«Իվան III»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեղեկաքարտ Միապետ}} |
|||
{{Անձ}} |
|||
[[Պատկեր:Ivan III of Russia 3.jpg|մինի|աջից|250px|Իվան III Վասիլևիչը]] |
[[Պատկեր:Ivan III of Russia 3.jpg|մինի|աջից|250px|Իվան III Վասիլևիչը]] |
||
'''Իվան III Վասիլևիչ''' ({{lang-ru|Иван III Васильевич}}), [[հունվարի 22]], [[1440]], [[Մոսկվա]] - [[հոկտեմբերի 27]], [[1505]], [[Մոսկվա]] - Ռուսիայի ականավոր պետական գործիչ, Մոսկվայի մեծ իշխան ([[1462]] - |
'''Իվան III Վասիլևիչ''' ({{lang-ru|Иван III Васильевич}}), [[հունվարի 22]], [[1440]], [[Մոսկվա]] - [[հոկտեմբերի 27]], [[1505]], [[Մոսկվա]] - Ռուսիայի ականավոր պետական գործիչ, Մոսկվայի մեծ իշխան ([[1462]] - 1505 թթ.)։ |
||
Ամրապնդեց իշխանութան հեղինակությունը և հիմքը դրեց կենտրոնացված պետականության, Մոսկվայի իշխանությունը գերիշխան առաջատար պետությունների շարքում հաստատելով և փաստորեն սկիզբ տալով համառուսական ամբողջական միապետությանը։ Իվան Վասիլևիչի օրոք սկսվեց [[Լեհաստան]]ի և [[Լիտվա]]յի իշխանության տակ գտնվող [[Ուկրաինա]]յի զավթումը [[Ռուսիայ]]ի կողմից։ |
Ամրապնդեց իշխանութան հեղինակությունը և հիմքը դրեց կենտրոնացված պետականության, Մոսկվայի իշխանությունը գերիշխան առաջատար պետությունների շարքում հաստատելով և փաստորեն սկիզբ տալով համառուսական ամբողջական միապետությանը։ Իվան Վասիլևիչի օրոք սկսվեց [[Լեհաստան]]ի և [[Լիտվա]]յի իշխանության տակ գտնվող [[Ուկրաինա]]յի զավթումը [[Ռուսիայ]]ի կողմից։ |
||
Տող 27. | Տող 27. | ||
{{Արտաքին հղումներ}} |
{{Արտաքին հղումներ}} |
||
[[Կատեգորիա:Մոսկվայի իշխանություն]] |
|||
[[Կատեգորիա:Մոսկվայի մեծ իշխաններ]] |
[[Կատեգորիա:Մոսկվայի մեծ իշխաններ]] |
||
[[Կատեգորիա:Ռյուրիկովիչներ]] |
[[Կատեգորիա:Ռյուրիկովիչներ]] |
||
[[Կատեգորիա:Մոսկվա քաղաքում ծնվածներ]] |
|||
[[Կատեգորիա:Մոսկվա քաղաքում մահացածներ]] |
00:12, 30 Դեկտեմբերի 2015-ի տարբերակ
Իվան III | |
---|---|
Ծնվել է՝ | հունվարի 22, 1440[1][2] |
Ծննդավայր | Մոսկվա, Մոսկվայի մեծ իշխանություն[3] |
Մահացել է՝ | հոկտեմբերի 27, 1505[1][2] (65 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Մոսկվա, Մոսկվայի մեծ իշխանություն[4] |
Արխանգելսկի վանական համալիր | |
Տոհմ | Ռյուրիկովիչներ |
քաղաքական գործիչ | |
Հայր | Վասիլի II |
Մայր | Մարիա Յարոսլավնա |
Երեխաներ | Իվան Իվանովիչ Երիտասարդ, Վասիլի III, Յուրի Իվանովիչ, Անդրեյ Իվանովիչ, Ելենա Իվանովնա, Դմիտրի Իվանովիչ Ժիլկա, Simeon, Duke of Kaluga?, Inokinya Aleksandra?, Yevdokiya Ivanovna? և Theodosia Ioannovna? |
Հավատք | ուղղափառություն |
Իվան III Վասիլևիչ (ռուս.՝ Иван III Васильевич), հունվարի 22, 1440, Մոսկվա - հոկտեմբերի 27, 1505, Մոսկվա - Ռուսիայի ականավոր պետական գործիչ, Մոսկվայի մեծ իշխան (1462 - 1505 թթ.)։
Ամրապնդեց իշխանութան հեղինակությունը և հիմքը դրեց կենտրոնացված պետականության, Մոսկվայի իշխանությունը գերիշխան առաջատար պետությունների շարքում հաստատելով և փաստորեն սկիզբ տալով համառուսական ամբողջական միապետությանը։ Իվան Վասիլևիչի օրոք սկսվեց Լեհաստանի և Լիտվայի իշխանության տակ գտնվող Ուկրաինայի զավթումը Ռուսիայի կողմից։
Մոսկվայի մեծ իշխան Վասիլի II-ի և սերպուխովյան իշխանուհի Մարիա Յարոսլավնայի որդին էր։ Ժառանգելով Մոսկվայի իշխանական գահը 1462 թվականին, Իվան III-ը ընդլայնեց իշխանության սահմանները, միացնելով Յարոսլավլի (1463) և Ռոստովի (1474) իշխանությունները, ինչպես նաև Նովգորոդի հանրապետությունը (1478), Տվերի իշխանությունը (1485) և հողատարածքներ Վյատկայից ու Ռյազանից։ 1480-ին վերջնականապես թոթափեց թաթար-մոնղոլական Ոսկե Հորդայի լուծը։ Իվան III-ի իշխանության օրոք սկսվեց ձևավորվել «Համայն Ռուսիայի մեծ իշխան» անվանումը, հիմք ստեղծելով ռուսական ցարի տիտղոսին։
Գահի ժառանգության շուրջ սկսված պայքարի արդյունքում (1502) Իվան III-ը վերջապես ժառանգորդ նշանակեց իր երկրորդ կնոջից՝ Բյուզանդիայի կայսերական գահաժառանգ Սոփիա Պալեոլոգոս իշխանուհուց ունեցած ավագ որդուն՝ Վասիլիին։
Իվան III-ը երկու անգամ հարձակվեց լեհ-լիտվական պետության վրա, բայց իրեն հաջողվեց միայն մասամբ գրավել Ուկրաինայի տարածքը։
Վախճանվեց 1505 թ. հոկտեմբերի 27-ին, Մոսկվայում։ Իվան III ռուսական կենտրոնացված պետության գործում մեծ դեր խաղաց։ Նրա օրոք տապալվեց մոնղոլական լուծը։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 Чечулин Н. Иоанн III Васильевич (ռուս.) // Русский биографический словарь — СПб.: 1897. — Т. 8. — С. 193—228.
- ↑ 2,0 2,1 Военная энциклопедия (ռուս.) — СПб.: Иван Дмитриевич Сытин, 1913. — Т. 11.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118711032 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Иван III Васильевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
Նախորդող Վասիլի II |
Մոսկվայի մեծ իշխան Իվան III 1462 - 1505 |
Հաջորդող Վասիլի III |
|