«Մասնակից:Hrach Sakanyan/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
Իրիդիումի բրոմիդ(IV), անօրգանական միացություն, [[իրիդիում]]ի ու [[Բրոմաջրածին|բրոմաջրածնական թթվի]] աղը` IrBr<sub>4</sub> բանաձևով, կապույտ [[բյուրեղ]]ներ, փոխազդում է ջրի հետ։
[[Պատկեր:Kreis5Teilung.svg|thumb|Հինգերորդ աստիճանի արմատ միավորից (հնգանկյան կողերը)]]
== Ստացում ==
'''Միավորից n աստիճանի արմատներ''', <math>x^n-1</math> [[բազմանդամ]]ի կոմպլեքս արմատները, որտեղ <math>n \geqslant 1</math>։ Այլ խոսքով,
* Ստացվում է [[իրիդիումի օքսիդ]]ի ու բրոմաջրածնական թթվի փոխազդեցությունից.
դա [[կոմպլեքս թիվ]] է, որի ''n''-րդ աստիճանը 1 է։
:: <math>\mathsf{IrO_2 + 4HBr \ \xrightarrow{0^oC}\ IrBr_4 + 2H_2O }</math>

== Ֆիզիկական հատկություններ ==
Միավորի արմատները շատ են օգտագործվում մաթեմատիկայում, հատկապես [[թվերի տեսություն]]ում, [[Ֆուրեի դիսկրետ փոփոխություններ]]ում<ref>[http://pmpu.ru/vf4/interpolation/dft#дискретное_преобразование_фурье Дискретное преобразование Фурье]</ref>, վերջնական ընդլայնման տեսությունում, քանոնի ու կարկինի օգնությամբ կառուցումներում և խմբերի գաղափարի մեջ։
Իրիդիումի բրոմիդը առաջացնում է կապույտ բյուրեղներ, փոխազդում է [[ջուր|ջրի]] հետ, լուծվում է [[էթանոլ]]ում։
== Գաղափար ==
== Քիմիական հատկություններ ==
Կոմպլեքս միավորը ներկայացնենք [[Եռանկյունաչափություն|եռանկյունաչափական]] տեսքով.
* Փոխազդում է ջրի հետ.
: <math>1=\cos\ 0 + i\ \sin\ 0</math>
:: <math>\mathsf{IrBr_4 + 4H_2O \ \xrightarrow{}\ Ir(OH)_4 + 4HBr }</math>
[[Մուավրայի բանաձև]]ից ստացվում է.
* Տաքացման պայմաններում քայքայվում է.
: <math>u_k=\cos {\frac{2\pi k}{n}} +i\ \sin {\frac{2\pi k}{n}}, \quad k=0,1,...,n-1</math>
:: <math>\mathsf{IrBr_4 \ \xrightarrow{T}\ Ir + 2Br_2 }</math>
որտեղ <math>u_k</math>-ը միավորից արմատներն են։

Միավորի արմատները կարող ենք ներկայացնել նաև ցուցչային տեսքով.
: <math>u_k=e^{\frac{2\pi k i}{n} }, \quad k=0,1,...,n-1</math>
Այս բանաձևից հետևում է, որ միավորից արմատները միշտ <math>n</math> են ու դրանք միշտ տարբեր են։
== Հաշվարկ ==
=== Երկրաչափական հաշվարկ ===
* Ցանկացած արմատի [[բացարձակ արժեք]]ը հավասար է 1։ Կոմպլեքս հարթության վրա միավորի արմատները առաջացնում են կանոնավոր [[Բազմանկյուն|բազմանկյան]] կողեր` ստեղծելով միավոր շրջանագիծ։ Մի կողմը միշտ հանդիսանում է <math>1+i0</math> կոմպլեքս միավորը։
* Եթե <math>u_k</math>-ն` միավորի արմատը, համարվում է <math>\overline {u_k}</math> թվի լծորդը, որեմն այդ թիվը նույնպես միավորի արմատ է։
* Քննարկենք ''M''-ը, որը միավոր [[Շրջանագիծ|շրջանագծի]] վրա կամայական կետ է հանդիսանում։ Եթե հեռավորությունների գումարը դուրս է մնում ''M'' կետից, ապա միավորի բոլոր արմատները հավասար են ''2n''։
=== Հանրահաշվական հաշվարկ ===
* Միավորից արմատները իրենցից ներկայացնում են ամբողջ հանրահաշվական թվեր։
* Միավորից արմատները առաջացնում են բազմապատկման կոմուտատիվ խմբեր։ Մասնավորապես, ցանկացած ամբողջ աստիճանի արմատ միավորից նույնպես համարվում է արմատ միավորից։ Հակադարձ տարրը` այդ խմբի ցանկացած տարրի համար համարվում է լծորդ։ Խմբի չեզոք տարրերը համարվում են կոմպլեքս միավորներ։
* Միավորից արմատների խումբը ադիտիվ է <math>\mathbb{Z}_n</math>-ի հետ։ Այստեղից հետևում է, որ դրանք համարվում են ցիկլիկ խմբեր. պարզության համար մենք կարող ենք վերցնել ցանկացած <math>u_k</math> տարր, որտեղ <math>k</math> ինդեքսը
[[Փոխադարձ պարզ թվեր|փոխադարձաբար պարզ]] է <math>n</math> թվի հետ.
** Հետևանքներ.
*** <math>u_1</math> միշտ համարվում է պարզ,
*** եթե <math>n</math>-ը [[պարզ թիվ]] է, ապա ցանկացած արմատի աստիճանը` բացի <math>\pm 1</math>-ից, կազմում է ողջ խումբը,
*** պարզ արմատների թիվը հավասար է <math>\varphi (n)</math>, որտեղ <math>\varphi</math> ֆունկցիան [[Էյլերի ֆունկցիա]]ն է։
* Եթե <math>n > 1</math>, ապա միավորից ցանկացած աստիճանի <math>u</math> պարզ արամատը ունի հետևյալ բանաձևը.
: <math>\sum_{k=0}^{n-1} u^k = \frac{u^n - 1}{u - 1} = 0 </math>
* <math>\prod_{k=1}^{n-1} |1-u_k| = n \qquad (n > 1)</math>

[[Պատկեր:3rd roots of unity.svg|thumb|Միավորից քառակուսի արմատներ]]

=== Օրինակներ ===
Միավորից քառակուսի արմատներ.
: <math>\left\{1;\ \frac{-1 + i \sqrt{3}}{2};\ \frac{-1 - i \sqrt{3}}{2} \right\}</math>

Միավորից 4-րդ աստիճանի արմատներ.
: <math>\left\{1;\ +i;\ -1;\ -i \right\} </math>
[[Պատկեր:Cyclic group.svg|մինի|220px|Միավորից 6-րդ աստիճանի արմատներ]]
5-րդ աստիճանի արմատի համար գոյություն ունի 4 կարևոր տարր.
: <math>\left\{e^{2 \pi i k\over 5}|k\in \{1,2,3,4\}\right\}=\left\{\left . \frac{u\sqrt 5-1}4+v\sqrt{\frac{5+u\sqrt 5}8}i \right |u,v \in \{-1,1\}\right\}</math>

6-րդ աստիճանի համար օգտագործվող տարրերը երկուսն են.
: <math>\left\{ \frac{1 + i \sqrt{3}}{2}, \frac{1 - i \sqrt{3}}{2} \right\} </math>
== Տե՛ս նաև ==
* [[Շրջանային բազմանդամ]]
== Գրականություն ==
== Գրականություն ==
* {{книга
* {{книга |автор=Ван дер Варден Б. Л. |ref=Ван дер Варден. Алгебра
|заглавие = Справочник химика |издание = 3-е изд., испр |ответственный = Редкол.: Никольский Б.П. и др. |место = Л.
|ссылка=http://mechmat.univ.kiev.ua/ua/study/library/van_der_varden.algebra.pdf
|издательство = Химия |год = 1971 |том = 2 |страниц = 1168
|заглавие=Алгебра. Определения, теоремы, формулы
}}
|место=СПб. |издательство=Лань |год=2004 |страниц=624 |isbn=5-8114-0552-9 }}
* {{книга
* {{книга |часть=Корень |заглавие=Математическая энциклопедия (в 5 томах) |место=М.
|автор = Рипан Р., Четяну И. |заглавие = Неорганическая химия. Химия металлов |место = М. |издательство = Мир
|том=3 |год=1982 |ссылка=http://eqworld.ipmnet.ru/ru/library/books/Vinogradov_MatEnc_t3.djvu
|год = 1972 |том = 2 |страниц = 871
|издательство=[[Большая Российская энциклопедия (издательство)|Советская Энциклопедия]] }}
}}
* {{cite web|first=James S.|last=Milne|title=Algebraic Number Theory|work=Course Notes|url=http://www.jmilne.org/math|year=1998|archiveurl=http://www.webcitation.org/66d42AIca|archivedate=2012-04-02}}
== Արտաքին հղումներ ==
== Արտաքին հղումներ ==
* {{cite web|url=http://www.webelements.com/compounds/iridium/iridium_tetrabromide.html|title=Iridium compounds: iridium tetrabromide|publisher=WebElements|lang=en|accessdate=2013-11-16}}
* [http://www.intuit.ru/studies/courses/1009/197/lecture/2724 Комплексные корни n-й степени из единицы и решение уравнений.]
[[Կատեգորիա:Քիմիական միացություններ]]
== Ծանոթագրություններ ==
[[Կատեգորիա:Իրիդիումի միացություններ]]
{{ծանցանկ}}
[[Կատեգորիա:Մաթեմատիկա]]
[[Կատեգորիա:Բրոմի միացություններ]]

16:26, 17 Օգոստոսի 2016-ի տարբերակ

Իրիդիումի բրոմիդ(IV), անօրգանական միացություն, իրիդիումի ու բրոմաջրածնական թթվի աղը` IrBr4 բանաձևով, կապույտ բյուրեղներ, փոխազդում է ջրի հետ։

Ստացում

Ֆիզիկական հատկություններ

Իրիդիումի բրոմիդը առաջացնում է կապույտ բյուրեղներ, փոխազդում է ջրի հետ, լուծվում է էթանոլում։

Քիմիական հատկություններ

  • Փոխազդում է ջրի հետ.
  • Տաքացման պայմաններում քայքայվում է.

Գրականություն

  • Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
  • Рипан Р., Четяну И. Неорганическая химия. Химия металлов. — М.: Мир, 1972. — Т. 2. — 871 с.

Արտաքին հղումներ

  • «Iridium compounds: iridium tetrabromide» (անգլերեն). WebElements. Վերցված է 2013-11-16-ին.