«Արամ Ինճիկյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

16:41, 8 Մայիսի 2015-ի տարբերակ

Արամ Ինճիկյան (1910, դեկտեմբերի 29 - 1975, մարտի 22), հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, ՀՍՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1970), ՀՍՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր (1980, ետմահու, «Հայ նոր գրականության պատմություն» կոլեկտիվ աշխատության համար), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1937-ից։

Ծնվել է Ախալցխա քաղաքում։ 1929 - 1932-ին ուսուցչություն է արել Գորիսի և Ալավերդու շրջաններոմ, միաժամանակ հեռակա սովորել է Երևանի մանկավարժական ինստիտուտի լեզվագրական ֆակուլտետում։ 1932-ին ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի լեզվագրական ֆակուլտետի երրորդ կուրս և համալսարանն ավարտել 1933-ին։ 1933-1934-ին հայոց լեզու և գրականություն է դասավանդել Ախալցխայի գյուիղատնտեսական տեխնիկումում, միաժամանակ աշխատել «Դեպի սոցիալիզմ» թերթի խմբագրությունում։ 1934-1937-ին սովորել է Երևանի պետական համալսարանի ասպիրանտուրայում։ 1937-1938-ին որպես կրտսեր գիտաշխատող պաշտոնավարել է պաշտոնավարել է պատմության և գրականության ինստիտուտում։ 1938-1940-ին ծառայել է սովետական բանակում, մասնակցել 1939-1940-ի սպիատակ ֆինների դեմ մղած կռիվներին։

1941-1942-ին որպես ավագ գիտաշխատող պաշտոնավարել է ԽՍՀՄ ԳԱ հայկական մասնաճյուղի լեզվի և գրականության ինստիտուտում։ 1942-ին զորակոչվել է բանակ և մասնակցել Հայրենական մեծ պատերազմին։ 1946-ին «Արա Գեղեցիկի առասպելը և նրա գրական մշակումները» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ Նույն թվականից աշխատել է ՀՍՍՀ ԳԱ Մ.Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում որպես ավագ գիտաշխատող, 1958-1975-ին տեքստաբանության բաժնի վարիչ։ 1970-ին «Թումանյան. կյանքը և ստեղծագործության պատմությունը. 1869-1899» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան։

Ռուսերեն առանձին գրքով լույս է տեսել նրա «Ավետիք Իսահակյան» (Երևան, 1956) գործը։

Մասնակցել է Հովհաննես Թումանյանի, Ավետիք Իսահակյանի, Պերճ Պռոշյանի, Միքայել Նալբանդյանի, Մկրտիչ Պեշիկթաշլյանի երկերի գիտական հրատարակություններին՝ կազմելով առանձին հատորների տեքստեր և ծանոթագրություններ։ Աշխարհաբարի է վերածել Ռափայել Պատկանյանի Նոր Նախիջևանյան պատմվածքների շարքը։ 1975-ին արժանացել է ՀՍՍՀ ԳԱ նախագահության վաստակագրին։ Մահացել է 1975-ի մարտի 22-ին։^[1]

Ա. Ինճիկյանի երկերի մատենագրություն

Ծատուրյանի կյանքը, Երևան, 1940, 115 էջ։
Ավետիք Իսահակյան, Երևան, 1940, 65 էջ։
Միքայել Նալբանդյան, Երևան, 1954, 175 էջ։
Միքայել Նալբանդյանի կյանքի և գործունեության տարեգրությունը, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1954, 400 էջ։
Ավետիք Իսահակյան, Երևան, 1955, 220 էջ։
Մտերիմներ և մտորումներ (էջեր հայ գրականության պատմությունից), Երևան, 1967, 341 էջ։
Հովհաննես Թումանյան (կյանքի և ստեղծագործության պատմությունը. 1869-1899), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1969, 596 էջ։
Ավետիք Իսահակյան, Երևան, «Սովետական գրող», 1977, 257 էջ։
Միքայել Նալբանդյանի կյանքի և գործունեության տարեգրությունը, 2-րդ հրատարակություն, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1979, 400 էջ։

Ա. Ինճիկյանի կատարած թարգմանությունները (ռուսերենից)

Անտոն Չեխով, Ընտիր երկեր (գրքի մեջ մտնող «Ճայը» պիեսը թարգմանել է Ա.Ինճիկյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1948, 540 էջ։

Այցելեք նաև

Աղբյուրներ

↑ Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1981. էջ էջ 162-163.

Գրականություն

Արտաքին հղումներ

[1] Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1981. էջ էջ 162-163.

