«Իվան III»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Միապետ}}
{{Անձ}}
[[Պատկեր:Ivan III of Russia 3.jpg|մինի|աջից|250px|Իվան III Վասիլևիչը]]
[[Պատկեր:Ivan III of Russia 3.jpg|մինի|աջից|250px|Իվան III Վասիլևիչը]]
'''Իվան III Վասիլևիչ''' ({{lang-ru|Иван III Васильевич}}), [[հունվարի 22]], [[1440]], [[Մոսկվա]] - [[հոկտեմբերի 27]], [[1505]], [[Մոսկվա]] - Ռուսիայի ականավոր պետական գործիչ, Մոսկվայի մեծ իշխան ([[1462]] - 1505թթ.)։
'''Իվան III Վասիլևիչ''' ({{lang-ru|Иван III Васильевич}}), [[հունվարի 22]], [[1440]], [[Մոսկվա]] - [[հոկտեմբերի 27]], [[1505]], [[Մոսկվա]] - Ռուսիայի ականավոր պետական գործիչ, Մոսկվայի մեծ իշխան ([[1462]] - 1505 թթ.)։


Ամրապնդեց իշխանութան հեղինակությունը և հիմքը դրեց կենտրոնացված պետականության, Մոսկվայի իշխանությունը գերիշխան առաջատար պետությունների շարքում հաստատելով և փաստորեն սկիզբ տալով համառուսական ամբողջական միապետությանը։ Իվան Վասիլևիչի օրոք սկսվեց [[Լեհաստան]]ի և [[Լիտվա]]յի իշխանության տակ գտնվող [[Ուկրաինա]]յի զավթումը [[Ռուսիայ]]ի կողմից։
Ամրապնդեց իշխանութան հեղինակությունը և հիմքը դրեց կենտրոնացված պետականության, Մոսկվայի իշխանությունը գերիշխան առաջատար պետությունների շարքում հաստատելով և փաստորեն սկիզբ տալով համառուսական ամբողջական միապետությանը։ Իվան Վասիլևիչի օրոք սկսվեց [[Լեհաստան]]ի և [[Լիտվա]]յի իշխանության տակ գտնվող [[Ուկրաինա]]յի զավթումը [[Ռուսիայ]]ի կողմից։
Տող 27. Տող 27.
{{Արտաքին հղումներ}}
{{Արտաքին հղումներ}}


[[Կատեգորիա:Մոսկվայի իշխանություն]]
[[Կատեգորիա:Մոսկվայի մեծ իշխաններ]]
[[Կատեգորիա:Մոսկվայի մեծ իշխաններ]]
[[Կատեգորիա:Ռյուրիկովիչներ]]
[[Կատեգորիա:Ռյուրիկովիչներ]]
[[Կատեգորիա:Մոսկվա քաղաքում ծնվածներ]]
[[Կատեգորիա:Մոսկվա քաղաքում մահացածներ]]

00:12, 30 Դեկտեմբերի 2015-ի տարբերակ

Իվան III
Ծնվել է՝հունվարի 22, 1440[1][2]
ԾննդավայրՄոսկվա, Մոսկվայի մեծ իշխանություն[3]
Մահացել է՝հոկտեմբերի 27, 1505[1][2] (65 տարեկան)
Վախճանի վայրՄոսկվա, Մոսկվայի մեծ իշխանություն[4]
Արխանգելսկի վանական համալիր
ՏոհմՌյուրիկովիչներ
քաղաքական գործիչ
ՀայրՎասիլի II
ՄայրՄարիա Յարոսլավնա
ԵրեխաներԻվան Իվանովիչ Երիտասարդ, Վասիլի III, Յուրի Իվանովիչ, Անդրեյ Իվանովիչ, Ելենա Իվանովնա, Դմիտրի Իվանովիչ Ժիլկա, Simeon, Duke of Kaluga?, Inokinya Aleksandra?, Yevdokiya Ivanovna? և Theodosia Ioannovna?
Հավատքուղղափառություն
Իվան III Վասիլևիչը

Իվան III Վասիլևիչ (ռուս.՝ Иван III Васильевич), հունվարի 22, 1440, Մոսկվա - հոկտեմբերի 27, 1505, Մոսկվա - Ռուսիայի ականավոր պետական գործիչ, Մոսկվայի մեծ իշխան (1462 - 1505 թթ.)։

Ամրապնդեց իշխանութան հեղինակությունը և հիմքը դրեց կենտրոնացված պետականության, Մոսկվայի իշխանությունը գերիշխան առաջատար պետությունների շարքում հաստատելով և փաստորեն սկիզբ տալով համառուսական ամբողջական միապետությանը։ Իվան Վասիլևիչի օրոք սկսվեց Լեհաստանի և Լիտվայի իշխանության տակ գտնվող Ուկրաինայի զավթումը Ռուսիայի կողմից։

Մոսկվայի մեծ իշխան Վասիլի II-ի և սերպուխովյան իշխանուհի Մարիա Յարոսլավնայի որդին էր։ Ժառանգելով Մոսկվայի իշխանական գահը 1462 թվականին, Իվան III-ը ընդլայնեց իշխանության սահմանները, միացնելով Յարոսլավլի (1463) և Ռոստովի (1474) իշխանությունները, ինչպես նաև Նովգորոդի հանրապետությունը (1478), Տվերի իշխանությունը (1485) և հողատարածքներ Վյատկայից ու Ռյազանից։ 1480-ին վերջնականապես թոթափեց թաթար-մոնղոլական Ոսկե Հորդայի լուծը։ Իվան III-ի իշխանության օրոք սկսվեց ձևավորվել «Համայն Ռուսիայի մեծ իշխան» անվանումը, հիմք ստեղծելով ռուսական ցարի տիտղոսին։

Գահի ժառանգության շուրջ սկսված պայքարի արդյունքում (1502) Իվան III-ը վերջապես ժառանգորդ նշանակեց իր երկրորդ կնոջից՝ Բյուզանդիայի կայսերական գահաժառանգ Սոփիա Պալեոլոգոս իշխանուհուց ունեցած ավագ որդուն՝ Վասիլիին։

Իվան III-ը երկու անգամ հարձակվեց լեհ-լիտվական պետության վրա, բայց իրեն հաջողվեց միայն մասամբ գրավել Ուկրաինայի տարածքը։

Վախճանվեց 1505 թ. հոկտեմբերի 27-ին, Մոսկվայում։ Իվան III ռուսական կենտրոնացված պետության գործում մեծ դեր խաղաց։ Նրա օրոք տապալվեց մոնղոլական լուծը։

Ծանոթագրություններ

  1. 1,0 1,1 Чечулин Н. Иоанн III Васильевич (ռուս.) // Русский биографический словарьСПб.: 1897. — Т. 8. — С. 193—228.
  2. 2,0 2,1 Военная энциклопедия (ռուս.)СПб.: Иван Дмитриевич Сытин, 1913. — Т. 11.
  3. Deutsche Nationalbibliothek Record #118711032 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  4. Иван III Васильевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
Նախորդող
Վասիլի II
Մոսկվայի մեծ իշխան
Իվան III

1462 - 1505
Հաջորդող
Վասիլի III