«Հռոմի հիմնադրում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

15:44, 22 Հուլիսի 2016-ի տարբերակ

Հռոմի ստեղծումը ուսումնասիրել է հնագիտությունը, բայց հնագույն հռոմեացիների կողմից ստեղծված ավանդական պատմությունները հենց իրենց՝ հռոմեացիներին թույլ են տալիս ներկայացնել իրենց քաղաքի պատմությունը լեգենդներով ու առասպելներով։ Այս հնագույն լեգենդներից ամենահայտնին և, հավանաբար, հռոմեական լեգենդներից ամենահայտնին, Հռոմուլոս և Հռեմոս եղբայրների պատմությունն է՝ երկվորյակների, որոնց սնել էր էգ գայլը ^[1] .^[2]։ Այս պատմությունը համաձայնեցվեց ավելի վաղ շրջանում ստեղծված մեկ այլ ավանդության հետ, որ ունեին Տրոյայի փախստական Էնեյները։ Նրանք փախան Իտալիա և հիմնադրեցին ռոմանների ճյուղը՝ շնորհիվ Յուլուսի՝ Հուլիո-Կլաուդիան արքայատոհմի հիմնադրի։

Պահպանված լեգենդները

Էնեյներ

Հռոմի մասին ազգային էպոսը` Վերգիլիուսի «Էնեիդ»-ը, պատմում է, թե ինչպես տրոյացի արքայազն Էնեասը եկավ Իտալիա: Ըստ «Էնեիդ»-ի՝ կործանված Տրոյա քաղաքի ողջ մնացած բնակիչները հավաքվում են միասին Էնեասի շուրջը, հաղթահարում բազում արկածներ Միջերկրական ծովում` ներառյալ կանգառը նոր հիմնադրված Քարթիջում` Դիդո թագուհու հսկողությամբ, բայց ի վերջո հասնում են Իտալիայի ափը։ Տրոյացիները մտածում էին, որ կանգ են առել Անցիոյի և Ֆիումինցիոյի միջև՝ Հռոմի հարավարևմտյան շրջանում։ Հավանաբար, նրանք կանգ էին առել Լավրենտում քաղաքում (այլ աղբյուրներում՝ Լավինիում)։ Քաղաքն անվանվել է ի պատիվ Լավինիայի՝ արքա Լատինուսի դստեր, ում հետ ամուսնացած էր Էնեասը։ Սա սկիզբ դարձավ Թրնուսի հետ զինված բախումների՝ Լավինիայի հետ ամուսնության համար։^[3] Մինչ Էնեասի ժամանումը Թրնուսը նշանված էր Լավինիայի հետ, բայց վերջինս շուտով ամուսնացավ Էնեասի հետ՝ այդպիսով սկիզբ դնելով պատերազմի։ Էնեասը հաղթեց պատերազմում և սպանեց Թրնուսին։ Տրոյացիները տեղացիների հետ ապրելու իրավունք ձեռք բերեցին։ Էնեասի երիտասարդ որդին՝ Ասկանիուսը (հայտնի է նաև որպես Յուլուս), հիմնադրեց Ալբա Լոնգան և Ալբացի արքաների արքայատոհմը, ովքեր լցրեցին Տրոյայի արքայատոհմի և Հռոմի հիմնադրման ավանդական շրջանի միջև եղած ժամանակագրական անդունդը մ.թ.ա. 8-րդ դարում։

Այս ժամանակաշրջանի վերջին՝ Պրոքաս արքան Նումիտորի և Ամուլիուսի հայրն էր։ Նրա մահից հետո Նումիտորը դարձավ Ալբա Լոնգայի արքա, բայց Ամուլիուսը ձերբակալեց նրան և բանտ ուղարկեց։ Նա նաև ստիպեց Նումիտորի դստերը՝ Ռեա Սիլվիային, դառնալ կույս քարոզիչ Վեստալսում։ Երկար տարիներ Ամուլիուսը արքա էր։

Հռոմուլոս և Հռեմոս

Հունական ծագումով Էնեասի լեգենդը հետագայում փոխարինվեց իտալական ծագմամբ Հռոմուլոսի և Հռեմոսի լեգենդով, որոնք, ըստ պատմագիտական հաշվարկների, ծնվել են մոտ մ.թ.ա. 771 թվականին։ Ենթադրվում է, որ նրանք Ռեա Սիլվիայի և Մարսի` պատերազմի աստծո զավակներն էին: Մարգարեության պատճառով նրանք պիտի տապալեին իրենց քեռի Ամուլիուսին, ով սպանել էր Սիլվիայի հորը` Նումիտորին։ Բազմաթիվ դիցաբանական կերպարների նման, նրանք ծնվելու պահից արդեն լքված էին։ Նրանց կերակրում էր էգ գայլը, մինչև Ֆաուստուլուս անունով մի հովիվ գտավ նրանց և մեծացրեց իր երեխաների նման։ Ֆաստուլուսն ու նրա կինը՝ Ակկա Լարենցիան, մեծացրին երեխաներին։ Երբ նրանք չափահաս դարձան, սպանեցին Ամուլիուսին և վերականգնեցին Նումիտորը։ Նրանք որոշեցին քաղաք հիմնել։ Ինչևէ, նրանք վիճում են, և Հռոմուլոսը սպանում է եղբորը։ Այսպիսով, Հռոմը հիմադրվեց եղբայրասպանությամբ՝ մի պատմությամբ, որը հետագայում էլ շարունակվեց քաղաքի՝ պայքարով ու արյունահեղությամբ լի պատմության մեջ։

Արտաքին հղումներ

Աղբյուրներ

↑ Livy (1797). The history of Rome. George Baker (trans.). Printed for A.Strahan.
↑ Livy (2005-05-26). The Early History of Rome. Penguin Books Ltd. ISBN 978-0-14-196307-5.
↑ «Turnus». Encyclopaedia Britannica. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (օգնություն)

[livy1797-1] Livy (1797). The history of Rome. George Baker (trans.). Printed for A.Strahan.

[livy2005-2] Livy (2005-05-26). The Early History of Rome. Penguin Books Ltd. ISBN 978-0-14-196307-5.

