«Խմորասնկեր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ կետադրություն, փոխարինվեց: : → ։ (22) |
||
| Տող 30. | Տող 30. | ||
{{լեգենդ2|գույն|Տարածվածություն}} |
{{լեգենդ2|գույն|Տարածվածություն}} |
||
}} |
}} |
||
'''Խմորասնկեր''', բնորոշ [[միցելիում]] չունեցող սնկեր, որոնց վեգետատիվ մարմինը մեծ մասամբ միայնակ կամ բողբոջող բջիջներ են։ Հայտնի է մոտ 1500 տեսակ, որոնք պատկանում են [[պայուսակավոր սնկեր|պայուսակավոր]] (''Ascomycetes''), [[բազիդիավոր սնկեր|բազիդիավոր]] (''Basidiomycetes'') և [[անկատար սնկեր|անկատար]] (''Deuteromycetes'') սնկերին։ |
'''Խմորասնկեր''', բնորոշ [[միցելիում]] չունեցող սնկեր, որոնց վեգետատիվ մարմինը մեծ մասամբ միայնակ կամ բողբոջող բջիջներ են։ Հայտնի է մոտ 1500 տեսակ, որոնք պատկանում են [[պայուսակավոր սնկեր|պայուսակավոր]] (''Ascomycetes''), [[բազիդիավոր սնկեր|բազիդիավոր]] (''Basidiomycetes'') և [[անկատար սնկեր|անկատար]] (''Deuteromycetes'') սնկերին։ |
||
== Բազմացում == |
== Բազմացում == |
||
[[Պատկեր:Yeast lifecycle.svg|մինի|ձախից|Խմորասնկերկ կյանքի բջջային ցիկլը]] |
[[Պատկեր:Yeast lifecycle.svg|մինի|ձախից|Խմորասնկերկ կյանքի բջջային ցիկլը]] |
||
Խմորասնկերը բազմանում են բողբոջման |
Խմորասնկերը բազմանում են բողբոջման եղանակով։ Մայրական բջջի վրա առաջանում է արտափքում։ Մայրական բջջի կորիզը կիսվում է, և դուստր կորիզներից մեկն անցնում է առաջացած արտափքման մեջ։ Արտափքումը մեծանում է և հասնելով մայրական բջջի չափերին, անջատվում նրանից, հանդես գալով որպես առանձին բջիջ։ Երբեմն մնում է մայրական բջջի հետ , առաջացնելով ճյուղավորված շղթաներ։ |
||
Վերջիններիս մոտ սեռական սպորատվությունը հայտնաբերված չէ, և դրանց անվանում են ''խմորասնկանման սնկեր'' կամ ''ասպորոգեն խմորիչներ'', օրինակ՝ [[կաևդիդա]] (''Candida'') ցեղը։ Հիմնականում խմորասնկերը ներկայացված են պայուսակավոր սնկերի [[էնդոմիցետայիններ]]ի (''Endomycetales'') կարգով, որոնց վեգետատիվ մարմինը օվալաձև է կամ ձվաձև։ Խմորասնկերը բազմանում են [[բողբոջում|բողբոջմամբ]], մասամբ՝ կիսմամբ։ Եթե բողբոջման ժամանակ բջիջները չեն անջատվում միմյանցից, ապա ձևավորում են կեղծ միցելիումներ։ Սեռական պրոցեսի ժամանակ տեղի է ունենում երկու բջիջների պարունակության միաձուլում, և զարգանում են պայուսակները՝ պայուսակասպորներով։ |
Վերջիններիս մոտ սեռական սպորատվությունը հայտնաբերված չէ, և դրանց անվանում են ''խմորասնկանման սնկեր'' կամ ''ասպորոգեն խմորիչներ'', օրինակ՝ [[կաևդիդա]] (''Candida'') ցեղը։ Հիմնականում խմորասնկերը ներկայացված են պայուսակավոր սնկերի [[էնդոմիցետայիններ]]ի (''Endomycetales'') կարգով, որոնց վեգետատիվ մարմինը օվալաձև է կամ ձվաձև։ Խմորասնկերը բազմանում են [[բողբոջում|բողբոջմամբ]], մասամբ՝ կիսմամբ։ Եթե բողբոջման ժամանակ բջիջները չեն անջատվում միմյանցից, ապա ձևավորում են կեղծ միցելիումներ։ Սեռական պրոցեսի ժամանակ տեղի է ունենում երկու բջիջների պարունակության միաձուլում, և զարգանում են պայուսակները՝ պայուսակասպորներով։ |
||
== Բնորոշ բաժանումներ == |
== Բնորոշ բաժանումներ == |
||
| Տող 50. | Տող 50. | ||
== Նյութափոխանակություն == |
== Նյութափոխանակություն == |
||
[[Պատկեր:Dry yeast.jpg|մինի|Դրոժներ]] |
[[Պատկեր:Dry yeast.jpg|մինի|Դրոժներ]] |
||
Խմորասնկերը բավականին պահանջկոտ են սնման |
Խմորասնկերը բավականին պահանջկոտ են սնման պայմաններում։ Անարէոբ պայմաններում կարող են, որպես էներգիայի աղբյուր օգտագործել [[ածխաջրեր]]ը, այն էլ հեքսոզներ և նրանցից կազմված օլիգոսախարիդներ։ Որոշ տեսակներ (''Pichia stipitis'', ''Pachysolen tannophilus'', ''Phaffia rhodozyma'') վերցնում են պետնոզներից, օրինակ, կիսլոզ։.<ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=Palágyi Zs., Ferenczy L., Vágvölgyi Cs.|заглавие=Carbon-source assimilation pattern of the astaxanthin-producing yeast Phaffia rhodozyma|ссылка=http://www.springerlink.com/content/lk1pu782078r7650/|язык=en|издание=World Journal of Microbiology and Biotechnology|тип=|год=2001|том=17|номер=1|страницы=95—97}}</ref> ''Schwanniomyces occidentalis'' և ''Saccharomycopsis fibuliger'' խմորասնկերը կարող են առաջացնել օսլայի խմորում<ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=McCann A. K., