«Վասալիտետ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չ հստակեցնում եմ աղբյուրը oգտվելով ԱՎԲ |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Վասալիտետ''' ( {{lang-fr|vassalite}}, vassal-ուշ, {{lang-lat|vassallus}}, vassus-ծառա), [[միջնադար]]ում [[ֆեոդալ]]ների մի մասից (սենիորներ) մյուսների (վասաչներ) անձնական կախվածության հարաբերությունների համակարգ։ [[Արևմտյան Եվրոպա]]յում վասալիտետը որպես ավարտուն համակարգ ձևավորվել է 8-9-րդ դարերում Ֆրանկական պետությունում, որտեղ թագավորները և խոշոր ֆեոդալները զինվորական ծառայության դիմաց տալիս էին հող, կայք կամ եկամտի որևէ այլ աղբյուր։ Սկզբում ցմահ տրվող հողերը (տես [[Բենեֆիցի]]ում) աստիճանաբար դարձել են պայմանական ժառանգական տիրույթներ ([[ավատ]], [[ֆեոդ]], [[լեն]])։ Վասալի գլխավոր պարտականությունը իր հաշվին զինծառայությունն էր որոշակի ժամկետով (սովորաբար 40 օր տարվա մեջ)։ [[Սենիոր]]ը պարտավոր էր պաշտպանել իր վասալին և նրա ունեցվածքը։ Վասալիտետի հարաբերությունների տարածման հետեվանքով ձևավորվել է ֆեոդ, հիերարխիական սանդուղքը (թագավորից մինչև մանր ֆեոդալները)։ Կենտրոնացված ֆեոդալական պետությունների կազմավորման, ապրանքա-դրամական հարաբերությունների զարգացման, ինչպես նաև վասալական զինծառայությունը վարձու ջոկատների համակարգով փոխարինելու պայմաններում, վասալիտետը աստիճանաբար կորցրել է ռազմական և քաղաքական նշանակությունը։ [[Արևելք]]ի երկրներում վասալիտետը թույլ էր զարգացած, թեև [[Ճապոնիա]]յում և մոնղոլների նվաճած երկրներում նույնպես ձևավորվել է բազմաստիճան հիերարխիական սանդուղք։ [[Ռուսիա]]յում վասալական հարաբերություններ կային միայն մեծ և ուդելային իշխանների միջև։ [[Հայաստան]]ում [[ֆեոդալիզմ]]ի ժամանակաշրջանում մանր ազնվականները (որոնց վրա հենվել են թագավորները խոշոր ավատատերերի դեմ պայքարում) զինվորական, վարչական և այլ կարգի ծառայության դիմաց արքունիքից ստացել են հող («պարգևական» հողատիրություն), և պատերազմի դեպքում պարտավոր էին իրենց ձիով ու զենքով ներկայանալ սյուզերենին։ Նրանք [[պարգևական հող]]ից օգտվել են վասալական պարտականությունների կատարման ամբողջ ժամանակամիջոցում։ |
'''Վասալիտետ''' ( {{lang-fr|vassalite}}, vassal-ուշ, {{lang-lat|vassallus}}, vassus-ծառա), [[միջնադար]]ում [[ֆեոդալ]]ների մի մասից (սենիորներ) մյուսների (վասաչներ) անձնական կախվածության հարաբերությունների համակարգ։ [[Արևմտյան Եվրոպա]]յում վասալիտետը որպես ավարտուն համակարգ ձևավորվել է 8-9-րդ դարերում Ֆրանկական պետությունում, որտեղ թագավորները և խոշոր ֆեոդալները զինվորական ծառայության դիմաց տալիս էին հող, կայք կամ եկամտի որևէ այլ աղբյուր։ Սկզբում ցմահ տրվող հողերը (տես [[Բենեֆիցի]]ում) աստիճանաբար դարձել են պայմանական ժառանգական տիրույթներ ([[ավատ]], [[ֆեոդ]], [[լեն]])։ Վասալի գլխավոր պարտականությունը իր հաշվին զինծառայությունն էր որոշակի ժամկետով (սովորաբար 40 օր տարվա մեջ)։ [[Սենիոր]]ը պարտավոր էր պաշտպանել իր վասալին և նրա ունեցվածքը։ Վասալիտետի հարաբերությունների տարածման հետեվանքով ձևավորվել է ֆեոդ, հիերարխիական սանդուղքը (թագավորից մինչև մանր ֆեոդալները)։ Կենտրոնացված ֆեոդալական