«Տիրանոզավր ռեքս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 13. Տող 13.
Ամբաղջական բրածո կնախքներ հազվադեպ են հանդիպում, սակայն [[1990]] թվականին [[Ամերիկա]]յում հայդնաբերվել են տիրանոզավրի երկու գրեթե ամբողջական կմախքներ:
Ամբաղջական բրածո կնախքներ հազվադեպ են հանդիպում, սակայն [[1990]] թվականին [[Ամերիկա]]յում հայդնաբերվել են տիրանոզավրի երկու գրեթե ամբողջական կմախքներ:
Ուսումնասիրելով դրանք տիրանոզավրերի այլ կմախքներ՝ մասնագետները համոզվեցին, որ, ի տարբերություն մեր օրերի գիշատիչ [[Կենդանիներ|կենդանիներ]], օրինակ՝ առյուծների և վագրերի, էգ տիրանոզավրը հավանաբար ավելի մեծ է եղել արուից: Տիրանոզավրն ուներ 18 սմ երկարության հասնող ատամներ: Նրա ատամների ծայրերը ածելու նման սուր էին, որոնցով խոցում էր որսին, իսկ սղոցանման եզրերով կտրում էր միսը: Չափահաս տիրանոզավրը ուներ [[50]]-[[100]] ատամ, և եթե մեկն ընկնում էր, մյուսն էր աճում դրա փոխարեն: Տիրանոզավրի թաթերը չափազանց փոքր էին զոհին ճանկելու համար: Դրանք չէին հասնում անգամ բերանին:
Ուսումնասիրելով դրանք տիրանոզավրերի այլ կմախքներ՝ մասնագետները համոզվեցին, որ, ի տարբերություն մեր օրերի գիշատիչ [[Կենդանիներ|կենդանիներ]], օրինակ՝ առյուծների և վագրերի, էգ տիրանոզավրը հավանաբար ավելի մեծ է եղել արուից: Տիրանոզավրն ուներ 18 սմ երկարության հասնող ատամներ: Նրա ատամների ծայրերը ածելու նման սուր էին, որոնցով խոցում էր որսին, իսկ սղոցանման եզրերով կտրում էր միսը: Չափահաս տիրանոզավրը ուներ [[50]]-[[100]] ատամ, և եթե մեկն ընկնում էր, մյուսն էր աճում դրա փոխարեն: Տիրանոզավրի թաթերը չափազանց փոքր էին զոհին ճանկելու համար: Դրանք չէին հասնում անգամ բերանին:
[[Պատկեր:Tyrannosaurus (arm).jpg|մինի]] Նրա գլուխը և ատամները այնքան ուժեղ ու ոչ ոչնչացնող էին, որ որս բռնելու համար թաթերնբ ահրաժեշտ չէին: Որոշ մասնագետներ կարծում են, թե տիրանոզավրը լեշեր են եղել , կերել են մահացած կենդանիներ և գողացել են այլ գիշատիչների որսը: Մյուսների կարծիքով՝ նա կարող էլ վազել ռնգեղջուրի պես արագ (ժամում 50կմ) և կատաղի որսորդ էր: Վերջին հայտնագործությունները ցույց են տալիս, որ կարող էր անել և՛ մեկը, և՛ մյուսը: Մի ժամանակ մասնագետները կարծում էին, թե տիրոնազավրերը կանգնում էին ուղիղ և քայլում էին դանդաղ՝ քարշ տալով պոչը գետնի վրայով: Ուսումնասիրելով ավելի ամբողջական կմախքները՝ այժմ ենթադրում են, որ տիրանոզավրը թեքվում էր առաջ, պոչը տնկում էր հավասառակշռությունը պահելու համար և կարողանում էր արագ վաղել: Դատելով գանգից և ուղեղի չափից՝ ունեցել է լավ տեսողություն ու լսողություն, ինչպես նաև հոտի գերազանց զգացողություն:
[[Պատկեր:Tyrannosaurus (arm).jpg|մինի]] Նրա գլուխը և ատամները այնքան ուժեղ ու ոչ ոչնչացնող էին, որ որս բռնելու համար թաթերնբ ահրաժեշտ չէին: Որոշ մասնագետներ կարծում են, թե տիրանոզավրը լեշեր են եղել , կերել են մահացած կենդանիներ և գողացել են այլ գիշատիչների որսը: Մյուսների կարծիքով՝ նա կարող էլ վազել ռնգեղջուրի պես արագ (ժամում 50 կմ) և կատաղի որսորդ էր: Վերջին հայտնագործությունները ցույց են տալիս, որ կարող էր անել և՛ մեկը, և՛ մյուսը: Մի ժամանակ մասնագետները կարծում էին, թե տիրոնազավրերը կանգնում էին ուղիղ և քայլում էին դանդաղ՝ քարշ տալով պոչը գետնի վրայով: Ուսումնասիրելով ավելի ամբողջական կմախքները՝ այժմ ենթադրում են, որ տիրանոզավրը թեքվում էր առաջ, պոչը տնկում էր հավասառակշռությունը պահելու համար և կարողանում էր արագ վաղել: Դատելով գանգից և ուղեղի չափից՝ ունեցել է լավ տեսողություն ու լսողություն, ինչպես նաև հոտի գերազանց զգացողություն:


