«Գլոսարիում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Բազմիմաստ}}
{{Բազմիմաստ}}


'''Գլոսարիումը''' [[գիտելիքների ոլորտի|գիտելիքների որոշակի ոլորտի]] պատկանող եզրերի այբբենական ցանկ է, որտեղ կան նաև այդ եզրերի [[սահմանում]]ները։ Ավանդաբար գլոսսարիումները տեղադրվում են [[գիրք|գրքի]] վերջում և ներառնում են այդ գրքում պարունակվող բոլոր այն եզրերը, որոնք կամ նոր են մտել օգտագործման մեջ, կամ շատ տեխնիկական բնույթ ունեն, կամ օգտագործվում են միայն նեղ մասնագիտական բնագավառներում։
'''Գլոսարիումը''' [[գիտելիքների ոլորտի|գիտելիքների որոշակի ոլորտի]] պատկանող եզրերի այբբենական ցանկ, որտեղ կան նաև այդ եզրերի [[սահմանում]]ները։ Բառը ծագել է 1350–1400 թվականներին լատիներեն glōssarium և ավելի վաղ հունարեն glōssárion բառերից, (glôssa նշանակում է լեզու, որին միացվել է լատինական -ārium - վերջածանցը և բառը նոր իմաստ է ստացել որպես ''բառերի հավաքածու'' <ref> http://dictionary.reference.com/browse/glossary </ref>։ Ավանդաբար գլոսարիումները տեղադրվում են [[գիրք|գրքի]] վերջում և ներառնում են այդ գրքում պարունակվող բոլոր այն եզրերը, որոնք կամ նոր են մտել օգտագործման մեջ, կամ շատ տեխնիկական բնույթ ունեն, կամ օգտագործվում են միայն նեղ մասնագիտական բնագավառներում։


'''Երկլեզու գլոսարիումը''' որևէ մեկ լեզվով գրված եզրերի զանկ է, որոնց սահմանումները շարադրված են որևէ երկրորդ լեզվով կամ տրված են մեկ այլ լեզվի [[հոմանիշ]]ներով (կամ առնվազն մոտ-հոմանիշներով)։
'''Երկլեզու գլոսարիումը''' որևէ մեկ լեզվով գրված եզրերի զանկ է, որոնց սահմանումները շարադրված են որևէ երկրորդ լեզվով կամ տրված են մեկ այլ լեզվի [[հոմանիշ]]ներով (կամ առնվազն մոտ-հոմանիշներով)։


Ընդհանուր առմամբց կարելի է ասել, որ գլոսսարիումը բառարան է, որը բացատրություններ է տալիս որևէ արոշակի ուսումնասիրության կամ գործողության հետ առնչվող [[հասկացություն|հասկացության]] մասին։ Այս առումով գլոսսարիում եզրը շատ համահունչ է համակարգչային [[օնթոլոգիա]] գաղափարին։ Ներկայումս համակարգչային ծրագրավորման հնարավորությունների շնորհիվ կան նաև գլոսսարիումները ինքնաշխատ եղանակով օնթոլոգիաների <ref>R. Navigli, P. Velardi. [http://www.dsi.uniroma1.it/~navigli/pubs/Navigli_Velardi_IOS_2008.pdf From Glossaries to Ontologies: Extracting Semantic Structure from Textual Definitions], Ontology Learning and Population: Bridging the Gap between Text and Knowledge (P. Buitelaar and P. Cimiano, Eds.), Series information for Frontiers in Artificial Intelligence and Applications, IOS Press, 2008, pp. 71-87.</ref> կամ համակարգչային ծրագրային բառապաշարի <ref>R. Navigli. [http://www.dsi.uniroma1.it/~navigli/pubs/EACL_2009_Navigli.pdf Using Cycles and Quasi-Cycles to Disambiguate Dictionary Glosses], Proc. of 12th Conference of the European Association for Computational Linguistics (EACL 2009), Athens, Greece, March 30-April 3rd, 2009, pp. 594-602.</ref> վերածելու մեթոդներ։
Ընդհանուր առմամբ կարելի է ասել, որ գլոսարիումը բառարան է, որը բացատրություններ է տալիս որևէ որոշակի ուսումնասիրության կամ գործողության հետ առնչվող [[հասկացություն|հասկացությունների]] մասին։ Այս առումով ''գլոսարիում'' եզրը շատ համահունչ է համակարգչային [[օնթոլոգիա]] գաղափարին։ Ներկայումս համակարգչային ծրագրավորման հնարավորությունների շնորհիվ կան նաև գլոսարիումները ինքնաշխատ եղանակով օնթոլոգիաների <ref>R. Navigli, P. Velardi. [http://www.dsi.uniroma1.it/~navigli/pubs/Navigli_Velardi_IOS_2008.pdf From Glossaries to Ontologies: Extracting Semantic Structure from Textual Definitions], Ontology Learning and Population: Bridging the Gap between Text and Knowledge (P. Buitelaar and P. Cimiano, Eds.), Series information for Frontiers in Artificial Intelligence and Applications, IOS Press, 2008, pp. 71-87.</ref> կամ համակարգչային ծրագրային բառապաշարի <ref>R. Navigli. [http://www.dsi.uniroma1.it/~navigli/pubs/EACL_2009_Navigli.pdf Using Cycles and Quasi-Cycles to Disambiguate Dictionary Glosses], Proc. of 12th Conference of the European Association for Computational Linguistics (EACL 2009), Athens, Greece, March 30-April 3rd, 2009, pp. 594-602.</ref> վերածելու մեթոդներ։


== Հիմնական գլոսարիումները ==
== Հիմնական գլոսարիումները ==
'''Հիմնական ''' կամ առանցքային կոչվող գլոսսարիումները նույն հասարակ գլոսսարիումներն են կամ [[բացատրական բառարան]]ները, որոնք տալիս են այն հասկացությունների բացատրությունները, որոնք պետք են ընթերցողին կամ բնագավառի հետ նոր ծանոթացողին այդ բնագավառի կամ իմացության ճյուղի կամ գրքի ուսումնասիրության համար։ Դրանք իրենցից ներկայացնում են փոքր աշխատանքային բառացանկեր որտեղ տրված են ամենակարևոր կամ ամենահաճախ հանդիպող հասկացությունների բացատրությունները։ Լեզվագիտական գրքերում դրանք կարող են ներառնել որևէ լեզվին կամ մշակույթին բնորոշ դարձվածքները կամ ասացվածքները։
'''Հիմնական ''' կամ առանցքային կոչվող գլոսարիումները նույն հասարակ գլոսարիումներն են կամ [[բացատրական բառարան]]ները, որոնք տալիս են այն հասկացությունների բացատրությունները, որոնք պետք են ընթերցողին կամ բնագավառի հետ նոր ծանոթացողին՝ այդ բնագավառի կամ իմացության ճյուղի կամ գրքի ուսումնասիրության համար։ Դրանք իրենցից ներկայացնում են փոքր աշխատանքային բառացանկեր, որտեղ տրված են ամենակարևոր կամ ամենահաճախ հանդիպող հասկացությունների բացատրությունները։ Լեզվաբանական գրքերում դրանք կարող են ներառնել որևէ լեզվին կամ մշակույթին բնորոշ դարձվածքները կամ ասացվածքները։
Համակարգչային գիտության մեջ, հիմնական գլոսսարիումի առկայությունը պարտադիր նախապայման է [[հիմնական օնթոլոգիա]]յի համար։ <!-- An example of this is seen in [[Suggested Upper Merged Ontology|SUMO]].
Համակարգչային գիտության մեջ, հիմնական գլոսարիումի առկայությունը պարտադիր նախապայման է [[հիմնական օնթոլոգիա]]յի համար։ <!-- An example of this is seen in [[Suggested Upper Merged Ontology|SUMO]].
-->
-->




== Համացանցում գլոսարիումների որոնումը ==
== Համացանցում գլոսարիումների որոնումը ==
Համացանցում գործող [[որոնման համակարգ|համակարգերը]] (оրինակ Գուգլի որոնման համակարգը) կարող է որոնել և ներկայացնել բոլոր այն էջերի ցանկը, որոնք գլոսարիումներ են ներկայացնում ինքն էլ կարծես ստեղծելով որոշակի տեսակի գլողարիումների ներկայացնող ''գլոսարիում''։
<!-- The [[Web search engine|search engine]] [[Google (search engine)|Google]] provides a service to only search web pages belonging to a glossary therefore providing access to a kind of compound glossary of glossary entries found on the web. -->


