«Ղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

16:19, 23 Հունիսի 2017-ի տարբերակ

Ղ ղ

Ղ, ղ, (անվանում՝ ղատ), հայկական այբուբենի 18-րդ տառը։ Թվային արժեքը՝ «90»^[1]։^[2]^[3]^[4]։

Կրկնակ բաղաձայնները

Հայերենի կրկնակ ղ-ով գոյականներից են՝

ուղղություն,

և, ընդհանրապես՝ ուղիղ արմատով կազմված գոյականներ՝

ուղղորդում

ուղղափառություն

ուղղահավատ

ուղղագրություն և այլն։

Ղատասացություն

Ղատասացությունը մանկական լեզվական արատ է, երբ նախադպրոցական տարիքի երեխաները ռ հնչյունի փոխարեն արտասանում են ղ` ամաղ, ղետին, սաղնարան և այլն։ Տարիք հետ, սովորաբար, դպրոցական տարիքի մեջ մտնելուց հետո ինքնաբերաբար անցնում է։

Ղատագրություն

Հայերենի ուղղագրության մեջ տարածված երևույթ է, երբ օտար լեզուներից, հիմնականում` լատիներենից, հունարենից, եբրայերենից փոխառնված ինչպես հասարակ, այնպես և հատուկ անուններում լ հնչյունին փոխարինում է ղ-ն՝ Երուսաղեմ, սաղմոս, Նեղոս և այլն։

Յունիկոդում ներկայացված է՝

մեծատառ՝ «Ղ». U+0542
փոքրատառ՝ «ղ». U+0572

Բրայլով ներկայացումը


Արլ.	Արմ.
^Dots 12456	^Dots 126

Ստեղծումը և ձևերը

Ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405 - 406 թվականներին տառակերտման սեփական սկզբունքով։ Միջնադարում օգտագործվել են «երկաթագիր», «գրչագիր», «նոտրգիր», «շղագիր» տառատեսակները։

Կազմված է երեք ուղղաձիգ տարրերից, ընդ որում կարճ տարրը տեղավորված է երկարի ձախ կողմում, հավասար բարձրությամբ, և իրար են միանում վերին ծայրերից, իսկ լայնը գտնվում է երկարի աջ կողմում, ստորին ծայրից ցած, և երկարի ստորին ծայրին է միանում իր վերին ծայրով՝ Ղ։ Ունի բոլոր հինգ տառատեսակները, որոնցում պահպանում է գծագրական իր յուրահատկությունը, համարյա առանց էական ձևափոխությունների։

Գրչագիրը գրվում է երկու տողագծերի միջև ուղղաձիգ՝ Ղ, և թեթև աջ թեքված։
Երկաթագիրը նույն գրչագիրն է, կարճի ու երկարի կոր նուրբով միացած՝ Ղ։ Օգտագործվել է նաև որպես գլխագիր։
Բոլորգրում, շղագրում և նոտրգրում հաճախ կորցնում է լայնը։
Ղ տառը նշանագրում է հայերենի ետնալեզվային շփական ձայնեղ բաղաձայն հնչյունը (հնչույթը)։ ժամանակակից արևելահայ գրական տարերակներում երբեմն խլանալով հնչում է խ (հաղթել-հախթէլ)։
Ղ նշանակել է իննսուն ու իննսուներորդ, բյուրի նշանով՝ (’Ղ) իննսուն բյուր (900000)։ Արաբական թվանշանների գործածությունից հետո օգտագործվել է որպես քանակական և դասական թվական։ Այժմ գործածվում է միայն դասական թվականի արժեքով (Ղ-ինըսուներորդ)։

Ծանոթագրություններ

↑ Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
↑ Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
↑ Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
↑ Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։

[1] Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։

[2] Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։

[3] Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։

[4] Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-{{անաղբյուր}}
 {{Հայերենի այբուբեն}}
 {{Նշան|Ղ ղ}}
-'''Ղ''', '''ղ''', (անվանում՝ '''ղատ'''), [[հայկական այբուբեն]]ի 18-րդ տառը։ Թվային արժեքը՝ «90»։<br />
+'''Ղ''', '''ղ''', (անվանում՝ '''ղատ'''), [[հայկական այբուբեն]]ի 18-րդ տառը։ Թվային արժեքը՝ «90»<ref>{{Գիրք
+ |հեղինակ = Էդուարդ Բագրատի Աղայան
+ |մաս =
+ |վերնագիր = Արդի հայերենի բացատրական բառարան
+ |բնօրինակ =
+ |հղում = http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=24&query={{PAGENAME}}
+ |հրատարակություն =
+ |պատասխանատու խմբագիր =
+ |վայր = Երևան
+ |հրատարակչություն = Հայաստան
+ |թվական = 1976
+ |հատոր =
+ |էջերի թիվ =
+ |մեջբերվող էջեր =
+ |isbn =
+}}</ref>։<ref>{{Գիրք
+ |հեղինակ = Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ
+ |մաս =
+ |վերնագիր = Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
+ |բնօրինակ =
+ |հղում = http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=29&dt=HY_HY&query={{PAGENAME}}
+ |հրատարակություն =
+ |պատասխանատու խմբագիր =
+ |վայր = Երևան
+ |հրատարակչություն = Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն
+ |թվական = 1969
+ |հատոր =
+ |էջերի թիվ =
+ |մեջբերվող էջեր =
+ |isbn =
+}}</ref><ref>{{Գիրք
+ |հեղինակ = Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան
+ |մաս =
+ |վերնագիր = Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
+ |բնօրինակ =
+ |հղում = http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=25&dt=HY_HY&query={{PAGENAME}}
+ |հրատարակություն =
+ |պատասխանատու խմբագիր =
+ |վայր = Երևան
+ |հրատարակչություն = Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն
+ |թվական = 1967
+ |հատոր =
+ |էջերի թիվ =
+ |մեջբերվող էջեր =
+ |isbn =
+}}</ref><ref>{{Գիրք
+ |հեղինակ = Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան
+ |մաս =
+ |վերնագիր = Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
+ |բնօրինակ =
+ |հղում = http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=47&dt=HY_HY&query={{PAGENAME}}
+ |հրատարակություն =
+ |պատասխանատու խմբագիր =
+ |վայր = Երևան
+ |հրատարակչություն = Երևանի Պետական Համալսարան
+ |թվական = 2009
+ |հատոր =
+ |էջերի թիվ =
+ |մեջբերվող էջեր =
+ |isbn =
+}}</ref>։<br />
 == Կրկնակ բաղաձայնները ==
 <br />
@@ Տող 47. / Տող 106. @@
 * Ղ տառը նշանագրում է հայերենի ետնալեզվային շփական ձայնեղ բաղաձայն հնչյունը (հնչույթը)։ ժամանակակից արևելահայ գրական տարերակներում երբեմն խլանալով հնչում է խ (հաղթել-հախթէլ)։
 * Ղ նշանակել է իննսուն ու իննսուներորդ, բյուրի նշանով՝ (’Ղ) իննսուն բյուր (900000)։ [[Արաբական թվանշան]]ների գործածությունից հետո օգտագործվել է որպես քանակական և դասական թվական։ Այժմ գործածվում է միայն դասական թվականի արժեքով (Ղ-ինըսուներորդ)։
+== Ծանոթագրություններ ==
+{{ծանցանկ}}
 {{Հայերենի այբուբեն2}}

Հայերենի այբուբեն
Ա ա	Ծ ծ	Ջ ջ
Բ բ	Կ կ	Ռ ռ
Գ գ	Հ հ	Ս ս
Դ դ	Ձ ձ	Վ վ
Ե ե	Ղ ղ	Տ տ
Զ զ	Ճ ճ	Ր ր
Է է	Մ մ	Ց ց
Ը ը	Յ յ	Ւ ւ
Թ թ	Ն ն	Փ փ
Ժ ժ	Շ շ	Ք ք
Ի ի	Ո ո	և
Լ լ	Չ չ	Օ օ
Խ խ	Պ պ	Ֆ ֆ