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==

14:48, 2 Մարտի 2016-ի տարբերակ

Տիրանոզավր ռեքսը (անգլ.՝ Tyrannosaurus , «բռնակալ մողես արքա») [1] ապրել է մոտ 70 միլիոն տարի առաջ: Ավելի քան 12 մետրերկարությամբ և մարդուց 3 անգամ բարձր այս դինոզավրը ամենախոշոր և ամենադաժան արարածներից էր, որ երբևիցե գոյություն է ունեցել երկրի վրա:

Պատմություն

Ամբաղջական բրածո կնախքներ հազվադեպ են հանդիպում, սակայն 1990 թվականին Ամերիկայում հայդնաբերվել են տիրանոզավրի երկու գրեթե ամբողջական կմախքներ: Ուսումնասիրելով դրանք տիրանոզավրերի այլ կմախքներ՝ մասնագետները համոզվեցին, որ, ի տարբերություն մեր օրերի գիշատիչ կենդանիներ, օրինակ՝ առյուծների և վագրերի, էգ տիրանոզավրը հավանաբար ավելի մեծ է եղել արուից: Տիրանոզավրն ուներ 18 սմ երկարության հասնող ատամներ: Նրա ատամների ծայրերը ածելու նման սուր էին, որոնցով խոցում էր որսին, իսկ սղոցանման եզրերով կտրում էր միսը: Չափահաս տիրանոզավրը ուներ 50-100 ատամ, և եթե մեկն ընկնում էր, մյուսն էր աճում դրա փոխարեն: Տիրանոզավրի թաթերը չափազանց փոքր էին զոհին ճանկելու համար: Դրանք չէին հասնում անգամ բերանին:

Նրա գլուխը և ատամները այնքան ուժեղ ու ոչ ոչնչացնող էին, որ որս բռնելու համար թաթերնբ ահրաժեշտ չէին: Որոշ մասնագետներ կարծում են, թե տիրանոզավրը լեշեր են եղել , կերել են մահացած կենդանիներ և գողացել են այլ գիշատիչների որսը: Մյուսների կարծիքով՝ նա կարող էլ վազել ռնգեղջուրի պես արագ (ժամում 50 կմ) և կատաղի որսորդ էր: Վերջին հայտնագործությունները ցույց են տալիս, որ կարող էր անել և՛ մեկը, և՛ մյուսը: Մի ժամանակ մասնագետները կարծում էին, թե տիրոնազավրերը կանգնում էին ուղիղ և քայլում էին դանդաղ՝ քարշ տալով պոչը գետնի վրայով: Ուսումնասիրելով ավելի ամբողջական կմախքները՝ այժմ ենթադրում են, որ տիրանոզավրը թեքվում էր առաջ, պոչը տնկում էր հավասառակշռությունը պահելու համար և կարողանում էր արագ վաղել: Դատելով գանգից և ուղեղի չափից՝ ունեցել է լավ տեսողություն ու լսողություն, ինչպես նաև հոտի գերազանց զգացողություն:

Ծանոթագրություններ

  1. Douglas Harper. «Tyrannosaurus (n.)». Online Etymology Dictionary (անգլերեն). etymonline.com. Վերցված է 2014-12-28-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն)