«Ադենոզինեռֆոսֆատ»–ի խմբագրումների տարբերություն
ավելացվեց Կատեգորիա:Կոֆերմենտներ ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
| Տող 3. | Տող 3. | ||
| պատկեր 3D = ATP-xtal-3D-balls.png |
| պատկեր 3D = ATP-xtal-3D-balls.png |
||
| պատկեր 2 = Atp exp.qutemol-ball.png |
| պատկեր 2 = Atp exp.qutemol-ball.png |
||
| քիմիական անվանում = |
|||
| ավանդական անվանում = 5-(6-ամինոպուրին-9-իլ)-3,4-դիհիդրօքսի-օքսոլան-2-իլ-մեթօքսի-հիդրօքսի-ֆոսֆորիլ-օքսի-հիդրօքսի-ֆոսֆորիլ օքսիֆոսֆոնաթթու |
| ավանդական անվանում = 5-(6-ամինոպուրին-9-իլ)-3,4-դիհիդրօքսի-օքսոլան-2-իլ-մեթօքսի-հիդրօքսի-ֆոսֆորիլ-օքսի-հիդրօքսի-ֆոսֆորիլ օքսիֆոսֆոնաթթու |
||
| քիմիական բանաձև = |
|||
| այլ անվանումներ = ԱԵՖ, Ադենոզինեռֆոսֆորական թթու |
| այլ անվանումներ = ԱԵՖ, Ադենոզինեռֆոսֆորական թթու |
||
| ռացիոնալ բանաձև = C<sub>10</sub>H<sub>16</sub>N<sub>5</sub>O<sub>13</sub>P<sub>3</sub> |
| ռացիոնալ բանաձև = C<sub>10</sub>H<sub>16</sub>N<sub>5</sub>O<sub>13</sub>P<sub>3</sub> |
||
| վիճակ = |
|||
| արտաքին տեսք= |
|||
| մոլյար կոնցենտրացիա = |
|||
| ամրության սահման = |
|||
| կարծրություն = |
|||
| մակերեսային լարվածություն = |
|||
| դինամիկ մածուցիկություն = |
|||
| կինեմատիկ մածուցիկություն = |
|||
| իոնիզացման էներգիա = |
|||
| հաղորդականություն = |
|||
| էլեկտրական դիմադրություն = |
|||
| էլ. դիմ գործակից = |
|||
| ձայնի արագություն = |
|||
| մոլային զանգված = 507,18 |
| մոլային զանգված = 507,18 |
||
| խտություն = |
|||
| հալման ջերմ. = |
|||
| եռման ջերմ. = |
|||
| բռնկման ջերմ. = |
|||
| փափկեցման ջերմ. = |
|||
| սուբլիմացման ջերմ. = |
|||
| եռման ջերմ. բն. = |
|||
| ֆազային անցումներ = |
|||
| այրման ջերմ. = |
|||
| բյուրեղացման ջերմ. = |
|||
| ինքնաայրման ջերմ. = |
|||
| գազի ճնշում = |
|||
| պայթուցիկության աստիճան = |
|||
| Վան դեր Վալսի հաստ. = |
|||
| տրանսֆորմացիայի միջակայք = |
|||
| հալման տեսակ. ջերմուն. = |
|||
| սուբլիմացիայի էնթալպիա = |
|||
| գազառաջացման տեսակ. ջերմուն. = |
|||
| ջերմային լայնացում = |
|||
| լուծման էնթալպիա = |
|||
| եռման էնթալպիա = |
|||
| հալման էնթալպիա = |
|||
| ձևավորման էնթալպիա = |
|||
| ջերմահաղորդականություն = |
|||
| կրիտիկական խտություն = |
|||
| ջերմատարողություն = |
|||
| կրիտիկական ճնշում = |
|||
| եռակի կետ = |
|||
| թթվի չեզոք. հաստ. = |
|||
| լուծելիություն = (20 °C) - 5 |
| լուծելիություն = (20 °C) - 5 |
||
| լուծելիություն1 = |
|||
| նյութ1 = |
|||
| լուծելիություն2 = |
|||
| նյութ2 = |
|||
| լուծելիություն3 = |
|||
| նյութ3 = |
|||
| լուծելիություն4 = |
|||
| նյութ4 = |
|||
| պտույտ = |
|||
| իզոէլեկտրական կետ = |
|||
| դիէլեկտր. թափանց. = |
|||
| թափանցիկություն = |
|||
| բեկման ցուցիչ = |
|||
| Բրյուստերի անկյուն = |
|||
| հիբրիդիզացիա = |
|||
| կոորդինացիոն երկրաչափություն = |
|||
| բյուրեղային կառուցվածք = |
|||
| դիպոլ մոմենտ = |
|||
| CAS = 56-65-5 |
|||
| PubChem = 5957 |
|||
| EINECS = |
|||
| SMILES = Nc1ncnc2c1ncn2C3OC(OP(=O)(O)OP(=O)(O)OP(=O)(O)O)C(O)C3O |
|||
| EC = |
|||
| RTECS = |
|||
| ChEBI = |
|||
| OOH = |
|||
| ՍԹԿ = |
|||
| ՄԲ = |
|||
| թունավորություն = |
|||
| R-արժեքներ = |
|||
| S-արժեքներ = |
|||
| H-արժեքներ = |
|||
| P-արժեքներ = |
|||
| ԳՀՀ= |
|||
| NFPA = |
|||
}} |
}} |
||
| Տող 107. | Տող 21. | ||
== Ֆունկցիաները բջջում == |
== Ֆունկցիաները բջջում == |
||
=== Նյութափոխանակություն և սինթեզ === |
=== Նյութափոխանակություն և սինթեզ === |
||
ԱԵՖ-ը ծախսվում է բջջում որպես էներգիա էներգետիկ և պլաստիկ փոխանակությունների համար։ Այսպես ԱԵՖ-ը էներգիա է ապահովում տարբեր տեղեր ընթացող նյթափոխանակության ռեակցիաների համար։ ԱԵՖ-ը էներգիայի գլխավոր աղբյուրն է բջջային ռեակցիաների համար։ Սա ընդգրկում է սինթեզի ռեակցիաները, ներառյալ ԴՆԹ-ի մոլեկուլի սինթեզը և ՌՆԹ-ի տրանսկրիպցիան։ ԱԵՖ-ը նաև կարևոր դեր ունի ակտիվ տեղափոխության մեջ, բջջի պլազմային թաղանթով։ Օրինակ էնդոցիտոզը և էկտոցիտոզը։ |
ԱԵՖ-ը ծախսվում է բջջում որպես էներգիա էներգետիկ և պլաստիկ փոխանակությունների համար։ Այսպես ԱԵՖ-ը էներգիա է ապահովում տարբեր տեղեր ընթացող նյթափոխանակության ռեակցիաների համար։ ԱԵՖ-ը էներգիայի գլխավոր աղբյուրն է բջջային ռեակցիաների համար։ Սա ընդգրկում է սինթեզի ռեակցիաները, ներառյալ ԴՆԹ-ի մոլեկուլի սինթեզը և ՌՆԹ-ի տրանսկրիպցիան։ ԱԵՖ-ը նաև կարևոր դեր ունի ակտիվ տեղափոխության մեջ, բջջի պլազմային թաղանթով։ Օրինակ էնդոցիտոզը և էկտոցիտոզը։ |
||
06:16, 19 Հուլիսի 2017-ի տարբերակ
| Ադենոզինեռֆոսֆատ | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Ընդհանուր տեղեկություններ | |
| Այլ անվանումներ | ԱԵՖ, Ադենոզինեռֆոսֆորական թթու |
| Ավանդական անվանում | 5-(6-ամինոպուրին-9-իլ)-3,4-դիհիդրօքսի-օքսոլան-2-իլ-մեթօքսի-հիդրօքսի-ֆոսֆորիլ-օքսի-հիդրօքսի-ֆոսֆորիլ օքսիֆոսֆոնաթթու |
| Քիմիական բանաձև | C₁₀H₁₆N₅O₁₃P₃ |
| Ռացիոնալ բանաձև | C10H16N5O13P3 |
| Ֆիզիկական հատկություններ | |
| Մոլային զանգված | 507,18 գ/մոլ |
| Կազմալուծման ջերմաստիճան | 144 °C[1] |
| Քիմիական հատկություններ | |
| Լուծելիությունը ջրում | (20 °C) - 5 գ/100 մլ |
| Դասակարգում | |
| CAS համար | 56-65-5 |
| PubChem | 5957 |
| EINECS համար | 200-283-2 |
| SMILES | C1=NC2=C(C(=N1)N)N=CN2C3C(C(C(O3)COP(=O)(O)OP(=O)(O)OP(=O)(O)O)O)O |
| ЕС | 200-283-2 |
| ChEBI | 5742 |
| Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) | |
Ադենոզինեռֆոսֆատ (ԱԵՖ, անգլ.՝ АТР), միացություն է՝ հայտնի որպես էներգիայի աղբյուր բոլոր կենդանի օրգանիզմների և դրանցում ընթացող կենսաքիմիական ռեակցիաների համար։ Բջջում օգտագործվում է նյութափոխանակության և էներգիական փոխանակության համար։ ԱԵՖ-ը բացահայտվել է 1929 թվականին, Հարվարդի բժշկական դպրոցի մի խումբ գիտնականների՝ Կարլ Լոհմանի, Սիրուս Ֆիսկեի և Ե. Սաբարոուի կողմից[2]։ Իսկ 1941 թվականին Ֆրից Լիպմանը ապացուցեց, որ ԱԵՖ-ը բջջում հանդիսանում է էներգիայի գլխավոր կրիչ[3]։
Քիմիական և ֆիզիկական հատկություններ
