«Ֆոնոն»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։ (10) |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեղեկաքարտ Տարրական մասնիկ}} |
|||
[[Պատկեր:1D normal modes (280 kB).gif|thumb|275px|Բյուրեղում տատանումների [[նորմալ տատանումներ|նորմալ]] [[մոդեր]]ի միաչափ պատկեր։ Տատանումների ամպլիտուդը հարմարության համար մեծացված է. իրական բյուրեղում այն սովորաբար շատ անգամ փոքր է միջատոմային հեռավորությունից։]] |
[[Պատկեր:1D normal modes (280 kB).gif|thumb|275px|Բյուրեղում տատանումների [[նորմալ տատանումներ|նորմալ]] [[մոդեր]]ի միաչափ պատկեր։ Տատանումների ամպլիտուդը հարմարության համար մեծացված է. իրական բյուրեղում այն սովորաբար շատ անգամ փոքր է միջատոմային հեռավորությունից։]] |
||
'''Ֆոնոն''' ({{lang-gr|φωνή}} ձայն, հնչյուն ), [[բյուրեղային ցանց]]ի ատոմների տատանումներով պայմանավոված տարրական գրգռումների [[քվանտ]], [[քվազիմասնիկ]]։ Հավասարակշռության դիրքերի շուրջը [[ատոմ]]ների փոքր տատանումները, այսպես կոչված [[ներդաշնակ տատանումներ|ներդաշնակ]] մոտավորությամբ, բերվում են անկախ [[օսցիլյատոր]]ների հավաքածուի , որը [[քվանտային մեխանիկա|քվանտամեխանիկական]] համապատասխանության սկզբունքի համաձայն, համարժեք է '''ֆոնոն'''ներից բաղկացած [[իդեալական գազ]]ին։ |
'''Ֆոնոն''' ({{lang-gr|φωνή}} ձայն, հնչյուն ), [[բյուրեղային ցանց]]ի ատոմների տատանումներով պայմանավոված տարրական գրգռումների [[քվանտ]], [[քվազիմասնիկ]]։ Հավասարակշռության դիրքերի շուրջը [[ատոմ]]ների փոքր տատանումները, այսպես կոչված [[ներդաշնակ տատանումներ|ներդաշնակ]] մոտավորությամբ, բերվում են անկախ [[օսցիլյատոր]]ների հավաքածուի , որը [[քվանտային մեխանիկա|քվանտամեխանիկական]] համապատասխանության սկզբունքի համաձայն, համարժեք է '''ֆոնոն'''ներից բաղկացած [[իդեալական գազ]]ին։ |
17:54, 15 Հունիսի 2015-ի տարբերակ
Ենթադաս | Բոզոն և Քվանտ |
---|---|
Տեսակ | Քվազիմասնիկներ |
Lattice vibrations Վիքիպահեստում |
Ֆոնոն (հունարեն՝ φωνή ձայն, հնչյուն ), բյուրեղային ցանցի ատոմների տատանումներով պայմանավոված տարրական գրգռումների քվանտ, քվազիմասնիկ։ Հավասարակշռության դիրքերի շուրջը ատոմների փոքր տատանումները, այսպես կոչված ներդաշնակ մոտավորությամբ, բերվում են անկախ օսցիլյատորների հավաքածուի , որը քվանտամեխանիկական համապատասխանության սկզբունքի համաձայն, համարժեք է ֆոնոններից բաղկացած իդեալական գազին։
Հիմնական բնութագրեր
Ֆոնոնն ունի
և
քվազիիմպուլս։ -ը Պլանկի հաստատունն է, -ն՝ ատոմների տատանման հաճախությունը, -ն՝ քվազիալիքային վեկտորը։ ֆունկցիոնալ կախումը կոչվում է դիսպերսիայի օրենք։ Փոքր -երի դեպքում, դիսպերսիայի օրենքի վարքից կախված, տարբերում են ձայնային և օպտիկական ֆոնոններ։
Լինելով բոզե-մասնիկներ՝ ֆոնոնները թերմոդինամիկական հավասարակշռության վիճակում նկարագրվում են Բոզե-Այնշտայնի վիճակագրությամբ։ Սակայն, ի տարբերություն սովորական մասնիկների, ֆոնոնները կարող են ծնվել ու ոչնչանալ, և նրանց կոնցենտրացիան կախված է ջերմաստիճանից։ Ֆոնոնների թվի ոչ հաստատուն լինելը հանգեցնում է ֆոնոնային գազի քիմիական պոտենցիալի զրոյին հավասարվելուն։ Տվյալ քվանտային վիճակում ֆոնոնների թիվը որոշվում է Պլանկի բանաձևով.
- ։
Վերջինս դիսպերսիայի օրենքի հետ միասին թույլ են տալիս հաշվել բյուրեղի միջին էներգիան և հետևաբար մնացած բոլոր թերմոդինամիկական բնութագրերը (օրինակ, ջերմունակությունը)։
Ֆոնոն-ֆոնոնային ցրում
Ատոմի փոխազդեցության ուժերի ոչ ներդաշնակ մասի հաշվի առնելը հանգեցնում է ֆոնոնների միջև բախումների դրսևորմանը։ Ֆոնոն-ֆոնոնային ցրման պրոցեսներով էլ հենց պայմանավորված է ֆիզիկական այնպիսի երևույթների գոյությունը, ինչպիսիք են բյուրեղների ջերմային ընդարձակումը, զրոյից տարբեր ջերմադիմադրությունը (տես ջերմահաղորդականություն) և այլն։ Ֆոնոնները փոխազդում են նաև այլ քվազիմասնիկների (հաղորդականության էլեկտրոններ, մագնոններ և այլն) հետ։ Ֆիզիկական մի շարք երևույթների (էլեկտրադիմադրության առաջացման հիմնական մեխանիզմը մետաղներում և կիսահաղորդիչներում, գերհաղորդականություն և այլն) առաջացման հիմնական մեխանիզմը հիմքում ընկած է էլեկտրոն-ֆոնոնային փոխազդեցությունը։
Գրականություն
- 3айман Дж․ М․, Электроны и фононы, пер. с англ․, М․,1962.
- Рейсленд Дж., Физика фононов, пер․ с англ․, М․, 1975․
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |