածում երկրաբանական կառուցվածքը և կղզու ռելիեֆը մոզաիկ բնույթ են կրում, լայնորեն ներկայացված են կարստային գործընթացները։ Լանդշաֆտը ծածկված է գյուղատնտեսական հողատարածքներով և քաղաքային շինություններով։ Կենտրոնական հատվածն ունի խիտ գետային ցանց և մեծ քանակությամբ ճահիճներ։ Անտառները պահպանվել են միայն Գուամուայա լեռնազանգվածում, հողերը հարթավայրերում և հովիտներում մշակվում են։ Կենտրոնարևելյան շրջանն ունի ավելի հարթ լանդշաֆտ, բնական բուսականությունը փոխարինում են շաքարեղեգի պլանտացիաները և արոտավայրերը։ Կղզու հարավարևելյան հատվածում գտնվում է ուժեղ կտրտված լեռնային համակարգը, որտեղից հոսում են ջրառատ գետերը: Լեռնալանջերին գտնվում են շաքարեղեգի և սուրճի պլանտացիաները և արոտավայրերը: Ամենաբարձր լեռնային զանգվածը Սիերա Մաեստրան է, որը 250 կմ ձգվում է հարավարևելյան ջրափնյայի երկայնքով: Ամենաբարձր կետը Տուրկինո գագաթն է (1974 մ)[3]:

Երկրաբանական կառուցվածք և օգտակար հանածոներ

Կուբա

Կուբա կղզում առկա են նիկելի, քրոմի, մանգանի, երկաթի և պղնձի, ասբեստի, քարաղի, ֆոսֆորիտների մեծ պաշարներ: Կղզու արևմուտքում հայտնաբերվել են նավթի և գազի հանքավայրեր:

Կլիմա

Կուբայի կլիման արևադարձային, պասսատային է: Միջին տարեկան ջերմաստիճանը կազմում է 25,5 °C: Ամենացուրտ ամսվա ջերմաստիճանը (հունվար) կազմում է 22,5 °C և ամենաշոգ ամսվա (օգոստոս)` 27,8 °C: Մակերեսային ջրերի ջերմաստիճանը ափերի մոտ ձմռանը կազմում է 22-24 °C, ամռանը` 28-30 °C: Տեղումների տարեկան քանակությունը կազմում է 1400 մմ, որոնց մեծ մասը սովորաբար թափվում է հորդառատ անձրևների տեսքով, սակայն լինում են նաև չորային տարիներ:

Կուբայում վառ արտահայտված են երկու կլիմայական սեզոններ` անձրևային (մայիս-հոկտեմբեր) և չորային (նոյեմբեր-ապրիլ): Անձրևային սեզոնին թափվում է տարեկան տեղումների ¾-րդը:

Կուբան տիեզերքից

Կուբայում կլիմայի առանձնահատկությունը ամբողջ տարվա ընթացքում բարձր խոնավությունն է: Բարձր խոնավության և բարձր ջերմաստիճանների համադրությունը անբարենպաստ պայմաններ է ստեղծում մարդկանց կյանքի համար: Սակայն ջրափնյայի մոտ ծովից եկող քամին մեղմացնում է շոգը, թարմություն բերում, իսկ երեկոյան` հովություն:

Կուբան գտնվում է արևադարձային ցիկլոնների ազդեցության տակ, որոնք ի հայտ են գալիս ամռան և աշնան սեզոնին (հունիսից մինչև նոյեմբերի կեսերը) Փոքր Անտիլյան կղզիներից դեպի արևելք և Կարիբյան ծովի արևմուտքում, այնուհետև տեղաշարժվելով դեպի Ֆլորիդայի կողմը: Թայֆուններն ուղեկցվում են հորդառատ անձրևներով և փոթորիկներով, որոնք կարող են մեծ վնաս պատճառել տնտեսությանը և կղզու բնակչությանը: Կուբայում գետերը կարճ են, ոչ շատ ջրառատ: Անտառները, որոնք ծածկում են տարածքի մոտ 10 %-ը, պահպանվել են միայն լեռնային և ճահճապատ շրջաններում: Ցամաքի կենդանական աշխարհը աղքատ է: Մինչդեռ Կուբան շրջապատող ջրերում կան արժեքավոր առևտրային ձկներ, փափկամարմիններ, լանգուստներ, մանր ծովախեցգետիններ, ինչպես նաև սպունգներ:

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

  1. 1,0 1,1 GEOnet Names Server — 2018.
  2. https://www.caribbeanislands.com/
  3. Куба — статья из Большой советской энциклопедии.

Գրականություն

  • Бродский А. К. Тропики, острова, биоценозы: Животный мир Кубы / Отв. ред. доктор биологических наук Д. В. Наумов. — Л.: Наука, Ленингр. отд-ние, 1983. — 160 с. — (Человек и окружающая среда). — 22 000 экз.