«Կոտայք (գավառ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ oգտվելով ԱՎԲ
չNo edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Այլ|Կոտայք (այլ կիրառումներ)}}
{{այլգործածություն|Այրարատ նահանգի գավառի||Կոտայք (այլ կիրառումներ)}}
{{Տեղեկաքարտ Վարչական միավոր
|Գույն1 ={{Գույն/Մեծ Հայք}}
|Հայերեն անվանում = Կոտայքի գավառ
|Բնօրինակ անվանում =
|Զինանշան =
|Զինանշանի նկարագրում =
|Դրոշ =
|Դրոշի նկարագրում =
|Երկիր = Մեծ Հայք
|Հիմն =
|Կարգավիճակ = [[Մեծ Հայքի վարչական բաժանում|Գավառ]]
|Մտնում է = [[Այրարատ]]
|Ներառում է = [[Հրազդան գետ|Հրազդանի]] և [[Ազատ (գետ)|Ազատի]] միջև ընկած տարածք
|Վարչական կենտրոն =
|Խոշորագույն քաղաք =
|Խոշոր քաղաքներ =
|Կազմավորման թվական =
|Ղեկավար =
|Ղեկավարի պաշտոն =
|Ղեկավար2 =
|Ղեկավարի պաշտոն2 =
|ՀՆԱ =
|ՀՆԱ-ի թվական =
|Տեղը ըստ ՀՆԱ-ի =
|ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով =
|Տեղը ըստ ՀՆԱ-ի մեկ շնչի հաշվով =
|Լեզու = [[Հայերեն]]
|Լեզուներ =
|Բնակչություն =
|Մարդահամարի թվական =
|Տոկոսը բնակչությունից =
|Տեղը ըստ բնակչության =
|Խտություն =
|Տեղը ըստ խտության =
|Ազգային կազմ = հայեր
|Կրոնական կազմ =
|Տարածք =
|Տոկոսը տարածքից =
|Տեղը ըստ տարածքի =
|Առավելագույն բարձրություն =
|Միջին բարձրություն =900-2,500 մ
|Նվազագույն բարձրություն =
|Լայնք =
|Երկայնք =
|Միավորը երկրի քարտեզին = Այրարատ, Մեծ Հայք.gif
|Քարտեզի չափ =
|Վարչական միավորի քարտեզ = Այրարատ նահանգի քարտեզ.jpg
|Պատմական շրջան =
|Ժամային գոտի =
|Հապավում =
|ISO =
|FIPS =
|Հեռախոսային կոդ =
|Փոստային ինդեքսներ =
|Ինտերնետ-դոմեն =
|Ավտոմոբիլային կոդ =
|Կայք =
|Վիքիպահեստում =
|Ծանոթագրություններ =
}}
'''Կոտայք''', ''Խատա գավառ, Խատայի գավառ, Խատայոց գավառ, Կըրխբուլաղ, Կոդեք, Կոտա գավառ, Կոտայից գավառ, Կոտայս, Կոտաս, Կոտուաց գավառ, Կոտեաց գավառ, Կոտեից գավառ, Կոտևուց, Կույտա, Կուտայից գավառ, Կուտեից Գավառ, Կուտեուց գավառ, Ղըռխբուլաղ, Ղրխբուլախ, Ղրխբուլաղ'', գավառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Այրարատ]] նահանգի կազմում։ Մոտավորապես համապատասխանում է ներկայիս [[Կոտայքի մարզ]]ի և [[Երևան]] քաղաքի տարածքներին։ Կոտայքում էր գտնվում [[Երևան]]ը։
'''Կոտայք''', ''Խատա գավառ, Խատայի գավառ, Խատայոց գավառ, Կըրխբուլաղ, Կոդեք, Կոտա գավառ, Կոտայից գավառ, Կոտայս, Կոտաս, Կոտուաց գավառ, Կոտեաց գավառ, Կոտեից գավառ, Կոտևուց, Կույտա, Կուտայից գավառ, Կուտեից Գավառ, Կուտեուց գավառ, Ղըռխբուլաղ, Ղրխբուլախ, Ղրխբուլաղ'', գավառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Այրարատ]] նահանգի կազմում։ Մոտավորապես համապատասխանում է ներկայիս [[Կոտայքի մարզ]]ի և [[Երևան]] քաղաքի տարածքներին։ Կոտայքում էր գտնվում [[Երևան]]ը։


Տող 13. Տող 73.


== Պատմություն ==
== Պատմություն ==
Միջնադարյան բազմաթիվ վկայություններ կան Կոտայքի մասին։ [[Արշակունիների թագավորություն|Արշակունիների]] ժամանակ Կոտայքը պատկանում էր հայոց արքունիքին։ Հետագա դարերում գտնվել է հայկական տարբեր նախարարական տների և իշխանությունների իրավասության տակ։ Թուրք-պարսկական տիրապետության օրոք Կոտայքը բաժանված էր [[Երևանի խանություն|Երևանի խանության]] [[Կըրխբուլաղ]] և [[Գառնիբասարի]] մահալների միջև։ Ոմանք գավառի մի մասին անունով Կըրխբուլաղ (Ղրխբուլաղ) են անվանել ամբողջ Կոտայք գավառը։
Միջնադարյան բազմաթիվ վկայություններ կան Կոտայքի մասին։ [[Արշակունիների թագավորություն|Արշակունիների]] ժամանակ Կոտայքը պատկանում էր հայոց արքունիքին։ Հետագա դարերում գտնվել է հայկական տարբեր նախարարական տների և իշխանությունների իրավասության տակ։ Թուրք-պարսկական տիրապետության օրոք Կոտայքը բաժանված էր [[Երևանի խանություն|Երևանի խանության]] Կըրխբուլաղի և Գառնիբասարի մահալների միջև։ Ոմանք գավառի մի մասին անունով Կըրխբուլաղ (Ղրխբուլաղ) են անվանել ամբողջ Կոտայք գավառը։


== Հուշարձաններ ==
== Հուշարձաններ ==

19:08, 4 Դեկտեմբերի 2016-ի տարբերակ

Այս հոդվածը Այրարատ նահանգի գավառի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Կոտայք (այլ կիրառումներ)։
Կոտայք
ԿարգավիճակՄեծ Հայքի վարչական բաժանում
Մտնում էԱյրարատ

Կոտայք, Խատա գավառ, Խատայի գավառ, Խատայոց գավառ, Կըրխբուլաղ, Կոդեք, Կոտա գավառ, Կոտայից գավառ, Կոտայս, Կոտաս, Կոտուաց գավառ, Կոտեաց գավառ, Կոտեից գավառ, Կոտևուց, Կույտա, Կուտայից գավառ, Կուտեից Գավառ, Կուտեուց գավառ, Ղըռխբուլաղ, Ղրխբուլախ, Ղրխբուլաղ, գավառ Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի կազմում։ Մոտավորապես համապատասխանում է ներկայիս Կոտայքի մարզի և Երևան քաղաքի տարածքներին։ Կոտայքում էր գտնվում Երևանը։

Անվանում

Ենթադրվում է, որ Կոտայք անունը հնագույն ծագում ունի և կապված է նույնանուն ցեղանվան հետ։ Նույնացվում է ուրարտական սեպագիր արձանագրությունների Էտունի երկրի անվան հետ։ Ղևոնդ Ալիշանը հնարավոր է համարում, որ Պտղոմեոսի հիշատակած Կոտակենե գավառը նույն Կոտայքն է։ Մի այլ տեղ նա այս անունը ծագած է համարում Մազազ գավառի Կուտիս գյուղի անունից։

Ոմանք Կոտայքը առաջացած են համարում Կոտե անունով մի իշխանի անունից, ուրիշները՝ Կոտայքի Կենտրոն (այժմ՝ Գետամեջ) գյուղի անունից, կամ էլ Սյունիքի Գեղարքունիք գավառի Կոթ կամ Կոթաքար գյուղաքաղաքի անունից, իբրև Կոթա փոխադրվածների կամ Կոթայեցիքի գավառ։

Կոտայքի մասին տեղեկություններ են պահպանվել «Աշխարհացոյց»-ում և մատենագիրների երկերում։ Հայ մատենագիրներից առաջին հիշատակությունը Սեբեոսինն է (7-րդ դար)։ Արաբ պատմագիր Բալաձորին Կոտայքը հիշում է Կույտա ձևով։ Միքայել Չամչյանը, այլ տեղեկություններից օգտվելով, Կոտայքը անվանում է Խատա կամ Խատայոց գավառ։

Աշխարհագրություն

Արևմուտքից սահմանակից էր Արագածոտն, հյուսիս-արևմուտքից՝ Նիգ, Վարաժնունիք, հարավ-արևելքից՝ Մազազ, հարավից՝ Ոստան գավառներին։ Գավառի հարավարևմտյան կողմը, որը ոռոգվում էր Հրազդան գետով, դաշտային և արգավանդ է, իսկ հյուսիս-արևելքը՝ լեռնոտ։ Այստեղով է հոսում նաև Գետառը։

Պատմություն

Միջնադարյան բազմաթիվ վկայություններ կան Կոտայքի մասին։ Արշակունիների ժամանակ Կոտայքը պատկանում էր հայոց արքունիքին։ Հետագա դարերում գտնվել է հայկական տարբեր նախարարական տների և իշխանությունների իրավասության տակ։ Թուրք-պարսկական տիրապետության օրոք Կոտայքը բաժանված էր Երևանի խանության Կըրխբուլաղի և Գառնիբասարի մահալների միջև։ Ոմանք գավառի մի մասին անունով Կըրխբուլաղ (Ղրխբուլաղ) են անվանել ամբողջ Կոտայք գավառը։

Հուշարձաններ

Կոտայքի տարածքի կարևոր հուշարձաններից են՝ Ձագավանքը (7-րդ դար), Արամուսի Ծիրանավոր եկեղեցին (7-րդ դար), Արզնիի եկեղեցին (6-րդ դար), Ակունքի Պողոս-Պետրոս մենաստանը (8-րդ դար), Պտղնին, կիկլոպյան տիպի ամրոցներ, դամբարաններ (մ․թ․ա․ 2-րդ դար), գերեզմանոցներ, խաչքարեր և այլն[1]։

Ծանոթագրություններ

  1. Հակոբյան Թ.Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ.Տ., Բարսեղյան Հ.Խ. // Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան / Մանուկյան Լ. Գ. // Երևան: Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն, 1986. — Հ. 3 — 224 էջ, էջ — 992 էջ.