Խուրամյան շարժում

Խուրամյան շարժում, Աբբասյան խալիֆայության դեմ Իրանի տարածքում ծագած մի շարք ապստամբությունների ընդհանուր անվանումը։

Խուրամյան շարժման գաղափարախոսությունը համարվում է մազդակյան ուսմունքի (տես Մազդակյան շարժում) հետագա զարգացումը։ Խուրամյան շարժման մասնակիցներն ընդունել են երկու հիմնական հոգևոր ուժ՝ լույսն ու խավարը, բարին ու չարը, պայքարում էին խալիֆայության դեմ, թշնամի էին իսլամին, քարոզել են սոցիալական հավասարություն, ժխտել մասնավոր սեփականությունը և ձգտել են վերականգնել հին գյուղացիական ազատ համայնքը։

Շարժումը սկզբնավորվել է 755 թ.-ին՝ Հյուսիս-Արևելյան Իրանում։ Ամենախոշոր արտահայտություններն էին Մուքաննայի ապստամբությունը և Բաբեկի ապստամբությունը։ Վերջինս ուներ երկակի բնույթ։ Ապստամբները, արաբ, զորքերի դեմ պայքարելուն զուգընթաց, ասպատակել են Հայաստանի Սյունիք և Արցախ նահանգները (միայն Գեղարքունի գավառում Բաբեկը կոտորել է 15 000 մարդ, ավերել Մաքենոց նշանավոր վանքը)։ Արցախի իշխան Սմբատի որդի Սահլը» ԱԱԴ չարագործություններից վրդովված, 837 թ.-ին Հայաստան ապաստանած Բաբեկին հանձնել է Աֆշին զորավարին։

Գրականություն

• Միխայել Ասորի, ժամանակագրութիւն, Երուսաղեմ, 1871, էջ 364—65
• Լեո, Երկ. ժող., հ. 2, Ե., 1967, էջ 414-24
• Томара M., Бебек, M., 1936
• Петрушевский И. П., К истории маздакитов в этоху посподства ислама, «Hapoды Азии и Африки» 1970, № 5

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։