«Բամ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Բամ
Քաղաք
	Բամ
	Բամի միջնաբերդը՝ մինչ երկրաշարժը
Երկիր	Իրան
Շրջան	Բամ
ԲԾՄ	1061 մետր
Բնակչություն	73,823 մարդ (2006)
Ժամային գոտի	IRDT?
Հեռախոսային կոդ	0344
	Բամ (Իրան)
	Բամ (Իրան)
	Բամ Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

09:43, 7 Սեպտեմբերի 2017-ի տարբերակ

Բամ ^[1] (պարս.՝ بم), քաղաք է Իրանի Քերման նահանգի Բամ շրջանում: 2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով բնակչության թիվը կազմում է 73,823 մարդ կամ 19,572 ընտանիք:^[2]
Իրանական ժամանակակից Բամ քաղաքը ներառում է Բամի միջնաբերդը: Մինչ 2003 թվականի երկրաշարժը տեղի բնակչության թիվը պաշտոնական տվյալներով կազմում էր 43,000 մարդ^[3]: Տարբեր կարծիքներ են շրջանառվում քաղաքի և միջնաբերդի հիմնադրման տարեթվերի շուրջ: Ոմանց կարծիքով՝ այն հիմնադրվել է Պարթևական կայսրության օրոք: Տնտեսական և առևտրական առումներով Բամն այս շրջանում կարևոր նշանակություն ուներ և հայտնի էր իր տեքստիլի և հագուստների արտադրությամբ: Արաբ ճամփորդող և աշխարհագրագետ Իբն Հաուքալն իր գրքում Բամը նկարագրել է որպես «Սուրաթ-ուլ՛արդ» կամ «Երկրի պատկերով քաղաք».

Այնտեղ գործում են հրաշալի, գեղեցիկ և երկարատև օգտագործման բամբակյա հագուստ, որն ուղարկում են աշխարհի բոլոր ծագերով մեկ: Այդ հրաշալի հագուստներն արժեն 30 դինար և վաճառվում են Խորասանում, Իրաքում և Եգիպտոսում:

Բամի հնագույն համանուն միջնաբերդի պատմությունը թվագրվում է Ք.ա. 2000 թվականով՝ Պարթևական կայսրության ժամանակաշրջանով (Ք.ա.248-224 թթ.), սակայն շատ շինություններ կառուցվել են Սաֆյանների արքայատոհմի օրոք: 1722 թվականի Աֆղանական արշավանքների հետևանքում քաղաքը երկար ժամանակ ամայանում է, այուհետև վերաբնակեցվում: Երկրորդ անգամ անմարդաբնակ է դառնում Շիրազից զավթիչների պատճառով: Այն որոշ ժամանակահատվածում օգտագործվել է որպես զորանոց:
Մինչ 2003 թվականի ավերիչ երկրաշարժը՝ Բամը գյուղատնտեսական և արդյունաբերական զարգացած կենտրոն էր համարվում: Այն հայտնի է իր արմավով և ցիտրուսային մրգերով: Զբոսաշրջային հայտնի այցելավայրերից է, ուր հատկապես այցելում են՝ տեսնելու քաղաքի հոյակերտ միջնաբերդը:

2003 թվականի երկրաշարժ

2003 թվականի դեկտեմբերի 26-ին տեղի ունեցած 6.6 մագնիտուդով երկրաշարժը մեծ վնաս հասցրեց Բամին և շրջակա Քերման նահանգին: Մահացան 26,271 և վիրավորվեցին 30,000 մարդ: Ավերածությունների մեծ թիվն աղյուսով և ավազով կառուցված շինությունների պատճառով էր, որոնց մեծամասնությունը չէին համապատասխանում 1989 թվականին Իրանի սահմանած երկրաշարժային կանոնակարգերին, իսկ բնակիչների մեծ մասը քնած էին (երկրաշարժը տեղի է ունեցել Իրանի ժամանակով առավոտյան 05:26-ին): Երկրաշարժի հետևանքում որոշ ժամանակով ջերմացան իրանա-ամերիկյան հարաբերությունները: Վերջինս մարդասիրական ուղիղ օգնություն առաջարկեց Իրանին, որը խոստացավ ենթարկվել Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության դրույթներին և թույլատրել մշտադիտարկում իրականացնել իր ատոմային փորձարկումների վայրերում: Ընդհանուր թվով 44 երկիր օգնող անձնակազմ է ուղարկել փրկարարական աշխատանքներին մասնակցելու համար, իսկ 60 երկիր օգնություն է տրամադրել:

