Փառիսոսի թագավորություն

Փառիսոսի թագավորություն, հայկական ավատապետություն X–XI դդ․։ X դ․ սկզբին Արցախ և Ուտիք նահանգների, ինչպես նաև Կամբեճան գավառի տեր Համամ Գրիգոր Առանշահիկի որդին՝ Սահակ Սևադան, իր ժառանգական տիրույթ Փաոնես գավառին միացնելով Ուտիքի Գարդմանք և Զորոգետ գավառները, հիմնել է Փառիսոսի իշխանությունը։ X դ․ կեսին Սահակ Սևադայի որդի Մենեքերիմինը (Հովհաննես–Սենեքերիմ) իրեն հռչակել է թագավոր, որին ճանաչել է Հայոց Բագրատունյաց կենտրոն, թագավորության թուլացման գործում շահագրգռված Բյուգ․ կայսրությունը՝ Սենեքերիմին ուղարկելով արքայական թագ և ծիրանի։ Թագավորության կենտրոնն է դարձել Փա– ռիսոս ավանը։ Հայոց Բագրատունի Գագիկ Ա թագավորը, չհաշտվելով Փ․ թագավորության գոյության հետ, շուտով պայքար է սկսել նրա դեմ, իրեն դաշնակից դարձնելով Գանձակի քուրդ ամիրա Փատլունին։ Պայքարը շարունակվել է նաև Սենեքերիմի մահից (1003) հետո, նրան հաջորդած Փիլիպպեի օրոք։

ՀՍՀ