«Ֆելիքս Կլայն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ
{{Տեղեկաքարտ Գիտնական
⚫
| բնագիր անուն = Felix Klein
| ԱԱՀ = Ֆելիքս Կլայն
⚫
| բնագիր ԱԱՀ = Felix Christian Klein
| պատկեր = Felix_Klein.jpeg
| չափ =
| նկարագրում =
| ծննդյան օր = [[ապրիլի 24]], [[1849]]
| ծննդավայր = {{Դրոշ|Գերմանիա}} [[Դյուսելդորֆ]]
| վախճանի օր = [[հունիսի 22]], [[1925]]
| վախճանի վայրը = {{Դրոշ|Գերմանիա}} [[Գյոթինգեն]]
| քաղաքացիություն = [[գերմանացի]]
| հպատակություն =
| ազգություն =
| կրոն =
| ազդվել է =
| ազդել է =
| գրքեր =
| աշխատանք = Դասախոս
| կարողություն =
| մասնագիտություն = գերմանացի մաթեմատիկոս
| ամուսին =
| ծնողներ =
| երեխաներ =
| պարգևներ և մրցանակներ = Մորգան մեդալ (1893) <br /> Կոլի մեդալ (1912)
| կայք =
}}
}}

'''Ֆելիքս Կլայն''' ({{lang-de|Felix Christian Klein}}), [[ապրիլի 24]], [[1849]], [[Դյուսելդորֆ]] - [[հունիսի 22]], [[1925]], [[Գյոթինգեն]]), գերմանացի [[մաթեմատիկոս]], [[Բեռլին]]ի ԳԱ թղթանդամ ([[1913]] թվական), [[Բոնն]]ի համալսարանի [[փիլիսոփայություն|փիլիսոփայությ]]ան դոկտոր ([[1868]] թվական)։
'''Ֆելիքս Կլայն''' ({{lang-de|Felix Christian Klein}}), [[ապրիլի 24]], [[1849]], [[Դյուսելդորֆ]] - [[հունիսի 22]], [[1925]], [[Գյոթինգեն]]), գերմանացի [[մաթեմատիկոս]], [[Բեռլին]]ի ԳԱ թղթանդամ ([[1913]] թվական), [[Բոնն]]ի համալսարանի [[փիլիսոփայություն|փիլիսոփայությ]]ան դոկտոր ([[1868]] թվական)։

== Կենսագրություն ==
== Կենսագրություն ==
[[1872]] թվականից՝ [[Էրլանգեն]]ի համալսարանի, [[1875]] թվականից՝ [[Մյունխեն]]ի դպրոցի, [[1880]] թվականից՝ [[Լայպցիգ]]ի, [[1886]]-[[1913]] թվականներին՝ [[Գյոթինգենի համալսարան|Գյոթինգենի]] համալսարանների մաթեմատիկայի [[պրոֆեսոր]]։
[[1872]] թվականից՝ [[Էրլանգեն]]ի համալսարանի, [[1875]] թվականից՝ [[Մյունխեն]]ի դպրոցի, [[1880]] թվականից՝ [[Լայպցիգ]]ի, [[1886]]-[[1913]] թվականներին՝ [[Գյոթինգենի համալսարան|Գյոթինգենի]] համալսարանների մաթեմատիկայի [[պրոֆեսոր]]։ Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և [[ավտոմորֆ ֆունկցիաներ]]ի տեսություններին։ [[Երկրաչափություն|Երկրաչափությ]]ան վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում ([[1872]] թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։
⚫
[[Պատկեր:Klein bottle.svg|մինի|Կլայնի շիշը]]
Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և [[ավտոմորֆ ֆունկցիաներ]]ի տեսություններին։ [[Երկրաչափություն|Երկրաչափությ]]ան վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում ([[1872]] թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։
⚫
[[Պատկեր:Klein bottle.svg|մինի|ձախից|Կլայնի շիշը]]


== Բացահայտումներ ==
== Բացահայտումներ ==
Տող 39. Տող 15.
* ''Felix Klein'', [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?did=D59278 Gesammelte mathematische Abhandlungen], 3 Bde.
* ''Felix Klein'', [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?did=D59278 Gesammelte mathematische Abhandlungen], 3 Bde.
* ''Felix Klein'', [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?ht=VIEW&did=D59323 Vergleichende Betrachtungen über geometrische Forschungen, Erlanger Programm 1872]
* ''Felix Klein'', [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?ht=VIEW&did=D59323 Vergleichende Betrachtungen über geometrische Forschungen, Erlanger Programm 1872]

===== Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն =====
===== Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն =====
* ''Felix Klein'', Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
* ''Felix Klein'', Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
Տող 58. Տող 35.
* ''Яглом И. М.'' Феликс Клейн и Софус Ли. — М.։ Знание, 1977.
* ''Яглом И. М.'' Феликс Клейн и Софус Ли. — М.։ Знание, 1977.
* [http://klein.math.okstate.edu/ Klein’s Web Pages.]
* [http://klein.math.okstate.edu/ Klein’s Web Pages.]