Ետերկրաշարժյան զարգացումներ

2003 թվականի երկրաշարժից անմիջապես հետո Իրանի կառավարությունը պլանավորեց նոր քաղաքի կառուցումը և հին քաղաքի հետ կապված խնդիրների վերացումը: Քաղաքի վերակառուցման և զարգացման պլանի վրա ծախսվեց 6 ամիս, ինչը հարուցեց տեղի իշխանությունների և բնակիչների դժգոհությունը: Այժմ Բամի միջնաբերդի վերակառուցմանն օժանդակում են ճապոնական համալսարանների և Իրանի Մշակույթի նախարարության աշխատակիցները: Երկրաշարժի պատճառած վնասները կազմեցին գրեթե 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար:

Ծանոթագրություններ

↑ Bam, Iran can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3055036" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".
↑ "Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)". Islamic Republic of Iran. Archived from the original (Excel) on 2011-11-11.
↑ «Cold is the main health threat after the Bam earthquake». BMJ. Վերցված է 2007-09-13-ին.

Արտաքին հղումներ

2003 թվականի երկրաշարժ

Երկրաշարժից հետո վերակառուցում

[1] Bam, Iran can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3055036" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".

[2] "Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)". Islamic Republic of Iran. Archived from the original (Excel) on 2011-11-11.

[3] «Cold is the main health threat after the Bam earthquake». BMJ. Վերցված է 2007-09-13-ին.

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 64. / Տող 64. @@
 Իրանական ժամանակակից Բամ քաղաքը ներառում է Բամի միջնաբերդը: Մինչ 2003 թվականի երկրաշարժը տեղի բնակչության թիվը պաշտոնական տվյալներով կազմում էր 43,000 մարդ<ref>{{cite web | title = Cold is the main health threat after the Bam earthquake | work = [[BMJ]] | url = http://www.bmj.com/cgi/content/extract/328/7431/66-a | accessdate = 2007-09-13 }}</ref>: Տարբեր կարծիքներ են շրջանառվում քաղաքի և միջնաբերդի հիմնադրման տարեթվերի շուրջ:  Ոմանց կարծիքով՝ այն հիմնադրվել է [[Պարթևական կայսրության]] օրոք: Տնտեսական և առևտրական առումներով Բամն այս շրջանում կարևոր նշանակություն ուներ և հայտնի էր իր տեքստիլի և հագուստների  արտադրությամբ: Արաբ ճամփորդող և աշխարհագրագետ [[Իբն Հաուքալ]]ն իր գրքում Բամը նկարագրել է որպես «Սուրաթ-ուլ՛արդ» կամ «Երկրի պատկերով քաղաք».<br>
-''Այնտեղ գործում են հրաշալի, գեղեցիկ և երկարատև օգտագործման բամբակյա հագուստ, որն ուղարկում են աշխարհի բոլոր ծագերով մեկ: Այդ հրաշալի հագուստներն արժեն 30 դինար և վաճառվում են Խորասանում, Իրաքում և Եգիպտոսում:'' <br>
+{{քաղվածք|''Այնտեղ գործում են հրաշալի, գեղեցիկ և երկարատև օգտագործման բամբակյա հագուստ, որն ուղարկում են աշխարհի բոլոր ծագերով մեկ: Այդ հրաշալի հագուստներն արժեն 30 դինար և վաճառվում են Խորասանում, Իրաքում և Եգիպտոսում:''|}}
 Բամի հնագույն համանուն միջնաբերդի պատմությունը թվագրվում է Ք.ա. 2000 թվականով՝ Պարթևական կայսրության ժամանակաշրջանով (Ք.ա.248-224 թթ.), սակայն շատ շինություններ կառուցվել են [[Սաֆյանների արքայատոհմ]]ի օրոք: 1722 թվականի Աֆղանական արշավանքների հետևանքում քաղաքը երկար ժամանակ ամայանում է, այուհետև վերաբնակեցվում: Երկրորդ անգամ անմարդաբնակ է դառնում [[Շիրազ]]ից  զավթիչների պատճառով: Այն որոշ ժամանակահատվածում օգտագործվել է որպես զորանոց:<br>