ԱԵՖ-ը իր մեջ պարունակում է ադենոզին՝ կազմված ադենին ազոտական հիմքից և ռիբոզ ածխաջրից, և երեք ֆոսֆորական թթվի մնացորդներ։ Ֆոսֆորական խմբերը որոնք մոտիկ են ռիբոզին նաշվում են որպես ալֆա (α), բետա (β), և գամա (γ) ֆոսֆատներ։ Հետևաբար դա սերտորեն կապված է ՌՆԹ-ի մոնոմեր ադենոզին նուկլեոտիդի հետ։ ԱԵՖ-ը լավ լուծվում է ջրում և բավականին կայուն է pH 6.8 և 7.4 միջև, բայց արագ ենթարկվում է հիդրոլիզի չափազանց մեծ pH-ի ժամանակ։ Քիմիապես ԱԵՖ-ը իրենից ներկայացնում է ադենոզինի եռֆոսֆատ եթեր, որը հանդես է գալիս որպես ադենինի և ռիբոզի ածանցյալ։ Պուրինինային ազոտային հիմքը՝ ադենինը, կապվում է ռիբոզի մեկ ածխաթթվի հետ։ ԱԵՖ-ը հիմնականում գտնվում է աղի վիճակով։[4]
Կենսասինթեզ
ԱԵՖ-ը բջջի մեջ կազմում է 1-10 մոլ։ ԱԵՖ-ը առաջանում է օքսիդավերականգնման ռեակցիաների արդյունքում, օգտագործելով միշաքարներ կամ բազմաշաքարներ որպես էներգիայի աղբյուր։ Օրինակ կարբոհիդրատները հիդրոլիզի են ենթարկվում մինչև միաշաքարներ ինչպիսին են գլյուկոզը և սախարոզը։
Գլյուկոզի օքսիդացումը ածխաթթու գազի հայտնի է ինչպես բջջային շնչառություն և կարող է առաջացնել մոտ 30 մոլեկուլ ԱԵՖ մեկ գլյուկոզի մոլեկուլից։[5] ԱԵՖ կարող է արտադրվել մի շարք բջջային ռեակցիաների արդյունքում։ Էուկարիոտ օրգանիզմների էներգիա ստանալու երեք հիմնական ձևերն են՝ գլիկոլիզը, եռկարբոնաթթվի ցիկլ, երկուսը իրար հետ կազմում են բջջային շնչառությունը և բետաօքսիդացումը։ Մեծ մասամբ ԱԵՖ-ը սինթեզվում է միտոքոնդրրումներում, որը կազմում է մասնագիտացված բջջի ամբողջ ծավալի մոտավորապես 25%-ը։[6]
Ֆունկցիաները բջջում
Նյութափոխանակություն և սինթեզ
ԱԵՖ-ը ծախսվում է բջջում որպես էներգիա էներգետիկ և պլաստիկ փոխանակությունների համար։ Այսպես ԱԵՖ-ը էներգիա է ապահովում տարբեր տեղեր ընթացող նյթափոխանակության ռեակցիաների համար։ ԱԵՖ-ը էներգիայի գլխավոր աղբյուրն է բջջային ռեակցիաների համար։ Սա ընդգրկում է սինթեզի ռեակցիաները, ներառյալ ԴՆԹ-ի մոլեկուլի սինթեզը և ՌՆԹ-ի տրանսկրիպցիան։ ԱԵՖ-ը նաև կարևոր դեր ունի ակտիվ տեղափոխության մեջ, բջջի պլազմային թաղանթով։ Օրինակ էնդոցիտոզը և էկտոցիտոզը։
Դերը բջջի կառուցվածքի և շարժման մեջ
ԱԵՖ-ը ընդգրկված է բջջի կառուցվածքի մեջ և հեշտացնում է ցիտոկմախքի տարրերի միավորումն ու տարրանջատումը։ Մկանների կծկումների համար նույնպես անհրաժեշտ է ԱԵՖ։ Այս գործընթացն էներգիայի հիմնական սպառիչն է և պարտադիր է կենդանիների շարժման համար։
Ծանոթագրություններ
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics / W. M. Haynes — 97 — Boca Raton: 2016. — P. 3—10. — ISBN 978-1-4987-5428-6
- ↑ Lohmann, K. (1929) Über die Pyrophosphatfraktion im Muskel. Naturwissenschaften 17, 624—625.
- ↑ Lipmann F. (1941) Adv. Enzymol. 1, 99-162.
- ↑ Stecher, P. G., ed. (1968). The Merck Index: an encyclopedia of chemicals and drugs 8th edition. Merck and Co. Ltd.
- ↑ Rich PR (2003). «The molecular machinery of Keilin's respiratory chain». Biochem. Soc. Trans. 31 (Pt 6): 1095–105. doi:10.1042/BST0311095. PMID 14641005.
- ↑ Lodish H Berk A, Matsudaira P, Kaiser CA, Krieger M, Scott MP, Zipursky SL, Darnell J. (2004). Molecular Cell Biology (5th ed.). New York: WH Freeman. ISBN 978-0-7167-4366-8.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)