Սպիտակ աշտարակ (Սալոնիկ)

Սալոնիկի Սպիտակ աշտարակ (հուն․՝ Λευκός Πύργος), ճարտարապետական հուշարձան և թանգարան, որը գտնվում է Հունաստանի Սալոնիկ քաղաքում:

Չնայած նրան, որ աշտարակը կոչվում է «սպիտակ», այն ունի գեմեշի կաշվի գույն: Սպիտակ աշտարակը գտնվում է Սալոնիկի Հաղթանակի փողոցի վրա՝ Եգեյան ծովի Թերմայկոս ծոցի վրա: Աշտարակի ներսում գործում է բյուզանդական թանգարան: Սպիտակ աշտարակը համարվում է Սալոնիկի գլխավոր տեսարժան վայրերից մեկը: Աշտարակից ոչ հեռու գտնվում է «Մակեդոնիա Պալաս» հյուրանոցը:

Սալոնիկի Սպիտակ աշտարակը թուրքերի կողմից կառուցվել է, որպես պաշտպանական ամրություն: Սկզբնական շրջանում այն եղել է տխրահռչակ բանտ և մի վայր, որտեղ կատարվել են զանգվածային մահապատիժներ: Այն բանից հետո, երբ Սալոնիկն անցավ Հունաստանի տիրապետության տակ «արյունոտ աշտարակը» կոչվեց «սպիտակ աշտարակ»: Ներկայումս այն համարվում է քաղաքի գլխավոր խորհրդանիշը, որը խորհրդանշում է Մակեդոնիա երկրամասի ինքնիշխանությունը:

Պատմություն

Աշտարակը կառուցվել է այն բանից հետո, երբ օսմանյան թուրքերը 1430 թվականին գրավեցին Սալոնիկ քաղաքը: Մեզ հայտնի է, որ աշտարակի շինարարակն աշխատանքներն ընթացել են Մուրադ II սուլթանի կառավարման տարիներին:

1912 թվականին օսմաներեն լեզվով գրված արձանագրության մեջ նշվում է, որ շինարարական աշխատանքներն ընթացել են 1535-1536 թվականներին:

Պատմաբան Ֆրանց Բաբինգերը նշում է, որ աշտարակը կառուցվել է օսմանյան մեծանուն ճարտարապետ Սինանի կողմից, ով հայտնի է շատ ամրությունների նախագծմամբ: Նա նախագծել է հատկապես ալբանական Վլորա նավահանգստում նմանատիպ աշտարակների հատակագծեր:

Մեկ այլ աղբյուրում նշվում է, որ հնարավոր է, թե Սպիտակ աշտարակը կառուցվել է 12-րդ դարում՝ բյուզանդացիների կողմից: Տարբեր ժամանկներում աշտարակը օսմանցիների համար ծառայել է, որպես բերդ, որանոց և բանտ: 1826 թվականին սուլթան Մահմուդ II-ի հրամանագրով հարյուրավոր բանտարկյալներ մահվան են դատապարտվել և սպանվել հենց այստեղ:

Այն ստացել է «արյունոտ աշտարակ» կամ «կարմիր աշտարակ» անվանումը: Դարեր շարունակ աշտարակը Սալոնիկի պատերի մաս էր կազմում: Այն առանձնացավ այն բանից հետո, երբ 1918 թվականին Բալկանյան առաջին պատերազմի հետևանքով այն քանդվեց:

Այդ պահից հետո աշտարակը ձեռք է բերել ներկայիս անվանումը: 1913 թվականի մարտին աշտարակի մոտակայքում սպանվել է Հունաստանի թագավոր Գեորգի I-ը: