Պաուլ Ցելան

Պաուլ Ցելան Paul Celan
Գերմանալեզու
Ծնվել է	23 Նոյեմբերի, 1920
Ծննդավայր	Չերնովից
Մահացել է	20 Ապրիլի, 1970
Մահվան վայր	Փարիզ
Գերեզման	Cimetière parisien de Thiais
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Ազգություն	Գերմանական հրեա
Կրթություն	Չեռնովցիի համալսարան
Երկեր	Death Fugue? և Language Mesh?
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, երգերի հեղինակ, ակնարկագիր և թարգմանիչ
Ամուսին	Ժիզել Լեստրանժ
Պարգևներ և մրցանակներ	Գեորգ Բյուխների մրցանակ և Բրեմեն քաղաքի գրականական մրցանակ
Կայք	celan-projekt.de
Ստորագրություն
Paul Celan Վիքիպահեստում

Պաուլ Ցելան (գերմ.՝ Paul Celan [paʊl ˈtselan], (* 1920 թ. նոյեմբերի 23 Չերնովից (այն ժամանակ՝ Ռումինիա, այժմ՝ Ուկրաինա), † հավանաբար 1970 թ. ապրիլի 20, Փարիզ)։ (Բուն անունը՝ Պաուլ Անցել, որը գրաշրջությամբ (անագրամա) դարձել է Ցելան) 20-րդ դարի գերմանալեզու նշանավոր բանաստեղծներից է, ում ստեղծագործությունը թարգմանված է աշխարհի բազմաթիվ լեզուներով։ Սկսելով հիմնականում ֆրանսիական սյուրռեալիզմի ավանդներով՝ Պ. Ցելանը վերջին ժողովածուներում մխրճվում է գերմաներենի հերմենևտիկական նրբությունների մեջ՝ հասնելով բառի էկզիստենցիալիստական արմատներին։ Ավելացրած նրա պոեզիայի գրաֆիկական նրբագիծը, արտակարգ երաժշտականությունը, հրեական և համաշխարհային մշակույթի հետ բազմաթիվ զոգորդությունները, աղերսները և առնչությունները, որոնք այդ բանաստեղծությունը 20-րդ դարի երկրորդ կեսի համաեվրոպական պոեզիայի մեջ եզակի, գրեթե անձեռակերտ մի ձեռագիր են դարձնում։ Մեծ է Ցելանի ավանդը նաև թարգմանության ասպարեզում։

ԿՅԱՆՔԸ

Պաուլ Ցելանը ծնվել է Ռումինիայում, Բուկովինայի կենտրոն Չերնովիցում, գերմանախոս հրեական ընտանիքում։

Սկզբում այցելել է գերմանական, իսկ այնուհետև եբրայական դպրոց։ Հինգ տարի սովորել է ռումինական, իսկ ապա ուկրաինական գիմազիաներում։ 1938 թ.-ին սկսել է բժկություն սովորել Տուրսում, սակայն մի տարի անց վերադարձել է Ռումինիա՝ ռոմանիստիկա ուսանելու համար։ 1940 թ.-ին Բուկովինան և նրա հետ միասին նաև Ցելանի հայրենի քաղաքը՝ Չերնովիցը, անցնում են ՍՍՀՄ տիրապետության տակ։ 1941 թ.-ին, երբ ռումինական և գերմանական զորքերը գրավում են Չերնովիցը, նաև այնտեղ սկսվում է հրեաներին գետտո տեղափոխելու պրոցեսը։ Ցելանի ծնողները տեղահանվել են 1942 թ.-ին։ Հայրը մահացել է ճամբարում՝ տիֆից, իսկ մորը գնդակահարել են։ Ծնողների մահը խոր հետք է թողել Ցելանի հոգեաշխարհի վրա։ Նա ողջ կյանքում տառապել է այն մտքից, որ ծնողներին թողել է բախտի քմահաճույքին։

1942-1943 թթ. Ցելանը անցկացրել է ռումինական տարբեր աշխատանքային ճամբարներում, ծանր աշխատանքներ է կատարել մոլդավական ճանապարհաշինարարական խմբերում։ Սովետական զորքերի կողմից Չերնովիցի ազատագրումից հետո Ցելանը 1944 թ.-ին վերադարձել է այնտեղ։ Շարունակել է ուսումը, աշխատել է իբրև թարգմանիչ։ 1947 թ.-ին Հունգարիայով փախել է Վիեննա և 1948 թ.-ին հաստատվել Փարիզում։ Նույն թվականին Վիեննայում լույս է տեսել Աճյունասափորների ավազը բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն, որը ուշադրության չի արժանացել։

1948 թ.-ին Ցելանը հանդիպում է Ինգեբորգ Բախմանին. նրանց սիրո պատմությունը վկայված է հետմահու հրատարակված օրագրերով և նամակագրությամբ (վերջինս հրատարակվեց 2008 թ.-ին, Սրտի ժամանակ վերնագրով)։

Փարիզում Ցելանը 1951 թ.-ին ծանոթանում է արվեստագիտուհի Գիզելե Լեստրանժի հետ, որի հետ ամուսնանում է։ 1952 թ.-ին Շտուտգարտում լույս է տեսնում երկրորդ ժողովածուն՝ Կակաչ և հիշողություն վերնագրով, որտեղ զետեղված էր միանգամից հռչակավոր դարձած Մահվան Ֆուգա բանաստեղծությունը։ 1955 թ.-ին ֆրանսիական հպատակություն է ընդունում։ Ծնվում է միակ որդին։

1960 թ.-ին հրեա բանաստեղծ Իվ Գոլլի այրին՝ Կլարա Գոլլը, նրան անհիմն մեղադրում է ամուսնու բանաստեղծությունների գրագողության մեջ։ Այն շարունակվում է մինչև բանաստեղծի կյանքի վերջը՝ հոգեկան մեծ ընկճվածության մեջ գցելով բանաստեղծին։

Ցելանը բազմիցս հայտնվում է հոգեբուժական կլինիկաներում։ Դեպրեսիվ վիճակներից մեկի ժամանակ փորձում է դանակահարել կնոջը։ 1967 թ.-ին նրանք որոշում են առանձին ապրել։ Գերմանիայում արժանանում է ամենահեղինակավոր գրական պարգևներին։

Կյանքի վերջին շրջանում հրատարակած ժողովածուները ավելի ու ավելի են քաշվում լեզվական-հերմենևտիկական խորությունների մեջ։ Բանաստեղծը ասես հետևում է իր մեծ ժամանակակցի՝ Մարտին Հայդեգերի «die Sprache spricht» - «լեզուն խոսում է» սկզբունքին, ինչը թե' անասելին ասացման դաշտ բերելու նորանոր հնարավորություններ է տալիս և թե' ապահովում է նրա բանաստեղծման կարևորագույն մի սկզբունքը՝ «բանաստեղծությամբ հայտնաբերել այն վայրը, որտեղ ինչ-որ մեկը ազատվում է իրենից` իր՝ իբրև-ինքն-իրեն-օտարի զգացողությամբ»։

1969 թ.-ին, մահից մի քանի ամիս առաջ, առաջին և վերջին անգամ մեկնում է Երուսաղեմ։ Շփվում է հրեա բանաստեղծների հետ։ Ամբողջ կյանքի ընթացքում ջերմ հարաբերություններ է պահպանում բանաստեղծուհի Նելլի Զախսի հետ։

Ցելանի մահվան հանգամանքները մինչև օրս քննարկումների առարկա են։ Հավանաբար 1970 թ.-ի ապրիլի 20-ին նա Փարիզում, Միրաբոյի կամրջից նետվում է Սենան։ Այսօր բանաստեղծի ժառանգությունը քննարկումների և մեկնաբանությունների կենտրոնում է։

«Ես տարբերություն չեմ տեսնում սեղմված բռունցքի և բանաստեղծության միջև» - այս սկզբունքը, չնայած ցելանյան բանաստեղծության հերմետիկ բնույթին, դրան միաժամանակ խորունկ ապրումայնություն է հաղորդում՝ մեջտեղ հանելով բանաստեղծման մյուս սկզբունքը, որը գոյաբանական ընդգրկման է. «Բանաստեղծությունը - զուտ մահկանացուության և մեռած տառի փոխակերպումն է անսահմանության»։ Հայդեգերյան «գոյության տան» իր անկյունում այն լուսավորում է հիշողությունն ու ցավը, վախն ու հուսացումը, սերն ու տագնապը։ Այդ լուսավորման ներքո, ինչպես նա ինքն է գրում իր մի բանաստեղծության մեջ, «Ամեն ինչ ավելի քիչ է, / քան կա, / ամեն ինչ ավելին է»։ «Բանաստեղծությունը - ժամանակակից բանաստեղծությունը - անկասկած ավելի ու ավելի է ձգտում համրության, և դա, ինձ թվում է, միայն անուղղակիորեն է կապված բառապաշարի ընտրության դժվարություններին, շարահյուսության կտրուկ անկումներին և էլլիպսիզմների հակմանը։ Բանաստեղծությունը...հաստատվում է ինքն իր եզրին, եզրին կանգնելու համար այն իրեն իր Արդեն-Ոչ-ից անդադար հետ է կանչում և մղում է իր Դեռ-Եվս-ի մեջ։ ... Դա ակտուալիզացված լեզու է, որը ազատված է ինչ-որ արմատական անհատականացման նշանով և ըստ այդմ հիշողության մեջ պահել է լեզվով հատկացված սահմանները և նրանով ներկայացված հնարավորությունները»։

ԵՐԿԵՐԸ

• Der Sand aus den Urnen, Wien 1948 (enthält den deutschsprachigen Erstdruck der [[Todesfuge), im Herbst 1948 auf Celans Wunsch wegen zahlreicher Druckfehler und der unpassenden Illustrationen von Edgar Jené makuliert // Աճյունասափորների ավազը, 1948:
• Mohn und Gedächtnis, Stuttgart 1952; 2000 mit einem Nachwort von Joachim Seng, ISBN 3-421-05223-9 // Կակաչ և հիշողություն, 1952:
• Von Schwelle zu Schwelle, 1955 // Շեմից շեմ, 1955:
• Sprachgitter, 1959, // Խոսաճաղ. 1959:
• Die Niemandsrose, 1963, // Ոչ ոքի վարդը, 1963:
• Atemwende, 1967 // Շնչառության շրջադարձ, 1967:
• Fadensonnen, 1968 // Թելարևներ, 1968:
• Lichtzwang, 1970 // Լույսի հարկադրանք, 1970:
• Schneepart, (Nachlass), 1971 // Ձյունե բաժին, 1971:
• Zeitgehöft, (Nachlass), 1976 // Ժամանակի ագարակ, 1976:
• Eingedunkelt und Gedichte aus dem Umkreis von Eingedunkelt. Hrsg. von Bertrand Badiou und Jean-Claude Rambach (Nachlass), Suhrkamp, Frankfurt am Main 1991, ISBN 3-51840374-5

ԵՐԿԵՐԻ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒՆԵՐ

• Werke in sieben Bänden, 2000
• Die Gedichte – Kommentierte Gesamtausgabe in einem Band, hrsg. und kommentiert von Barbara Wiedemann, Frankfurt am Main (Suhrkamp) 2003, ISBN 3-518-41390-2; TB-Ausg.։ 2005, ISBN 3-518-45665-2
• „Mikrolithen sinds, Steinchen“. Paul Celan, Die Prosa aus dem Nachlaß. Kritische Ausgabe, hrsg. und kommentiert von Barbara Wiedemann und Bertrand Batiou, Frankfurt/ Main 2005. ISBN 3-518-41706-1

