«Կոտայք (գավառ)»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չ oգտվելով ԱՎԲ |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Այլ|Կոտայք (այլ կիրառումներ)}} |
{{Այլ|Կոտայք (այլ կիրառումներ)}} |
||
'''Կոտայք''', ''Խատա գավառ, Խատայի գավառ, Խատայոց գավառ, Կըրխբուլաղ, Կոդեք, Կոտա գավառ, Կոտայից գավառ, Կոտայս, Կոտաս, Կոտուաց գավառ, Կոտեաց գավառ, Կոտեից գավառ, Կոտևուց, Կույտա, Կուտայից գավառ, Կուտեից Գավառ, Կուտեուց գավառ, Ղըռխբուլաղ, Ղրխբուլախ, Ղրխբուլաղ'', գավառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Այրարատ]] նահանգի կազմում։ Մոտավորապես համապատասխանում է ներկայիս [[Կոտայքի մարզ]]ի և [[Երևան]] քաղաքի տարածքներին։ Կոտայքում էր գտնվում [[Երևան]]ը։ |
'''Կոտայք''', ''Խատա գավառ, Խատայի գավառ, Խատայոց գավառ, Կըրխբուլաղ, Կոդեք, Կոտա գավառ, Կոտայից գավառ, Կոտայս, Կոտաս, Կոտուաց գավառ, Կոտեաց գավառ, Կոտեից գավառ, Կոտևուց, Կույտա, Կուտայից գավառ, Կուտեից Գավառ, Կուտեուց գավառ, Ղըռխբուլաղ, Ղրխբուլախ, Ղրխբուլաղ'', գավառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Այրարատ]] նահանգի կազմում։ Մոտավորապես համապատասխանում է ներկայիս [[Կոտայքի մարզ]]ի և [[Երևան]] քաղաքի տարածքներին։ Կոտայքում էր գտնվում [[Երևան]]ը։ |
||
== Անվանում == |
== Անվանում == |
||
Ենթադրվում է, որ Կոտայք անունը հնագույն ծագում ունի և կապված է նույնանուն ցեղանվան հետ։ Նույնացվում է [[Վանի թագավորություն|ուրարտական]] սեպագիր արձանագրությունների [[Էտունի]] երկրի անվան հետ։ [[Ղևոնդ Ալիշան]]ը հնարավոր է համարում, որ [[Պտղոմեոս]]ի հիշատակած [[Կոտակենե]] գավառը նույն Կոտայքն է։ Մի այլ տեղ նա այս անունը ծագած է համարում [[Մազազ]] գավառի [[Կուտիս]] գյուղի անունից։ |
Ենթադրվում է, որ Կոտայք անունը հնագույն ծագում ունի և կապված է նույնանուն ցեղանվան հետ։ Նույնացվում է [[Վանի թագավորություն|ուրարտական]] սեպագիր արձանագրությունների [[Էտունի]] երկրի անվան հետ։ [[Ղևոնդ Ալիշան]]ը հնարավոր է համարում, որ [[Պտղոմեոս]]ի հիշատակած [[Կոտակենե]] գավառը նույն Կոտայքն է։ Մի այլ տեղ նա այս անունը ծագած է համարում [[Մազազ]] գավառի [[Կուտիս]] գյուղի անունից։ |
||
Ոմանք Կոտայքը առաջացած են համարում Կոտե անունով մի իշխանի անունից, ուրիշները՝ Կոտայքի Կենտրոն (այժմ՝ [[Գետամեջ]]) գյուղի անունից, կամ էլ [[Սյունիք աշխարհ|Սյունիքի]] [[Գեղարքունիք (գավառ)|Գեղարքունիք գավառի]] Կոթ կամ Կոթաքար գյուղաքաղաքի անունից, իբրև Կոթա փոխադրվածների կամ Կոթայեցիքի գավառ։ |
Ոմանք Կոտայքը առաջացած են համարում Կոտե անունով մի իշխանի անունից, ուրիշները՝ Կոտայքի Կենտրոն (այժմ՝ [[Գետամեջ]]) գյուղի անունից, կամ էլ [[Սյունիք աշխարհ|Սյունիքի]] [[Գեղարքունիք (գավառ)|Գեղարքունիք գավառի]] Կոթ կամ Կոթաքար գյուղաքաղաքի անունից, իբրև Կոթա փոխադրվածների կամ Կոթայեցիքի գավառ։ |
||
Կոտայքի մասին տեղեկություններ են պահպանվել «[[Աշխարհացոյց]]»-ում և մատենագիրների երկերում։ Հայ մատենագիրներից առաջին հիշատակությունը [[Սեբեոս]]ինն է (7-րդ դար)։ Արաբ պատմագիր Բալաձորին Կոտայքը հիշում է Կույտա ձևով։ [[Միքայել Չամչյան]]ը, այլ տեղեկություններից օգտվելով, Կոտայքը անվանում է Խատա կամ Խատայոց գավառ։ |
Կոտայքի մասին տեղեկություններ են պահպանվել «[[Աշխարհացոյց]]»-ում և մատենագիրների երկերում։ Հայ մատենագիրներից առաջին հիշատակությունը [[Սեբեոս]]ինն է (7-րդ դար)։ Արաբ պատմագիր Բալաձորին Կոտայքը հիշում է Կույտա ձևով։ [[Միքայել Չամչյան]]ը, այլ տեղեկություններից օգտվելով, Կոտայքը անվանում է Խատա կամ Խատայոց գավառ։ |
||
== Աշխարհագրություն == |
== Աշխարհագրություն == |
||
Արևմուտքից սահմանակից էր [[Արագածոտն (գավառ)|Արագածոտն]], հյուսիս-արևմուտքից՝ [[Նիգ (գավառ)|Նիգ]], [[Վարաժնունիք (Այրարատ)|Վարաժնունիք]], հարավ-արևելքից՝ [[Մազազ]], հարավից՝ [[Ոստան]] գավառներին։ Գավառի հարավարևմտյան կողմը, որը ոռոգվում էր [[Հրազդան գետ|Հրազդան]] գետով, դաշտային և արգավանդ է, իսկ հյուսիս-արևելքը՝ լեռնոտ։ Այստեղով է հոսում նաև [[Գետառ]]ը։ |
Արևմուտքից սահմանակից էր [[Արագածոտն (գավառ)|Արագածոտն]], հյուսիս-արևմուտքից՝ [[Նիգ (գավառ)|Նիգ]], [[Վարաժնունիք (Այրարատ)|Վարաժնունիք]], հարավ-արևելքից՝ [[Մազազ]], հարավից՝ [[Ոստան]] գավառներին։ Գավառի հարավարևմտյան կողմը, որը ոռոգվում էր [[Հրազդան գետ|Հրազդան]] գետով, դաշտային և արգավանդ է, իսկ հյուսիս-արևելքը՝ լեռնոտ։ Այստեղով է հոսում նաև [[Գետառ]]ը։ |
||
== Պատմություն == |
== Պատմություն == |
||
Միջնադարյան բազմաթիվ վկայություններ կան Կոտայքի մասին։ [[Արշակունիների թագավորություն|Արշակունիների]] ժամանակ Կոտայքը պատկանում էր հայոց արքունիքին։ Հետագա դարերում գտնվել է հայկական տարբեր նախարարական տների և իշխանությունների իրավասության տակ։ Թուրք-պարսկական տիրապետության օրոք Կոտայքը բաժանված էր [[Երևանի խանություն|Երևանի խանության]] [[Կըրխբուլաղ]] և [[Գառնիբասարի]] մահալների միջև։ Ոմանք գավառի մի մասին անունով Կըրխբուլաղ (Ղրխբուլաղ) են անվանել ամբողջ Կոտայք գավառը։ |
Միջնադարյան բազմաթիվ վկայություններ կան Կոտայքի մասին։ [[Արշակունիների թագավորություն|Արշակունիների]] ժամանակ Կոտայքը պատկանում էր հայոց արքունիքին։ Հետագա դարերում գտնվել է հայկական տարբեր նախարարական տների և իշխանությունների իրավասության տակ։ Թուրք-պարսկական տիրապետության օրոք Կոտայքը բաժանված էր [[Երևանի խանություն|Երևանի խանության]] [[Կըրխբուլաղ]] և [[Գառնիբասարի]] մահալների միջև։ Ոմանք գավառի մի մասին անունով Կըրխբուլաղ (Ղրխբուլաղ) են անվանել ամբողջ Կոտայք գավառը։ |
||
== Հուշարձաններ == |
== Հուշարձաններ == |
||
19:06, 13 Ապրիլի 2016-ի տարբերակ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կոտայք (այլ կիրառումներ)
Կոտայք, Խատա գավառ, Խատայի գավառ, Խատայոց գավառ, Կըրխբուլաղ, Կոդեք, Կոտա գավառ, Կոտայից գավառ, Կոտայս, Կոտաս, Կոտուաց գավառ, Կոտեաց գավառ, Կոտեից գավառ, Կոտևուց, Կույտա, Կուտայից գավառ, Կուտեից Գավառ, Կուտեուց գավառ, Ղըռխբուլաղ, Ղրխբուլախ, Ղրխբուլաղ, գավառ Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի կազմում։ Մոտավորապես համապատասխանում է ներկայիս Կոտայքի մարզի և Երևան քաղաքի տարածքներին։ Կոտայքում էր գտնվում Երևանը։
Անվանում
Ենթադրվում է, որ Կոտայք անունը հնագույն ծագում ունի և կապված է նույնանուն ցեղանվան հետ։ Նույնացվում է ուրարտական սեպագիր արձանագրությունների Էտունի երկրի անվան հետ։ Ղևոնդ Ալիշանը հնարավոր է համարում, որ Պտղոմեոսի հիշատակած Կոտակենե գավառը նույն Կոտայքն է։ Մի այլ տեղ նա այս անունը ծագած է համարում Մազազ գավառի Կուտիս գյուղի անունից։
Ոմանք Կոտայքը առաջացած են համարում Կոտե անունով մի իշխանի անունից, ուրիշները՝ Կոտայքի Կենտրոն (այժմ՝ Գետամեջ) գյուղի անունից, կամ էլ Սյունիքի Գեղարքունիք գավառի Կոթ կամ Կոթաքար գյուղաքաղաքի անունից, իբրև Կոթա փոխադրվածների կամ Կոթայեցիքի գավառ։
Կոտայքի մասին տեղեկություններ են պահպանվել «Աշխարհացոյց»-ում և մատենագիրների երկերում։ Հայ մատենագիրներից առաջին հիշատակությունը Սեբեոսինն է (7-րդ դար)։ Արաբ պատմագիր Բալաձորին Կոտայքը հիշում է Կույտա ձևով։ Միքայել Չամչյանը, այլ տեղեկություններից օգտվելով, Կոտայքը անվանում է Խատա կամ Խատայոց գավառ։
Աշխարհագրություն
Արևմուտքից սահմանակից էր Արագածոտն, հյուսիս-արևմուտքից՝ Նիգ, Վարաժնունիք, հարավ-արևելքից՝ Մազազ, հարավից՝ Ոստան գավառներին։ Գավառի հարավարևմտյան կողմը, որը ոռոգվում էր Հրազդան գետով, դաշտային և արգավանդ է, իսկ հյուսիս-արևելքը՝ լեռնոտ։ Այստեղով է հոսում նաև Գետառը։
Պատմություն
Միջնադարյան բազմաթիվ վկայություններ կան Կոտայքի մասին։ Արշակունիների ժամանակ Կոտայքը պատկանում էր հայոց արքունիքին։ Հետագա դարերում գտնվել է հայկական տարբեր նախարարական տների և իշխանությունների իրավասության տակ։ Թուրք-պարսկական տիրապետության օրոք Կոտայքը բաժանված էր Երևանի խանության Կըրխբուլաղ և Գառնիբասարի մահալների միջև։ Ոմանք գավառի մի մասին անունով Կըրխբուլաղ (Ղրխբուլաղ) են անվանել ամբողջ Կոտայք գավառը։
Հուշարձաններ
Կոտայքի տարածքի կարևոր հուշարձաններից են՝ Ձագավանքը (7-րդ դար), Արամուսի Ծիրանավոր եկեղեցին (7-րդ դար), Արզնիի եկեղեցին (6-րդ դար), Ակունքի Պողոս-Պետրոս մենաստանը (8-րդ դար), Պտղնին, կիկլոպյան տիպի ամրոցներ, դամբարաններ (մ․թ․ա․ 2-րդ դար), գերեզմանոցներ, խաչքարեր և այլն[1]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Հակոբյան Թ.Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ.Տ., Բարսեղյան Հ.Խ. // Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան / Մանուկյան Լ. Գ. // Երևան: Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն, 1986. — Հ. 3 — 224 էջ, էջ — 992 էջ.
