«Փռշտոց»–ի խմբագրումների տարբերություն
ավելացվեց Կատեգորիա:Ֆիզիոլոգիա ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
Տող 5. | Տող 5. | ||
|titlestyle = |
|titlestyle = |
||
|image = [[File: |
|image = [[File:Hapci-fr.gif|300px|Փռշտոցը քթի խոռոչից գրգռիչներ պարունակող փոշու և լորձի հեռացման ֆունկցիան է]] |
||
|imagestyle = |
|imagestyle = |
||
|caption = |
|caption = |
09:35, 8 հունվարի 2016-ի տարբերակ
Կենսաբանական համակարգ | |
---|---|
Շնչառական համակարգ | |
Ընդհանուր տեղեկատվություն | |
Գործողություն | Ինքնաբուխ |
Խթաններ | Քթի լորձաթաղանթի գրգռիչներ, լույս, վարակ |
Միջոց | Օդի հեռացում քթի կամ բերանի միջոցով |
Արդյունք | Գրգռիչի հեռացում |
Փռշտոց (լատ․՝ sternutatio), մարդու և բարձրակարգ կենդանիների պաշտպանական ոչ պայմանական ռեֆլեքս, որն ապահովում է վերին շնչուղիներից փոշու, լորձի և այլ գրգռիչների հեռացումը հարկադրված արտաշնչման միջոցով, առավելապես ըմպանով՝ կարճ ներշնչումից հետո[1]։ Ի տարբերություն հազի՝ փռշտոցի ժամանակ լեզուն սեղմվում է փափուկ քիմքին, այդ իսկ պատճառով հարկադրված արտաշնչումը տեղի է ունենում քթի միջոցով[2]։
Որպես գործընթաց՝ տեղի է ունենում հետևյալ կերպ․
- նախորդող քորի զգացողություն քթում[3],
- խորը ներշնչում և թոքերում օդի հավաքում[4],
- փափուկ քիմքի բարձրացում, ըմպանի առաջնային կանթիկների կրճատում, լեզվի հետնամասի հպում կարծր քիմքին, ինչը մեկուսացնում է ըմպանն ու բերանի խոռոչը[5], աչքերի փակում[6],
- միջկողային մկանների, ստոծանու և որովայնի ուղիղ մկանների, կոկորդի մկանների կրճատում (ձայնաճեղքի փակմամբ), ինչն առաջ է բերում ներկրծքային և ներորովայնային ճնշումների բարձրացում[7],
- Ըմպանի բացմամբ ուղեկցվող ուժեղ արտաշնչում։
Փռշտոցի ժամանակ արտաշնչվող օդի ճնշումը կարող է գերազանցել 100 մմ սնդիկի սյունը, ձայնաճեղքի մակարդակին օդի արտամղումը դուրս հասնում է 50-120 մ/վ-ի, իսկ օդային հոսքի ծավալային արագությունը՝ մինչև 12 ձիաուժի[8]։ Քթի և բերանի խոռոչով անցնող օդի հոսանքը կլանում է լորձի և թքի կաթիլները, որոնք ցողված վիճակում տարածվում են մինչև 2-3 մետր[9]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Чиханье // Большая медицинская энциклопедия / Гл. ред. Б. В. Петровский. - 3-е изд. - М.: Советская энциклопедия, 1986. - Т. XXVII (Хлоракон-Экономика здравоохранения). - С. 337-338. - 576 с.
- ↑ И. Г. Березняков. Механизмы возникновения кашля // Новости медицины и фармации, декабрь 2005, № 20-22 (180-182). С. 3-7.
- ↑ Большая медицинская энциклопедия. Том 34
- ↑ Большая медицинская энциклопедия. Том 34
- ↑ Большая медицинская энциклопедия. Том 34
- ↑ Знание-сила 4/2009 ISSN 0130 1640 «Человек: неожиданные факты» стр. 91
- ↑ Медицинская энциклопедия․
- ↑ Медицинская энциклопедия․
- ↑ Чиханье // Большая медицинская энциклопедия / Гл. ред. Б. В. Петровский. - 3-е изд. - М.: Советская энциклопедия, 1986. - Т. XXVII (Хлоракон-Экономика здравоохранения). - С. 337-338. - 576 с.