«Ուզբեկներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ →Բնակչություն: վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ի: → ի։ oգտվելով ԱՎԲ |
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
| Տող 16. | Տող 16. | ||
'''Ուզբեկներ''' (ինքնանվանումը՝ ուզբեկ), ազգ [[Միջին Ասիա]]յում, [[Ուզբեկստան]]ի հիմնական բնակչությունը։ |
'''Ուզբեկներ''' (ինքնանվանումը՝ ուզբեկ), ազգ [[Միջին Ասիա]]յում, [[Ուզբեկստան]]ի հիմնական բնակչությունը։ |
||
== Բնակչություն == |
== Բնակչություն == |
||
Ընդհանուր թիվը 30 միլիոն է ([[2013]]), որից Ուզբեկստանում ապրում է 23 929 309, [[Տաջիկստան]]ում՝ 1 210 236, [[Ղրղզստան]]ում 980 000, [[Ղազախստան]]ում՝ 490 000, [[Թուրքմենստան]]ում՝ 260 000։ Ռուսաստանում ապրող ուզբեկների թիվը 2002 թվականի պաշտոնական տվյալներով հասել է 499 862-ի։ |
Ընդհանուր թիվը 30 միլիոն է ([[2013]]), որից Ուզբեկստանում ապրում է 23 929 309, [[Տաջիկստան]]ում՝ 1 210 236, [[Ղրղզստան]]ում 980 000, [[Ղազախստան]]ում՝ 490 000, [[Թուրքմենստան]]ում՝ 260 000։ Ռուսաստանում ապրող ուզբեկների թիվը 2002 թվականի պաշտոնական տվյալներով հասել է 499 862-ի։ |
||
| Տող 37. | Տող 37. | ||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
||
*[[Ուզբեկստան]] |
* [[Ուզբեկստան]] |
||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
||
18:40, 14 հունվարի 2017-ի տարբերակ
| Ուզբեկներ | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Ընդհանուր քանակ | ||||||
|
30.000.000 | ||||||
| Բնակեցում | ||||||
| ||||||
| Լեզու(ներ) | ||||||
| Ուզբեկերեն | ||||||
| Հավատք(ներ) | ||||||
| Սուննի իսլամ | ||||||
| Բարեկամական էթնիկ խմբեր | ||||||
| Թուրքմեններ, Ղրղզներ, Ղազախներ | ||||||
| Ծագել են | ||||||
| Կենտրոնական Ասիա |
.svg){kind=small}
Ուզբեկներ (ինքնանվանումը՝ ուզբեկ), ազգ Միջին Ասիայում, Ուզբեկստանի հիմնական բնակչությունը։
Բնակչություն
Ընդհանուր թիվը 30 միլիոն է (2013), որից Ուզբեկստանում ապրում է 23 929 309, Տաջիկստանում՝ 1 210 236, Ղրղզստանում 980 000, Ղազախստանում՝ 490 000, Թուրքմենստանում՝ 260 000։ Ռուսաստանում ապրող ուզբեկների թիվը 2002 թվականի պաշտոնական տվյալներով հասել է 499 862-ի։
Լեզու և կրոն
Խոսում են ուզբեկերեն։ Հավատացյալները սուննի մուսուլմաններ են։
Մարդաբանակ գծեր
Ուզբեկստանի տարածքում հնում բնակվել են եվրոպեոիդ մարդաբանական տիպին պատկանող իրանալեզու ժողովուրդներ ու ցեղեր (սողդիացիներ, խորեզմցիներ, բակտրիացիներ, ֆերգանացիներ և սակա-մասսագետներ)։
Պատմություն
Մ․ թ․ 1-ին հազարամյակի կեսին Կենտրոնական Ասիայից սկսել են Միջինասիական միջագետք թափանցել մոնղոլոիդ մարդաբանական տիպին պատկանող թյուրքալեզու որոշ ցեղախմբեր։ Այդ հոսքն ուժեղացել է 6-րդ դարի 2-րդ կեսից, երբ Միջին Ասիան մտել է Թյուրքական խաքանության կազմի մեջ։ Հետագա դարերում թյուրք, որոշ ցեղեր աստիճանաբար անցել են նստակեցության և միաձուլվել իրանալեզու ժողովուրդներին, մնացածները շարունակել են վարել վաչկատուն կյանք՝ պահպանելով տոհմացեղային ավանդույթները։ Միջինասիական միջագետքը Կարախանյանների պետության մեջ մտնելու ժամանակաշրջանում (11-12-րդ դարեր) այնտեղ հաստատված թյուրքալեզու ցեղերի հիման վրա սկսվել է ուզբեկ, ժողովրդի կազմավորումը։
13-րդ դարում թաթար-մոնղոլների նվաճումների հետևանքով Միջինասիական միջագետքում հաստատվել են թուրքական և մոնղոլական նոր ցեղեր։ Ուզբեկների՝ որպես ժողովրդի կազմավորումը, հիմնականում տեղի է ունեցել դեշտ-ի ղփչաղ կամ ուզբեկ կոչվող թյուրքական ցեղերի զանգվածային ներթափանցումից (15-րդ դարի վերջ - 16-րդ դարի) հետո։
20-րդ դարի սկզբին ուզբեկների կազմում առկա էին ազգագրության 3 մեծ խմբեր՝ երկրագործությամբ, արհեստներով ու առետրով զբաղվող նստակյացներ, նախամոնղոլական և ետմոնղոլական ժամանակներում հաստատված թյուրք, խաշնարած ցեղերի հետնորդներ, որոնց մեծամասնությունը պահպանում էր «թյուրք» ինքնանվանումը, և 15-16-րդ դարերում դեշտ-ի ղփչաղ ուզբեկ, ցեղերի սերունդներ։ Ուզբեկ, ցեղերի անցումը նստակեցության սկսվել է 15-րդ դարում և ավարտվել 20-րդ դարի սկզբին։
1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխության նախօրյակին դեռես ավարտված չէր ուզբեկական բուրժուական ազգի ձեավորումը։ Խորհրդային կարգերի պայմաններում Ուզբեկներ ձեռք բերեցին իրենց ազգային պետականությունը և ձևավորվեցին իբրև սոցիալիստական ազգ, հաղթահարեցին տնտեսական և մշակութային հետամնացությունը, մեծ հաջողությունների հասան գիտության և արվեստի զարգացման բնագավառներում։
Տես նաև
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|