«Ամազոնի դաշտավայր»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''[[Ամազոնի դաշտավայր|Ամազոնի]] դաշտավայր''' կամ '''Ամազոնիա''' ({{lang-pt|bacia do rio Amazonas}}, {{lang-es|cuenca del Amazonas}}), [[Երկրագունդ|երկրագնդի]] ամենամեծ [[դաշտավայր]]ն է, ձևավորվել է պլատֆորմի հնագույն հիմքի իջած տեղամասում, որը հետագայում աստիճանաբար լցվել է գետաբերուկներով։ Այդ պատճառով էլ դաշտավայրի մակերևույթը հարթ է։ Արևմուտքում դաշտավայրը լայն է, դեպի արևելք աստիճանաբար նեղանում է և քնարի տեսք ստանում։ Զբաղեցնում է [[Հարավային Ամերիկա]]յի մակերեսի շուրջ 5 միլիոն կմ²-ին։ Տարածվում է [[Անդեր]]ից մինչև [[Ատլանտյան օվկիանոս]], [[Գվիանական սարահարթ|Գվիանական]] և [[Բրազիլական սարահարթ|Բրազիլական]] սարահարթերի միջև և գրավում է [[Ամազոն]] գետի ջրհավաք ավազանը։

Ամազոնի դաշտավայրը գրեթե ամբողջովին գտնվում է հասարակածային կլիմայական գոտում և պատված է խոնավ [[հասարակածային անտառներ]]ով։ Դրանց մեծ մասը դեռևս կուսական է, մարդու ազդեցությունը քիչ է։

Այստեղ եղանակը միապաղաղ է՝ բոլոր օրերը նման են միմյանց։ Վաղ առավոտյան արևածագից հետո երկինքը սովորաբար պարզ է լինում, ջերմաստիճանը՝ +22° +23 °C։ Շոգն աստիճանաբար ուժեղանում է և ցերեկվա ժամը մոտ երկուսին հասնում + 33° +34 °C։ Այդ ժամերին սկսում են ամպեր կուտակվել և սկսվում է ուժեղ, բայց կարճատև տեղատարափ անձրև։ Հեղեղային անձրևը, սակայն կարճ է տևում։ Գիշերը հեղձուցիչ տոթ է լինում, անընդհատ լսվում է գազանների ոռնոցները։

Ամենուրեք տարածված են [[մրջյուններ]]ն ու [[տերմիտներ]]ը, [[մոծակ]]ների խմբերը, [[համրուկ]],[[ գետակինճ]], վտանգավոր են [[հովազ]]ները, թունավոր [[Օձեր|օձրն]] ու [[սարդեր]]ը, գետերում՝ [[պիրանիա]]ների [[վտառ]]ները, [[Շնաձուկ|շնաձկները]] և [[կոկորդիլոս]]ները։

Բնակչությունը անտառներում շատ նոսր է։ Որոշ ցեղեր մինչև այսօր թափառական կյանք են վարում։ Դաշտավայրի արևմտյան մասում են գտնվում [[Կոլումբիա]], [[Պերու]], արևելյան մասում՝ [[Բրազիլիա]] պետությունները։<ref> Մ.Իսկանդարյան, Մայրցամաքների և օվկիանոսների աշխարհագրություն, Երևան, 1996թ</ref>