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}


{{ՎՊԵ|Felix Klein}}
{{ՎՊԵ|Felix Klein}}
Տող 63. Տող 43.


{{DEFAULTSORT:Կլայն, Ֆելիքս}}
{{DEFAULTSORT:Կլայն, Ֆելիքս}}

[[Կատեգորիա:Գերմանացի մաթեմատիկոսներ]]
[[Կատեգորիա:Գերմանացի մաթեմատիկոսներ]]
[[Կատեգորիա:Ապրիլի 24 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:1849 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:Հունիսի 22 մահեր]]
[[Կատեգորիա:1925 մահեր]]
[[Կատեգորիա:Գերմանացի գիտնականներ]]
[[Կատեգորիա:Գերմանացի գիտնականներ]]
[[Կատեգորիա:Գյոթինգենի համալսարան]]
[[Կատեգորիա:Գյոթինգենի համալսարան]]

07:24, 5 Հունիսի 2015-ի տարբերակ

Ֆելիքս Կլայն
Felix Klein
Ծնվել էապրիլի 25, 1849(1849-04-25)[1][2][3]
Դյուսելդորֆ, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի թագավորություն[4][2]
Մահացել էհունիսի 22, 1925(1925-06-22)[4][5][6][…] (76 տարեկան)
Գյոթինգեն, Պրուսիայի ազատ պետություն, Վայմարյան Հանրապետություն[4][2]
ԳերեզմանԳյոտինգենի քաղաքի գերեզմանատուն և Գյոթինգեն
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն,  Գերմանական կայսրություն և  Վայմարյան Հանրապետություն
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, մաթեմատիկայի պատմաբան, համալսարանի դասախոս, քաղաքական գործիչ և հրատարակիչ
Հաստատություն(ներ)Էրլանգեն-Նյուրնբերգի համալսարան[7], Մյունխենի տեխնիկական համալսարան[8], Լայպցիգի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան[9] և Բեռլինի տեխնիկական համալսարան
Գործունեության ոլորտդիֆերենցիալ երկրաչափություն, խմբերի տեսություն, երկրաչափություն, մաթեմատիկա[10], function theory?[10], կրթություն[10] և Հանրահաշվական հավասարում[10]
Պաշտոն(ներ)Պրուսիայի Կալվածատիրոջ տան անդամ
ԱնդամակցությունՍաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա[7], Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն[11], Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Լինչեի ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա[7], Բավարիական գիտությունների ակադեմիա[7], Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա[12], Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[13], Association of German Engineers? և Գերմանական մաթեմատիկական ընկերություն
Ալմա մատերԲոննի համալսարան և HU Berlin
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[5][14]
Գիտական ղեկավարՅուլիուս Պլյուկեր և Rudolf Lipschitz?
Եղել է գիտական ղեկավարՖերդինանդ ֆոն Լինդեման[15], Կառլ Գուստավ Ակսել Հարնակ[16], Ludwig Bieberbach?[17], Ադոլֆ Հուրվից[18], Grace Chisholm Young?[19], Maxime Bôcher?[19], Oskar Bolza?[20], Max Brückner?[19], Frank Nelson Cole?[19], Friedrich Dingeldey?[19], Friedrich Engel?[19], Էռնստ Ֆիեդլեր[21][19], Henry Burchard Fine?[19], Otto Fischer?[19], Ավգուստ Օտտո Ֆյոպպլ[22], Erwin Finlay-Freundlich?[19], Robert Fricke?[19], Ֆիլիպ Ֆյուրտվանգլեր[23], Georg Helm?[19], Էդվարդ Կասներ[19], Conrad Heinrich Müller?[19], Ալեքսանդր Օստրովսկի[19], Erwin Papperitz?[19], Julio Rey Pastor?[19], Hermann Rothe?[19], Friedrich Schilling?[19], Victor Schlegel?[19], Virgil Snyder?[19], Otto Staude?[19], Walther von Dyck?[24], Adolf Weiler?[25], Մաքս Վինկելման[26][19], Alexander Witting?[27], Karl Rohn?[28], Henry Seely White?[29], Edward Burr Van Vleck?, Anton Aloys Timpe?[19], Reinhold Müller?[19], Mary Frances Winston Newson?[19], Karl Wieghardt?[19], Paul Friedrich Biedermann?[19], Josef Diekmann?[19], Wilhelm Braun?[19], Ludwig Wedekind?[19], Joseph Gierster?[19], Ernst Lange?[19], Guido Weichold?[19], Paul Domsch?[19], Georg Friedrich?[19], Paul Gustav Heinrich Nimsch?[19], Richard Olbricht?[19], Վիլիբալդ Ալեքսանդր Ռայխարդտ[19], Johannes Schröder?[19], Henry Dallas Thompson?[19], Karl Schellenberg?[19], Ernst Ritter?[19], Theodor Glauner?[19], Frederick Shenstone Woods?[19], Charles Jaccottet?[19], Wilhelm Ihlenburg?[19], Wilhelm Behrens?[19], Paul Pfitzner?[19], Rudolf Karl Ferdinand Böger?[19], Wilhelm Bretschneider?[19], Bernhard Oscar Herrmann?[19], Gustav Berger?[19] և Rudolf Besser?[19]
Հայտնի աշակերտներErnesto Pascal?, Walther von Dyck? և Theodor Molien?
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Anna Klein?
 Felix Klein Վիքիպահեստում

Ֆելիքս Կլայն (գերմ.՝ Felix Christian Klein), ապրիլի 24, 1849, Դյուսելդորֆ - հունիսի 22, 1925, Գյոթինգեն), գերմանացի մաթեմատիկոս, Բեռլինի ԳԱ թղթանդամ (1913 թվական), Բոննի համալսարանի փիլիսոփայության դոկտոր (1868 թվական)։

Կենսագրություն

1872 թվականից՝ Էրլանգենի համալսարանի, 1875 թվականից՝ Մյունխենի դպրոցի, 1880 թվականից՝ Լայպցիգի, 1886-1913 թվականներին՝ Գյոթինգենի համալսարանների մաթեմատիկայի պրոֆեսոր։ Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և ավտոմորֆ ֆունկցիաների տեսություններին։ Երկրաչափության վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում (1872 թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։

Կլայնի շիշը

Բացահայտումներ

Կլայնը ձգտել է բացահայտել մաթեմատիկայի առանձին ճյուղերի, ինչպես նաև մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի ու տեխնիկայի ներքին կապերը։ 1910-1923 թվականներին Ա. Զոմմերֆեչդի աշխատակցությամբ գրել է «Հոլի տեսություն» քառահատոր աշխատությունը։ Զբաղվել է մաթեմատիկայի կրթության հարցերով։

Աշխատանքներ

Հոդվածներ
Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
  • Felix Klein, Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն

Գրականություն

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  3. ↑ https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Klein/
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Клейн Феликс // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  6. ↑ Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 https://timenote.info/de/Felix-Klein
  8. ↑ http://www-hm.ma.tum.de/geschichte/node18.html
  9. ↑ http://www.universalis.fr/encyclopedie/felix-klein/
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  11. ↑ 11,0 11,1 https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA5396&pos=1
  12. ↑ https://www.bbaw.de/die-akademie/akademie-historische-aspekte/mitglieder-historisch/historisches-mitglied-felix-klein-1395
  13. ↑ https://www.accademiadellescienze.it/accademia/soci/Felix-Klein
  14. ↑ CONOR.Sl
  15. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  16. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  17. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  18. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  19. ↑ 19,00 19,01 19,02 19,03 19,04 19,05 19,06 19,07 19,08 19,09 19,10 19,11 19,12 19,13 19,14 19,15 19,16 19,17 19,18 19,19 19,20 19,21 19,22 19,23 19,24 19,25 19,26 19,27 19,28 19,29 19,30 19,31 19,32 19,33 19,34 19,35 19,36 19,37 19,38 19,39 19,40 19,41 19,42 19,43 19,44 19,45 19,46 19,47 19,48 19,49 19,50 19,51 19,52 19,53 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  20. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  21. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  22. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  23. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  24. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  25. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  26. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  27. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  28. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  29. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  30. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
Վիիքպահեստ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆելիքս_Կլայն&oldid=3139782» էջից