[1]

@@ Տող 4. / Տող 4. @@
 [[1941]]-[[1942]]-ին որպես ավագ գիտաշխատող պաշտոնավարել է ԽՍՀՄ ԳԱ հայկական մասնաճյուղի լեզվի և գրականության ինստիտուտում։ 1942-ին զորակոչվել է բանակ և մասնակցել Հայրենական մեծ պատերազմին։ [[1946]]-ին «[[Արա Գեղեցիկ]]ի առասպելը և նրա գրական մշակումները» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ Նույն թվականից աշխատել է ՀՍՍՀ ԳԱ Մ.Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում որպես ավագ գիտաշխատող, [[1958]]-[[1975]]-ին [[տեքստաբանություն|տեքստաբանության]] բաժնի վարիչ։ [[1970]]-ին «[[Հովհաննես Թումանյան|Թումանյան.]] կյանքը և ստեղծագործության պատմությունը. [[1869]]-[[1899]]» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան։
-ՀԱՅՐԵՆԱԿԱՆ  ՄԵԾ  ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ  ՄԱՍՆԱԿԻՑ
-Արամ Ինճիկյան /1910-1975/ - Բանասիրական  գիտությունների  դոկտոր /1970/, Գիտության վաստակավոր գործիչ /1970/, արժանացել է Գիտ. ակադեմիայի Վաստակագրի /1975/, Պետական մրցանակի /հետմահու, 1980/:
-<<Արամ Ինճիկյան>> անուն-ազգանունը առաջին անգամ լսեցի Ավետիք Իսահակյանից: Ահա թե ինչ հանգամանքներում: 1944 թվականին, համալսարանական-հանրակացարանային ընկերոջս հետ եղանք Ղուկասյանի փողոցի այն բնակարանում, ուր ապրում էր բանաստեղծը: Դա և՛ իմ առաջին առերես հանդիպումն էր Վարպետի հետ, և՛ առաջին մտերմական զրույցը:
-Հարցրեց ուսանողական պարապմունքներից, ապրուստից, կենցաղից, ընթերցանության նյութերից, հետո անցավ պատերազմին, հայ ժողովրդի զավակների քաջություններին, պատերազմի ավերածություններին, հատկապես հայության թվական կորուստներին: Վարպետը խոր կսկիծով հիշեց պատերազմի նահատակներին՝ ջահել-ջիվան և, ըստ երևույթին, դիմագծերի նմանություն գտնելով՝ հիշեց Արամ Ինճիկյանին: Իր սպառիչ մեկնաբանությամբ՝
---Ազնիվ, սրբի պես տղա էր: Գրականությանը նվիրված զինվոր, հավատարիմ, ներհուն…  Ափսո՛ս, հազար ափսոս…
-Վատ, տխուր լուր էր առել: Նշաձև աչքերից կախվեցին խոշոր արցունքները: Ավ. Իսահակյանի անկրկնելի արցունքները: Հետո պատմեցին, որ հերքման լուրն առնելուն պես շտապել էր Արամի մոր մոտ՝ աչքալուսանքի /Սուրեն Աղաբաբյան, <<Հուշային վերապրումներ>>/:
-Արամ Ինճիկյանը  1941թ.նոյեմբերին  զորակոչվել է Սովետական բանակ  /1938-1940թթ. ծառայել է Կարմիր /Սովետական/ բանակում, մասնակցել սովետա-ֆիննական պատերազմին /Մուրմանսկի ուղղություն/: 1942թ. սեպտեմբերին 408-րդ հայկական դիվիզիայի հետ մեկնել է ռազմաճակատ, որպես 670-րդ հրաձգային գնդի ականանետային գումարտակի համհարզ /ադյուտանտ/ մասնակցել Տուապսեի  /Հարավային ռազմաճակատ/ ուղղությամբ մղվող մարտերին: Գոյտխ գյուղի մոտ, գնդի շտաբի հետ ընկնելով շրջապատման մեջ, վիրավոր վիճակում գերվել է: Ռազագերիների ճաբարներում եղել է մինչև 1944թ. մայիսի 24-ը, ապա հակաֆաշիստական թռուցիկներ ընթերցելու համար բանտարկվել Շտուտգարդի բանտում, այնուհետև փոխադրվել Դախաուի համակենտրոնացման ճամբար: Գերությունից ազատվել է 1945թ. մայիսի 2-ին, դաշնակից ամերիկյան 3-րդ բանակի կողմից: ՍՍՀՄ գերագույն սովետի հրամանագրի հիման վրա 1945թ. դեկտեմբերի 17-ին զորացրվել է որպես առաջին կարգի պահեստի սպա /լեյտենանտ/: Պարգևատրվել է <<1941-1945թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար>> մեդալով  /Մոսկվա, 1946/:
 [[Ռուսերեն]] առանձին գրքով լույս է տեսել նրա «[[Ավետիք Իսահակյան]]» ([[Երևան]], [[1956]]) գործը։