== Գլոսարիումների ինքնաշխատ կառուցումը ==
== Գլոսարիումների ինքնաշխատ կառուցումը ==


[[Ալգորիթմ|Համակարգչային մոտեցումներով]] հիմնական տեքստերից ընտրված եզրերի <ref>J. Klavans and S. Muresan. [http://www.cs.columbia.edu/~smara/publications/klavans-amia01.pdf Evaluation of the Definder System for Fully Automatic Glossary Construction]. In ''Proc. of American Medical Informatics Association Symp.'', 2001, pp. 324–328.</ref> կամ համացանցից ընտրված եզրերի <ref>A. Fujii, T. Ishikawa. [http://www.aclweb.org/anthology/P00-1062 Utilizing the World Wide Web as an Encyclopedia: Extracting Term Descriptions from Semi-Structured Texts] In ''Proc. 38th Ann. Meeting Assoc. for Computational Linguistics'', 2000, pp. 488–495.</ref> <ref>P. Velardi, R. Navigli, P. D'Amadio. [http://ieeexplore.ieee.org/xpl/freeabs_all.jsp?arnumber=4629722 Mining the Web to Create Specialized Glossaries], IEEE Intelligent Systems, 23(5), IEEE Press, 2008, pp. 18-25.</ref> գլոսարիումների ինքնաշխատ եղանակով ստեղծելու եղանակներ են մշակվել վերջին տարիներին։ Այդ մեթոդները սովորաբար սկսվում են ասենք տվյալ բնագավառի կամ տիրությի [[եզրաբանություն]]ից և յուրաքանչյուր հետաքրքրող բառի համար տեքստերից վերցնում են մեկ կամ ավելի եզրեր։ Այդ and extract one or more glosses for each term of interest. Glosses can then be analyzed to extract [[hypernym]]s of the defined term and other lexical and semantic relations.
<!-- [[algorithm|Computational approaches]] to the automated extraction of glossaries from corpora<ref>J. Klavans and S. Muresan. [http://www.cs.columbia.edu/~smara/publications/klavans-amia01.pdf Evaluation of the Definder System for Fully Automatic Glossary Construction]. In ''Proc. of American
Medical Informatics Association Symp.'', 2001, pp. 324–328.</ref> or the Web<ref>A. Fujii, T. Ishikawa. [http://www.aclweb.org/anthology/P00-1062 Utilizing the World Wide Web as an Encyclopedia: Extracting Term Descriptions from Semi-Structured Texts]. In ''Proc. 38th Ann. Meeting Assoc. for Computational Linguistics'', 2000, pp. 488–495.</ref><ref>P. Velardi, R. Navigli, P. D'Amadio. [http://ieeexplore.ieee.org/xpl/freeabs_all.jsp?arnumber=4629722 Mining the Web to Create Specialized Glossaries], IEEE Intelligent Systems, 23(5), IEEE Press, 2008, pp. 18-25.</ref> have been developed in the recent years. These methods typically start from domain [[terminology]] and extract one or more glosses for each term of interest. Glosses can then be analyzed to extract [[hypernym]]s of the defined term and other lexical and semantic relations.
-->
-->
==Տես նաև==
==Տես նաև==

12:23, 4 Հունիսի 2010-ի տարբերակ


Գլոսարիումը գիտելիքների որոշակի ոլորտի պատկանող եզրերի այբբենական ցանկ, որտեղ կան նաև այդ եզրերի սահմանումները։ Բառը ծագել է 1350–1400 թվականներին լատիներեն glōssarium և ավելի վաղ հունարեն glōssárion բառերից, (glôssa նշանակում է լեզու, որին միացվել է լատինական -ārium - վերջածանցը և բառը նոր իմաստ է ստացել որպես բառերի հավաքածու [1]։ Ավանդաբար գլոսարիումները տեղադրվում են գրքի վերջում և ներառնում են այդ գրքում պարունակվող բոլոր այն եզրերը, որոնք կամ նոր են մտել օգտագործման մեջ, կամ շատ տեխնիկական բնույթ ունեն, կամ օգտագործվում են միայն նեղ մասնագիտական բնագավառներում։

Երկլեզու գլոսարիումը որևէ մեկ լեզվով գրված եզրերի զանկ է, որոնց սահմանումները շարադրված են որևէ երկրորդ լեզվով կամ տրված են մեկ այլ լեզվի հոմանիշներով (կամ առնվազն մոտ-հոմանիշներով)։