ԳՐԱԿԱՆՈւԹՅՈւՆ

• Peter Horst Neumann։ Zur Lyrik Paul Celans. Eine Einführung. V&R, Göttingen 1968; 2. Auflage 1990, ISBN 3-525-33567-9
• dsb.։ Wort-Konkordanz zur Lyrik Paul Celans bis 1967. W. Fink, München 1969
• Peter Szondi։ Celan-Studien. Hg. Jean Bollack mit Henriette Beese, Wolfgang Fietkau, Hans-Hagen Hildebrandt, Gert Mattenklott, Senta Metz, Helen Stierlin. Suhrkamp, Frankfurt 1972
• Dietlind Meinecke (Hrsg.)։ Über Paul Celan. Suhrkamp, Frankfurt 1973
• Marlies Janz։ Vom Engagement absoluter Poesie. Zur Lyrik und Ästhetik Paul Celans. Athenäum, Königstein 1976
• Paul Celan Schwerpunktheft von Text und Kritik. Heft 53/54, München 1977
• Israel Chalfen։ Paul Celan. Eine Biographie seiner Jugend. Insel, Frankfurt 1979
• Winfried Menninghaus։ Paul Celan. Magie der Form. Suhrkamp, Frankfurt 1980
• Karsten Hvidfelt Nielsen & Harald Pors։ Index zur Lyrik Paul Celans. Fink, München 1981
• Gerhart Baumann։ Erinnerungen an Paul Celan. Suhrkamp, Frankfurt 1986
• Hans-Georg Gadamer։ Wer bin Ich und wer bist Du? Ein Kommentar zu Paul Celans Gedichtfolge 'Atemkristall', Suhrkamp, Frankfurt 1986
• Otto Pöggeler։ Spur des Worts. Zur Lyrik Paul Celans. Alber, Freiburg 1986, ISBN 3-495-47607-5
• Werner Hamacher & Winfried Menninghaus Hgg.։ Paul Celan. Suhrkamp, Frankfurt 1988 (Reihe։ Materialien)
• Harald Pors։ Rückläufiges Wortregister zur Lyrik Paul Celans. W. Fink, München 1989
• Edith Silbermann։ Begegnung mit Paul Celan. Erinnerung und Interpretation. 2. Auflage. Rimbaud, Aachen 1995, ISBN 3-89086-884-3
• John Felstiner։ Paul Celan. Eine Biographie Beck, München 1997, ISBN 3-406-42285-3
• Stéphane Mosès։ P. Celans Inskription der Vernichtung in։ Der Exodus aus Nazideutschland und die Folgen. Jüdische Wissenschaftler im Exil. Hg. Marianne Hassler, Attempto, Tübingen 1997, ISBN 3-89308-265-4
• Oliver Wieters։ Der Traum vom Schweigen. Paul Celans frühe Arbeit (1948) über den surrealistischen Maler Edgar Jené. Tübingen 1997 [1]
• Bernhard Böschenstein & Sigrid Weigel (Hgg.)։ Ingeborg Bachmann und Paul Celan. Poetische Korrespondenzen. Vierzehn Beiträge Suhrkamp, Frankfurt 1997; wieder 2000
• Thomas Schestag։ Mantisrelikte. Blanchot, Fabre, Celan Urs Engeler, Basel 1998, ISBN 3-905591-06-5 (über Celan Lichtzwang, in Auswahl)
• Wolfgang Emmerich։ Paul Celan Rowohlt, Reinbek 1999, ISBN 3-499-50397-2
• Jean Firges։ "Den Acheron durchquert ich." Einführung in die Lyrik Paul Celans. Vier Motivkreise: Die Reise, der Tod, der Traum, die Melancholie. 2. Auflage. Stauffenburg, Tübingen 1999, ISBN 3-86057-067-6 (siehe dsb., 2001 sowie seinen Namensartikel, mit dem Forschungsschwerpunkt Celan)
• Jean Bollack։ Paul Celan. Poetik der Fremdheit. Übers. Werner Wögerbauer. Zsolnay, Wien 2000, ISBN 3-552-04976-2
• Andrei Corbea-Hosie Hg.։ Paul Celan. Biographie und Interpretation Bukarest & Konstanz 2000, ISBN 3-89649-578-X
• Barbara Wiedemann։ Paul Celan. Die Goll-Affäre. Dokumente zu einer "Infamie". Suhrkamp, Frankfurt 2000, ISBN 3-518-41178-0
• Albrecht Schöne։ Dichtung als verborgene Theologie : Versuch einer Exegese von Paul Celans: "Einem, der vor der Tür stand". Göttinger Sudelblätter, Wallstein Verlag, Göttingen 2000, ISBN 3-89244-431-5
• Jean Firges։ Paul Celan: Die beiden Türen der Welt. Gedichtinterpretationen. Sonnenberg, Annweiler 2001, ISBN 978-3-933264-06-0 (siehe dsb., 1999 & 2010)
• Roland Reuß։ Im Zeithof. Celan-Provokationen. Stroemfeld/Roter Stern, Frankfurt 2001, ISBN 3-87877-777-9
• Marie-Hélène Quéval u.a. Hgg.։ Paul Celan "Die Niemandsrose". Lectures d'une Œuvre. Éd. du Temps, Paris 2002 ISBN 2842742052 (in frz. Sprache)
• Jacques Derrida։ Schibboleth. Für Paul Celan Übers. Wolfgang Sebastian Baur. Passagen, Wien 2002
• Anja Lemke։ Konstellation ohne Sterne. Zur poetischen und geschichtlichen Zäsur bei Martin Heidegger und Paul Celan. Wilhelm Fink, München 2002 ISBN 3-7705-3755-6
• Hans-Michael Speier Hg.։ Gedichte von Paul Celan. Interpretationen Reclam, Stuttgart 2002
• Martin A. Hainz։ Masken der Mehrdeutigkeit. Celan-Lektüren mit Adorno, Szondi und Derrida. (Reihe։ Untersuchungen zur österreichischen Literatur des 20. Jahrhunderts 15) Braumüller, 2. Auflage. Wien 2003
• Theo Buck։ Celan schreibt an Jünger Rimbaud, Aachen 2005, ISBN 3-89086-634-4 (Reihe։ Celan-Studien, 7)
• Jürgen Lehmann Hg.։ Kommentar zu Paul Celans 'Sprachgitter'. Universitätsverlag Winter, Heidelberg 2005, ISBN 3-8253-5136-X. (Rezension)
• Robert Kleindienst։ Beim Tode! Lebendig! Paul Celan im Kontext von Roland Barthes' Autorkonzept. Eine poetologische Konfrontation. Königshausen & Neumann, Würzburg 2006, ISBN 3-8260-3329-9
• Sandro Zanetti։ „zeitoffen“. Zur Chronographie Paul Celans. Wilhelm Fink, München 2006, ISBN 3-7705-4300-9
• "Wer auf dem Kopf geht, hat den Himmel als Abgrund unter sich." Résonances, Paul Celan, Poesie, Rütjer, Malerei. Eine Ausstellung des Heinrich-Heine-Instituts und des Institut Français, 2001; ISBN 3-9807575-3-6
• Myron Hurna։ Modernität in der Lyrik Paul Celans. Der poetologische Status seiner Gedichte. Sonnenberg, Annweiler 2006, ISBN 3-933264-40-5
• Karl-Josef Kuschel։ „Tübingen, Jänner“: Paul Celan, Walter Jens und die Schwierigkeiten einer jüdisch-deutschen Begegnung in։ Sönke Lorenz, Volker Schäfer Hgg.։ Tubingensia: Impulse zur Stadt- und Universitätsgeschichte. Festschrift für Wilfried Setzler, Jan Thorbecke, Ostfildern 2008, ISBN 978-3-7995-5510-4, S. 621–642
• Markus May, Peter Goßens & Jürgen Lehmann Hgg.։ Celan-Handbuch. Leben, Werk, Wirkung. J. B. Metzler, Stuttgart 2008, ISBN 978-3-476-02063-5
• Martin A. Hainz։ Paul Celan: Fadensonnen, -schein und -kreuz. Dr. Kovac, Hamburg 2009, ISBN 978-3-8300-4605-9
• Gernot Wolfram։ Paul Celan. Der Dichter des Anderen, Hentrich & Hentrich, Berlin 2009, ISBN 978-3-941450-07-3
• Jean Firges։ Büchner, Lenz, Celan: Der Gang durchs Gebirg. Gespräch im Gebirg. Exemplarische Reihe Literatur und Philosophie, 29. Sonnenberg, Annweiler 2010 ISBN 9783933264589
• Arnau Pons։ "Vor Morgen. Bachmann und Celan. Die Minne im Angesicht der Morde", Kultur & Genspenster. Heft Nr. 10, 2010.
• Werner Wögerbauer։ "Das Gesicht des Gerechten. Paul Celan besucht Friedrich Dürrenmatt", 'Kultur & Genspenster. Heft Nr. 10, 2010, ISBN 978-3-938801-73-4

ՀԱՅԵՐԵՆ ԹԱՐԳՄԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

• Մահվան ֆուգա /թրգմ.՝ Հակոբ Մովսեսի
• Բանաստեղծություններ/թրգմ.՝ Թոնդրակի
• «Խոսքաճաղ» գրքից /թրգմ.՝ Պարույր Մեսրոպյանի

ԿԱՅՔԷՋԵՐԸ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Պաուլ Ցելան հոդվածին

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Պաուլ Ցելան կատեգորիայում։

• Celan in der Bretagne rencontres։ Ausgabe Juni 2007
• Biografie und Werkverzeichnis (Suhrkamp Verlag)
• Biografie und Gedichtinterpretationen
• Artikel zur Goll-Affäre in der Zeit
• Kommentierte Linksammlung der Universitätsbibliothek der Freien Universität Berlin
• Dirk Weissmanns Dissertation zur Rezeption von Celan in Frankreich Text in französischer Sprache, PDF 6, 2MB.
• Audiofiles auf lyrikline.org, Celan liest Celan
• Peter Hamm: Glühbirnen des Geistes. Der deutsche Tiefsinn ist eine französische Erfindung... DIE ZEIT 19. November 2009, S. 52 (Peter Hamms deutlicher Verriss eines Buchs von Jean Daive)

Բանաստեղծությունների նմուշներ

© Թարգմանությունը գերմաներենից՝ Հակոբ ՄՈՎՍԵՍԻ

ՄԱՀՎԱՆ ՖՈՒԳԱ Սև կաթ վաղորդայնի մենք այն խմում ենք երեկոյան մենք խմում ենք կեսօրին և առավոտյան խմում ենք գիշերը խմում ենք և խմում մենք օդերում գերեզման ենք փորում այնտեղ ազատ կարելի է պառկել Տանը մի մարդ է ապրում նա խաղում է օձերի հետ նա գրում է երբ մթնում է նա գրում է Գերմանիա քո ոսկյա մազերը Մարգարետ նա գրում է այսպես և ելնում է տան դեմ և աստղերն են շողում նա սուլելով կանչում է իր գամփռներին նա սուլելով դուրս է կանչում իր հրեաներին ստիպում է հողում մի գերեզման փորել նա մեզ հրամայում է իսկ հիմա մի պարեղանակ փչեք Սև կաթ վաղորդայնի մենք քեզ խմում ենք գիշերը մենք քեզ խմում ենք առավոտյան և կեսօրին մենք քեզ խմում ենք երեկոյան խմում ենք ու խմում Տանը մի մարդ է ապրում նա խաղում է օձերի հետ նա գրում է երբ մթնում է նա գրում է Գերմանիա քո ոսկյա մազերը Մարգարետ Քո մոխրե մազերը Սուլամիթ մենք օդերում գերեզման ենք փորում այնտեղ ազատ կարելի է պառկել Նա գոչում է բահերը ավելի խոր խրեք հողը դուք այդտեղ և դուք այնտեղ երգեք և նվագեք նա քաշում է ատրճանակը գոտու տակից ճոճում է այն նրա աչքերը կապույտ են բահերը խոր խրեք դուք այդտեղ և դուք այդտեղ շարունակեք պարեղանակ փչել Սև կաթ վաղորդայնի մենք քեզ խմում ենք գիշերը մենք քեզ խմում ենք կեսօրին և առավոտյան մենք քեզ խմում ենք երեկոյան խմում ենք ու խմում Տանը մի մարդ է ապրում քո ոսկյա մազերը Մարգարետ քո մոխրե մազերը Սուլամիթ նա խաղում է օձերի հետ Նա գոչում է ավելի քաղցր նվագեք մահը գերմանացի վարպետ է Նա գոչում է ջութակները ավելի մռայլ հնչեցրեք ապա ծխի պես ելեք օդ այնտեղ դուք ձեզ մի գերեզման կգտնեք ամպերի մեջ այնտեղ ազատ կարելի է պառկել Սև կաթ վաղորդայնի մենք քեզ խմում ենք գիշերը մենք քեզ խմում ենք կեսօրին մահը գերմանացի վարպետ է մենք քեզ խմում ենք երեկոյան և առավոտյան խմում ենք ու խմում մահը գերմանացի վարպետ է նրա աչքերը կապույտ են նա դիպչում է քեզ արճիճե գնդակով նա քեզ ինչ դիպուկ է դիպչում տանը մի մարդ է ապրում քո ոսկյա մազերը Մարգարետ նա մեզ վրա է բաց թողնում իր գամփռներին նա մեզ մի գերեզման է նվիրում օդում նա խաղում է օձերի հետ և երազում մահը գերմանացի վարպետ է քո ոսկյա մազերը Մարգարետ քո մոխրե մազերը Սուլամիթ

ՍԱՓՈՐՆԵՐԸ Ժամանակի երկար սեղաններին խնջույքի են նստած սափորները Աստծո։ Նրանք ցմրուր խմում են աչքերը ապրողների և աչքերը կույրերի, սրտերը տիրական ստվերների, սմքած այտերը երեկոյի։ Նրանք ամենաուժեղ հարբեցողներն են. նրանք տանում են դատարկությունը բերաններին, իբրև լիությունը, և փրփրելով պռունկներից չեն թափվում, ինչպես դու կամ ես։ ԱԱՂՄՈՍ Ոչ ոք դարձյալ մեզ չի հունցի հող ու կավից, ոչ ոք չի արթնացնի մոխիրը մեր։ Ոչ ոք։ Օրհնյալ լինես, ոչ ոք։ Քեզ ի սեր ենք մենք ուզում ծաղկել։ Քեզ ընդառաջ։ Ոչինչ էինք մենք, և ենք, և կմնանք, փթթելով, Ոչնչի վարդ, Ոչ ոքի վարդ։ Վարսանդով՝ հոգու նման պայծառ, առէջքով՝ երկնքի պես դատարկ և պսակով՝ կարմրած պուրպուր բառից, որը մենք երգեցինք վերևում, ախ, վերևում փշի։