պետությունների կազմավորման, ապրանքա-դրամական հարաբերությունների զարգացման, ինչպես նաև վասալական զինծառայությունը վարձու ջոկատների համակարգով փոխարինելու պայմաններում, վասալիտետը աստիճանաբար կորցրել է ռազմական և քաղաքական նշանակությունը։ [[Արևելք]]ի երկրներում վասալիտետը թույլ էր զարգացած, թեև [[Ճապոնիա]]յում և մոնղոլների նվաճած երկրներում նույնպես ձևավորվել է բազմաստիճան հիերարխիական սանդուղք։ [[Ռուսիա]]յում վասալական հարաբերություններ կային միայն մեծ և ուդելային իշխանների միջև։ [[Հայաստան]]ում [[ֆեոդալիզմ]]ի ժամանակաշրջանում մանր ազնվականները (որոնց վրա հենվել են թագավորները խոշոր ավատատերերի դեմ պայքարում) զինվորական, վարչական և այլ կարգի ծառայության դիմաց արքունիքից ստացել են հող («պարգևական» հողատիրություն), և պատերազմի դեպքում պարտավոր էին իրենց ձիով ու զենքով ներկայանալ սյուզերենին։ Նրանք [[պարգևական հող]]ից օգտվել են վասալական պարտականությունների կատարման ամբողջ ժամանակամիջոցում։ |
||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ|հատոր=11|էջ=289}} |
||
[[Կատեգորիա:Ավատատիրություն]] |
[[Կատեգորիա:Ավատատիրություն]] |
||
16:52, 9 Ապրիլի 2016-ի տարբերակ
Վասալիտետ ( ֆր.՝ vassalite, vassal-ուշ, լատին․՝ vassallus, vassus-ծառա), միջնադարում ֆեոդալների մի մասից (սենիորներ) մյուսների (վասաչներ) անձնական կախվածության հարաբերությունների համակարգ։ Արևմտյան Եվրոպայում վասալիտետը որպես ավարտուն համակարգ ձևավորվել է 8-9-րդ դարերում Ֆրանկական պետությունում, որտեղ թագավորները և խոշոր ֆեոդալները զինվորական ծառայության դիմաց տալիս էին հող, կայք կամ եկամտի որևէ այլ աղբյուր։ Սկզբում ցմահ տրվող հողերը (տես Բենեֆիցիում) աստիճանաբար դարձել են պայմանական ժառանգական տիրույթներ (ավատ, ֆեոդ, լեն)։ Վասալի գլխավոր պարտականությունը իր հաշվին զինծառայությունն էր որոշակի ժամկետով (սովորաբար 40 օր տարվա մեջ)։ Սենիորը պարտավոր էր պաշտպանել իր վասալին և նրա ունեցվածքը։ Վասալիտետի հարաբերությունների տարածման հետեվանքով ձևավորվել է ֆեոդ, հիերարխիական սանդուղքը (թագավորից մինչև մանր ֆեոդալները)։ Կենտրոնացված ֆեոդալական պետությունների կազմավորման, ապրանքա-դրամական հարաբերությունների զարգացման, ինչպես նաև վասալական զինծառայությունը վարձու ջոկատների համակարգով փոխարինելու պայմաններում, վասալիտետը աստիճանաբար կորցրել է ռազմական և քաղաքական նշանակությունը։ Արևելքի երկրներում վասալիտետը թույլ էր զարգացած, թեև Ճապոնիայում և մոնղոլների նվաճած երկրներում նույնպես ձևավորվել է բազմաստիճան հիերարխիական սանդուղք։ Ռուսիայում վասալական հարաբերություններ կային միայն մեծ և ուդելային իշխանների միջև։ Հայաստանում ֆեոդալիզմի ժամանակաշրջանում մանր ազնվականները (որոնց վրա հենվել են թագավորները խոշոր ավատատերերի դեմ պայքարում) զինվորական, վարչական և այլ կարգի ծառայության դիմաց արքունիքից ստացել են հող («պարգևական» հողատիրություն), և պատերազմի դեպքում պարտավոր էին իրենց ձիով ու զենքով ներկայանալ սյուզերենին։ Նրանք պարգևական հողից օգտվել են վասալական պարտականությունների կատարման ամբողջ ժամանակամիջոցում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 289)։ 
|