Ընդհանուր առմամբ կարելի է ասել, որ գլոսարիումը բառարան է, որը բացատրություններ է տալիս որևէ որոշակի ուսումնասիրության կամ գործողության հետ առնչվող հասկացությունների մասին։ Այս առումով գլոսարիում եզրը շատ համահունչ է համակարգչային օնթոլոգիա գաղափարին։ Ներկայումս համակարգչային ծրագրավորման հնարավորությունների շնորհիվ կան նաև գլոսարիումները ինքնաշխատ եղանակով օնթոլոգիաների [2] կամ համակարգչային ծրագրային բառապաշարի [3] վերածելու մեթոդներ։

Հիմնական գլոսարիումները

Հիմնական կամ առանցքային կոչվող գլոսարիումները նույն հասարակ գլոսարիումներն են կամ բացատրական բառարանները, որոնք տալիս են այն հասկացությունների բացատրությունները, որոնք պետք են ընթերցողին կամ բնագավառի հետ նոր ծանոթացողին՝ այդ բնագավառի կամ իմացության ճյուղի կամ գրքի ուսումնասիրության համար։ Դրանք իրենցից ներկայացնում են փոքր աշխատանքային բառացանկեր, որտեղ տրված են ամենակարևոր կամ ամենահաճախ հանդիպող հասկացությունների բացատրությունները։ Լեզվաբանական գրքերում դրանք կարող են ներառնել որևէ լեզվին կամ մշակույթին բնորոշ դարձվածքները կամ ասացվածքները։ Համակարգչային գիտության մեջ, հիմնական գլոսարիումի առկայությունը պարտադիր նախապայման է հիմնական օնթոլոգիայի համար։


Համացանցում գլոսարիումների որոնումը

Համացանցում գործող համակարգերը (оրինակ Գուգլի որոնման համակարգը) կարող է որոնել և ներկայացնել բոլոր այն էջերի ցանկը, որոնք գլոսարիումներ են ներկայացնում ինքն էլ կարծես ստեղծելով որոշակի տեսակի գլողարիումների ներկայացնող գլոսարիում։

Գլոսարիումների ինքնաշխատ կառուցումը

Համակարգչային մոտեցումներով հիմնական տեքստերից ընտրված եզրերի [4] կամ համացանցից ընտրված եզրերի [5] [6] գլոսարիումների ինքնաշխատ եղանակով ստեղծելու եղանակներ են մշակվել վերջին տարիներին։ Այդ մեթոդները սովորաբար սկսվում են ասենք տվյալ բնագավառի կամ տիրությի եզրաբանությունից և յուրաքանչյուր հետաքրքրող բառի համար տեքստերից վերցնում են մեկ կամ ավելի եզրեր։ Այդ and extract one or more glosses for each term of interest. Glosses can then be analyzed to extract hypernyms of the defined term and other lexical and semantic relations.

-->

Տես նաև

Հղումներ

  1. http://dictionary.reference.com/browse/glossary
  2. R. Navigli, P. Velardi. From Glossaries to Ontologies: Extracting Semantic Structure from Textual Definitions, Ontology Learning and Population: Bridging the Gap between Text and Knowledge (P. Buitelaar and P. Cimiano, Eds.), Series information for Frontiers in Artificial Intelligence and Applications, IOS Press, 2008, pp. 71-87.
  3. R. Navigli. Using Cycles and Quasi-Cycles to Disambiguate Dictionary Glosses, Proc. of 12th Conference of the European Association for Computational Linguistics (EACL 2009), Athens, Greece, March 30-April 3rd, 2009, pp. 594-602.
  4. J. Klavans and S. Muresan. Evaluation of the Definder System for Fully Automatic Glossary Construction. In Proc. of American Medical Informatics Association Symp., 2001, pp. 324–328.
  5. A. Fujii, T. Ishikawa. Utilizing the World Wide Web as an Encyclopedia: Extracting Term Descriptions from Semi-Structured Texts In Proc. 38th Ann. Meeting Assoc. for Computational Linguistics, 2000, pp. 488–495.
  6. P. Velardi, R. Navigli, P. D'Amadio. Mining the Web to Create Specialized Glossaries, IEEE Intelligent Systems, 23(5), IEEE Press, 2008, pp. 18-25.

Արտաքին հղումներ