«Խոսրով Ա»–ի խմբագրումների տարբերություն
| Տող 2. | Տող 2. | ||
{{Այլ|Խոսրով (այլ կիրառումներ)}} |
{{Այլ|Խոսրով (այլ կիրառումներ)}} |
||
{{Տեղեկաքարտ Միապետ}} |
{{Տեղեկաքարտ Միապետ}} |
||
'''Խոսրով Ա''' Մեծ, Քաջ (ծն.թ. անհայտ– [[252]]), [[Մեծ Հայք]]ի Արշակունի թագավոր [[211]] |
'''Խոսրով Ա''' Մեծ, Քաջ (ծն.թ. անհայտ– [[252]]), [[Մեծ Հայք]]ի Արշակունի թագավոր [[211]] թվականից։ Հաջորդել է հորը՝ [[Վաղարշ Բ]]-ին։ Խոսրովի գահակալման տարիները վիճելի են պատմագիտության մեջ։ Գահակալման սկզբին Խոսրովն անցել է Կովկասյան լեռները, պատժել խազրաց և բասլաց ցեղերն, ապահովել պետության հյուսիսային սահմանները։ Պաշտանելով քրմական դասի շահերը՝ հալածել է քրիստոնեական համայնքներին։ [[215]] թ.-ին Հռոմի հետ բարեկամանալու նպատակով այցելել է [[Կարակալա]] կայսրին, սակայն ձերբակալվել է։ Կարակալայի արարքը հռոմեացիների դեմ է հանել Հայոց բանակը, և նա հարկադրված ազատել է Խոսրովին։ 216 թ.-ին Խոսրով ը պարթևաց զինակցությամբ հաղթել է վերստին նվաճումների ելած Կարակալային։ |
||
Իրանում պարթև [[Արշակունիներ]]ի դեմ [[Սասանյաններ]]ի մղած գահակալական կռիվների ժամանակ Խոսրովը պաշտպանել է [[Արտավան V Արշակունի|Արտավան V Արշակունուն]]։ Արտավանի պարտությունից հետո Խոսրովը գլխավորել է հակասասանյան ուժերի պայքարը Արտաշիր I-ի դեմ։ Աքեմենյան աշխարհակալությունը վերականգնելու մտադրությամբ [[230]] թ.-ին պարսկական բանակը մտել է [[Հայոց Միջագետք]] և հռոմեացվոց [[Ասորիք]]՝ պատերազմ սկսելով [[Հայաստան]]ի և [[Հռոմ]]ի դեմ։ Խոսրովը Հռոմի կայսր [[Ալեքսանդր Սևերոս]]ի դաշնակցությամբ [[232]] թվականի գարնանը հաղթել է պարսկական զորքերին և կասեցրել նրանց առաջխաղացումը։ Ըստ ավանդական պատմության, Արտաշիրի դեմ հաղթական պատերազմի առթիվ Խոսրով [[Ատրպատական]]ում հիմնել է [[Դավրեժ]] (այժմ՝ [[Թավրիզ]]) քաղաքը։ Այնուհետև շուրջ 10 տարի ([[234]] - [[245]]) կռվել է Սասանյանների դեմ ե պաշտպանել երկրի սահմանները։ Խոսրովը զոհ է դարձել պարսից (հավանորեն Արտաշիր I-ի որդու՝ Հայոց դրածո թագավոր Որմիզդ-Արտաշիրի) կազմակերպած դավադրության։ |
Իրանում պարթև [[Արշակունիներ]]ի դեմ [[Սասանյաններ]]ի մղած գահակալական կռիվների ժամանակ Խոսրովը պաշտպանել է [[Արտավան V Արշակունի|Արտավան V Արշակունուն]]։ Արտավանի պարտությունից հետո Խոսրովը գլխավորել է հակասասանյան ուժերի պայքարը Արտաշիր I-ի դեմ։ Աքեմենյան աշխարհակալությունը վերականգնելու մտադրությամբ [[230]] թ.-ին պարսկական բանակը մտել է [[Հայոց Միջագետք]] և հռոմեացվոց [[Ասորիք]]՝ պատերազմ սկսելով [[Հայաստան]]ի և [[Հռոմ]]ի դեմ։ Խոսրովը Հռոմի կայսր [[Ալեքսանդր Սևերոս]]ի դաշնակցությամբ [[232]] թվականի գարնանը հաղթել է պարսկական զորքերին և կասեցրել նրանց առաջխաղացումը։ Ըստ ավանդական պատմության, Արտաշիրի դեմ հաղթական պատերազմի առթիվ Խոսրով [[Ատրպատական]]ում հիմնել է [[Դավրեժ]] (այժմ՝ [[Թավրիզ]]) քաղաքը։ Այնուհետև շուրջ 10 տարի ([[234]] - [[245]]) կռվել է Սասանյանների դեմ ե պաշտպանել երկրի սահմանները։ Խոսրովը զոհ է դարձել պարսից (հավանորեն Արտաշիր I-ի որդու՝ Հայոց դրածո թագավոր Որմիզդ-Արտաշիրի) կազմակերպած դավադրության։ |
