«Ֆրանսիական հեղափոխություն (1848)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
No edit summary
(Տարբերություն չկա)

07:43, 12 Հունիսի 2015-ի տարբերակ

Փարիզի բանվորների հունիսյան ապստամբություն, (1848) զանգվածային ապստամբություն հունիսի 23–26-ին, «առաջին մեծ քաղաքացիական պատերազմը պրոլետարիատի և բուրժուազիայի միջև» ։

Պատճառները

Ապստամբության պատճառը բուրժուական ռեակցիայի հարձակումն էր 1848 թվականի Փետրվարյան հեղափոխությամբ աշխատավորների ձեռք բերած դեմոկրատական իրավունքների և ազատությունների դեմ։ Ապստամբության անմիջական առիթ է հանդիսացել կառավարության հրահանգը ազգային արհեստանոցները (որոնցում աշխատում էր ավելի քան 100 հազար մարդ) փակելու և դրա հետևանքով աշխատանքը կորցրած 18–25 տարեկան չամուսնացած բանվորներին բանակ, իսկ մյուսներին՝ գավառ հողային աշխատանքների ուղարկելու վերաբերյալ։ Կառավարության պրովոկացիոն քաղաքականությունը առաջ բերեց բանվորների ընդվզումը։

Ընթացքը

Հունիսի 23-ին Փարիզի բանվորները բարիկադներ բարձրացրին, ապստամբությունն ընդգրկեց Փարիզի արևելյան և հյուսիս–արևելյան բանվորական թաղամասերը, ինչպես նաև արվարձանները։ Ապստամբների ընդհանուր թիվը 40– 50 հազար մարդ (այլ տվյալներով՝ 60 հազար) էր, ղեկավարում էին ազգային արհեստանոցների «բրիգադավարներն» ու «պատգամավորները», քաղաքական ակումբների գործիչները, ազգային գվարդիայի բանվորական արվարձանների ջոկատների հրամանատարները։ Միասնական ղեկավար կենտրոնի բացակայությունը և տարբեր թաղամասերի ապստամբական ջոկատների միջև անբավարար կապը խանգարեցին հարձակողական գործողությունների ընդհանուր պլանի իրականացմանը։ Ապստամբները պահանջում էին ձերբակալել կառավարության անդամներին, պայքարել գործազրկության դեմ, պահպանել ազգային արհեստանոցները, առաջ էին քաշում պրոլետարական լոզունգներ։ Վախեցած ապստամբության թափից՝ Ազգային ժողովը հունիսի 24-ին դիկտատորական լիազորություններ տվեց ռազմական մինիստր գեներալ Լուի Էժեն Կավենյակին։ Գավառից Փարիզ բերվեցին զորքեր, որը մեծ գերակշռություն տվեց կառավարությանը ապստամբական ուժերի նկատմամբ։ Հունիսի 26-ին ապստամբությունը դաժանությամբ ճնշվեց։ Ապստամբության պարտության կարևոր պատճառներից մեկն էլ այն Էր, որ Փարիզի բանվորներին չաջակցեցին գյուղացիները և մանր բուրժուազիան։ Միայն որոշ խոշոր արդյունաբերական քաղաքներում (Ամիեն, Դիժոն, Բորդո և այլն) տեղի ունեցան ապստամբների հետ աշխատավորների համերաշխության ցույցեր։ Կառլ Մարքսը և Ֆրիդրիխ Էնգելսը ընդգծել են ապստամբության պատմական մեծ նշանակությունը։ Հունիսյան ապստամբությունը հանդիսացավ Եվրոպայում 1848–1849 թվականների հեղափոխության զարգացման բարձրակետը։ Այն նպաստեց պրոլետարիատի դասակարգային ինքնագիտակցության աճին։ Ապստամբության ճնշումը հանգեցրեց բուրժուական հակահեղափոխության ուժեղացմանը Ֆրանսիայում և մի շարք այլ երկրներում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։