[Encyclopedia_Britannica:_Turnus-3] «Turnus». Encyclopaedia Britannica. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 [[Պատկեր:She-wolf suckles Romulus and Remus.jpg|250px|մինի|Հռոմուլոս և Հռեմոս եղբայրներին կերակրող էգ գայլը` Հռոմի հիմնադրման խորհրդանիշը]]
-'''Հռոմի ստեղծումը''' ուսումնասիրել է [[հնագիտություն]]ը, բայց հնագույն հռոմեացիների կողմից ստեղծված ավանդական պատմությունները հենց իրենց` հռոմեացիներին թույլ են տալիս ներկայացնել իրենց [[քաղաք]]ի պատմությունը [[լեգենդ]]ներով ու [[առասպել]]ներով։ Այս հնագույն լեգենդներից ամենահայտնին և, հավանաբար, հռոմեական լեգենդներից ամենահայտնին, [[Հռոմուլոս]] և [[Հռեմոս]] եղբայրների պատմությունն է` երկվորյակների, որոնց սնել էր էգ [[գայլ]]ը <ref name="livy1797">{{Cite book
+'''Հռոմի ստեղծումը''' ուսումնասիրել է [[հնագիտություն]]ը, բայց հնագույն հռոմեացիների կողմից ստեղծված ավանդական պատմությունները հենց իրենց՝ հռոմեացիներին թույլ են տալիս ներկայացնել իրենց [[քաղաք]]ի պատմությունը [[լեգենդ]]ներով ու [[առասպել]]ներով։ Այս հնագույն լեգենդներից ամենահայտնին և, հավանաբար, հռոմեական լեգենդներից ամենահայտնին, [[Հռոմուլոս]] և [[Հռեմոս]] եղբայրների պատմությունն է՝ երկվորյակների, որոնց սնել էր էգ [[գայլ]]ը <ref name="livy1797">{{Cite book
 | publisher = Printed for A.Strahan
 | last = Livy
@@ Տող 12. / Տող 12. @@
 | title = The Early History of Rome
 | date = 2005-05-26
-}}</ref>։ Այս պատմությունը համաձայնեցվեց ավելի վաղ շրջանում ստեղծված մեկ այլ ավանդության հետ, որ ունեին [[Տրոյա]]յի փախստական [[Էնեյներ]]ը։ Նրանք փախան [[Իտալիա]] և հիմնադրեցին ռոմանների ճյուղը` շնորհիվ Յուլուսի` Հուլիո-Կլաուդիան արքայատոհմի հիմնադրի։
+}}</ref>։ Այս պատմությունը համաձայնեցվեց ավելի վաղ շրջանում ստեղծված մեկ այլ ավանդության հետ, որ ունեին [[Տրոյա]]յի փախստական [[Էնեյներ]]ը։ Նրանք փախան [[Իտալիա]] և հիմնադրեցին ռոմանների ճյուղը՝ շնորհիվ Յուլուսի՝ Հուլիո-Կլաուդիան արքայատոհմի հիմնադրի։
 == Պահպանված լեգենդները ==
 === Էնեյներ ===
 [[Պատկեր:Aeneas' Flight from Troy by Federico Barocci.jpg|մինի|աջից|Էնեյները փախչում են [[Տրոյա]]յից. Ֆեդերիկո Բարոչչի, [[1598]]]]
-[[Հռոմ]]ի մասին ազգային [[էպոս]]ը` [[Վերգիլիուս]]ի «[[Էնեիդ]]»-ը, պատմում է, թե ինչպես տրոյացի արքայազն Էնեասը եկավ [[Իտալիա]]: Ըստ «Էնեիդ»-ի` կործանված Տրոյա քաղաքի ողջ մնացած բնակիչները հավաքվում են միասին Էնեասի շուրջը, հաղթահարում բազում արկածներ [[Միջերկրական ծով]]ում` ներառյալ կանգառը նոր հիմնադրված Քարթիջում` Դիդո թագուհու հսկողությամբ, բայց ի վերջո հասնում են Իտալիայի ափը։ Տրոյացիները մտածում էին, որ կանգ են առել [[Անցիո]]յի և [[Ֆիումինցիո]]յի միջև` Հռոմի հարավարևմտյան շրջանում։ Հավանաբար, նրանք կանգ էին առել Լավրենտում քաղաքում (այլ աղբյուրներում` [[Լավինիում]])։ Քաղաքն անվանվել է ի պատիվ Լավինիայի` արքա Լատինուսի դստեր, ում հետ ամուսնացած էր Էնեասը։ Սա սկիզբ դարձավ Թրնուսի հետ զինված բախումների` Լավինիայի հետ [[Ամուսնություն|ամուսնության]] համար։<ref name="Encyclopedia Britannica: Turnus">{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/610379/Turnus |title=Turnus |work=Encyclopaedia Britannica |}}</ref> Մինչ Էնեասի ժամանումը Թրնուսը նշանված էր Լավինիայի հետ, բայց վերջինս շուտով ամուսնացավ Էնեասի հետ` այդպիսով սկիզբ դնելով պատերազմի։ Էնեասը հաղթեց պատերազմում և սպանեց Թրնուսին։ Տրոյացիները տեղացիների հետ ապրելու իրավունք ձեռք բերեցին։ Էնեասի երիտասարդ որդին` Ասկանիուսը (հայտնի է նաև որպես Յուլուս), հիմնադրեց Ալբա Լոնգան և Ալբացի արքաների արքայատոհմը, ովքեր լցրեցին Տրոյայի արքայատոհմի և Հռոմի հիմնադրման ավանդական շրջանի միջև եղած ժամանակագրական անդունդը [[մ.թ.ա. 8-րդ դար]]ում։
+[[Հռոմ]]ի մասին ազգային [[էպոս]]ը` [[Վերգիլիուս]]ի «[[Էնեիդ]]»-ը, պատմում է, թե ինչպես տրոյացի արքայազն Էնեասը եկավ [[Իտալիա]]: Ըստ «Էնեիդ»-ի՝ կործանված Տրոյա քաղաքի ողջ մնացած բնակիչները հավաքվում են միասին Էնեասի շուրջը, հաղթահարում բազում արկածներ [[Միջերկրական ծով]]ում` ներառյալ կանգառը նոր հիմնադրված Քարթիջում` Դիդո թագուհու հսկողությամբ, բայց ի վերջո հասնում են Իտալիայի ափը։ Տրոյացիները մտածում էին, որ կանգ են առել [[Անցիո]]յի և [[Ֆիումինցիո]]յի միջև՝ Հռոմի հարավարևմտյան շրջանում։ Հավանաբար, նրանք կանգ էին առել Լավրենտում քաղաքում (այլ աղբյուրներում՝ [[Լավինիում]])։ Քաղաքն անվանվել է ի պատիվ Լավինիայի՝ արքա Լատինուսի դստեր, ում հետ ամուսնացած էր Էնեասը։ Սա սկիզբ դարձավ Թրնուսի հետ զինված բախումների՝ Լավինիայի հետ [[Ամուսնություն|ամուսնության]] համար։<ref name="Encyclopedia Britannica: Turnus">{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/610379/Turnus |title=Turnus |work=Encyclopaedia Britannica |}}</ref> Մինչ Էնեասի ժամանումը Թրնուսը նշանված էր Լավինիայի հետ, բայց վերջինս շուտով ամուսնացավ Էնեասի հետ՝ այդպիսով սկիզբ դնելով պատերազմի։ Էնեասը հաղթեց պատերազմում և սպանեց Թրնուսին։ Տրոյացիները տեղացիների հետ ապրելու իրավունք ձեռք բերեցին։ Էնեասի երիտասարդ որդին՝ Ասկանիուսը (հայտնի է նաև որպես Յուլուս), հիմնադրեց Ալբա Լոնգան և Ալբացի արքաների արքայատոհմը, ովքեր լցրեցին Տրոյայի արքայատոհմի և Հռոմի հիմնադրման ավանդական շրջանի միջև եղած ժամանակագրական անդունդը [[մ.թ.ա. 8-րդ դար]]ում։
-Այս ժամանակաշրջանի վերջին` Պրոքաս արքան Նումիտորի և Ամուլիուսի հայրն էր։ Նրա մահից հետո Նումիտորը դարձավ Ալբա Լոնգայի արքա, բայց Ամուլիուսը ձերբակալեց նրան և բանտ ուղարկեց։ Նա նաև ստիպեց Նումիտորի դստերը` Ռեա Սիլվիային, դառնալ կույս քարոզիչ Վեստալսում։ Երկար տարիներ Ամուլիուսը արքա էր։
+Այս ժամանակաշրջանի վերջին՝ Պրոքաս արքան Նումիտորի և Ամուլիուսի հայրն էր։ Նրա մահից հետո Նումիտորը դարձավ Ալբա Լոնգայի արքա, բայց Ամուլիուսը ձերբակալեց նրան և բանտ ուղարկեց։ Նա նաև ստիպեց Նումիտորի դստերը՝ Ռեա Սիլվիային, դառնալ կույս քարոզիչ Վեստալսում։ Երկար տարիներ Ամուլիուսը արքա էր։
 === Հռոմուլոս և Հռեմոս ===
 {{Տես|Հռոմուլոս}}
-[[Հույներ|Հուն]]ական ծագումով Էնեասի [[լեգենդ]]ը հետագայում փոխարինվեց իտալական ծագմամբ [[Հռոմուլոս]]ի և Հռեմոսի լեգենդով, որոնք, ըստ պատմագիտական հաշվարկների, ծնվել են մոտ [[մ.թ.ա. 771]] թվականին։ Ենթադրվում է, որ նրանք Ռեա Սիլվիայի և [[Մարս]]ի` պատերազմի աստծո զավակներն էին: Մարգարեության պատճառով նրանք պիտի տապալեին իրենց քեռի Ամուլիուսին, ով սպանել էր Սիլվիայի հորը` Նումիտորին։ Բազմաթիվ դիցաբանական կերպարների նման, նրանք ծնվելու պահից արդեն լքված էին։ Նրանց կերակրում էր էգ [[գայլ]]ը, մինչև Ֆաուստուլուս անունով մի հովիվ գտավ նրանց և մեծացրեց իր երեխաների նման։ Ֆաստուլուսն ու նրա կինը` Ակկա Լարենցիան, մեծացրին երեխաներին։ Երբ նրանք չափահաս դարձան, սպանեցին Ամուլիուսին և վերականգնեցին Նումիտորը։ Նրանք որոշեցին քաղաք հիմնել։ Ինչևէ, նրանք վիճում են, և Հռոմուլոսը սպանում է եղբորը։ Այսպիսով, [[Հռոմ]]ը հիմադրվեց եղբայրասպանությամբ` մի պատմությամբ, որը հետագայում էլ շարունակվեց քաղաքի` պայքարով ու արյունահեղությամբ լի պատմության մեջ։
+[[Հույներ|Հուն]]ական ծագումով Էնեասի [[լեգենդ]]ը հետագայում փոխարինվեց իտալական ծագմամբ [[Հռոմուլոս]]ի և Հռեմոսի լեգենդով, որոնք, ըստ պատմագիտական հաշվարկների, ծնվել են մոտ [[մ.թ.ա. 771]] թվականին։ Ենթադրվում է, որ նրանք Ռեա Սիլվիայի և [[Մարս]]ի` պատերազմի աստծո զավակներն էին: Մարգարեության պատճառով նրանք պիտի տապալեին իրենց քեռի Ամուլիուսին, ով սպանել էր Սիլվիայի հորը` Նումիտորին։ Բազմաթիվ դիցաբանական կերպարների նման, նրանք ծնվելու պահից արդեն լքված էին։ Նրանց կերակրում էր էգ [[գայլ]]ը, մինչև Ֆաուստուլուս անունով մի հովիվ գտավ նրանց և մեծացրեց իր երեխաների նման։ Ֆաստուլուսն ու նրա կինը՝ Ակկա Լարենցիան, մեծացրին երեխաներին։ Երբ նրանք չափահաս դարձան, սպանեցին Ամուլիուսին և վերականգնեցին Նումիտորը։ Նրանք որոշեցին քաղաք հիմնել։ Ինչևէ, նրանք վիճում են, և Հռոմուլոսը սպանում է եղբորը։ Այսպիսով, [[Հռոմ]]ը հիմադրվեց եղբայրասպանությամբ՝ մի պատմությամբ, որը հետագայում էլ շարունակվեց քաղաքի՝ պայքարով ու արյունահեղությամբ լի պատմության մեջ։
 == Արտաքին հղումներ ==