||
16:36, 7 Հունիսի 2017-ի տարբերակ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Խոսրով (այլ կիրառումներ)
Խոսրով Ա | |
|---|---|
| Ծնվել է՝ | անհայտ[1] |
| Մահացել է՝ | 217 |
| Տոհմ | Արշակունիներ |
| գերիշխան | |
| Հայր | Վաղարշ Բ |
| Երեխաներ | Տրդատ Բ |
Խոսրով Ա Մեծ, Քաջ (ծն.թ. անհայտ– 252), Մեծ Հայքի Արշակունի թագավոր 211 թվականից։ Հաջորդել է հորը՝ Վաղարշ Բ-ին։ Խոսրովի գահակալման տարիները վիճելի են պատմագիտության մեջ։ Գահակալման սկզբին Խոսրովն անցել է Կովկասյան լեռները, պատժել խազրաց և բասլաց ցեղերն, ապահովել պետության հյուսիսային սահմանները։ Պաշտանելով քրմական դասի շահերը՝ հալածել է քրիստոնեական համայնքներին։ 215 թ.-ին Հռոմի հետ բարեկամանալու նպատակով այցելել է Կարակալա կայսրին, սակայն ձերբակալվել է։ Կարակալայի արարքը հռոմեացիների դեմ է հանել Հայոց բանակը, և նա հարկադրված ազատել է Խոսրովին։ 216 թ.-ին Խոսրով ը պարթևաց զինակցությամբ հաղթել է վերստին նվաճումների ելած Կարակալային։
Իրանում պարթև Արշակունիների դեմ Սասանյանների մղած գահակալական կռիվների ժամանակ Խոսրովը պաշտպանել է Արտավան V Արշակունուն։ Արտավանի պարտությունից հետո Խոսրովը գլխավորել է հակասասանյան ուժերի պայքարը Արտաշիր I-ի դեմ։ Աքեմենյան աշխարհակալությունը վերականգնելու մտադրությամբ 230 թ.-ին պարսկական բանակը մտել է Հայոց Միջագետք և հռոմեացվոց Ասորիք՝ պատերազմ սկսելով Հայաստանի և Հռոմի դեմ։ Խոսրովը Հռոմի կայսր Ալեքսանդր Սևերոսի դաշնակցությամբ 232 թվականի գարնանը հաղթել է պարսկական զորքերին և կասեցրել նրանց առաջխաղացումը։ Ըստ ավանդական պատմության, Արտաշիրի դեմ հաղթական պատերազմի առթիվ Խոսրով Ատրպատականում հիմնել է Դավրեժ (այժմ՝ Թավրիզ) քաղաքը։ Այնուհետև շուրջ 10 տարի (234 - 245) կռվել է Սասանյանների դեմ ե պաշտպանել երկրի սահմանները։ Խոսրովը զոհ է դարձել պարսից (հավանորեն Արտաշիր I-ի որդու՝ Հայոց դրածո թագավոր Որմիզդ-Արտաշիրի) կազմակերպած դավադրության։
Գրականություն
- Ագաթանգեղոս, Պատմութիւն Հայոց, Թ., 1909
- Մովսես Խորենացի, Պատմություն Հայոց, Ե., 1968
- Հովսեպոս Փլավիոս, Դիոն Կասսիոս, Ե., 1976, (Օտար աղբյուրները հայերի և Հայաստանի մասին, 9. Հին հունական աղբյուրներ, 1)
- Մանանդյան Հ., Քննական տեսություն հայ ժողովրդի պատմության, հ. 2, մաս 1, Ե., 1957
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
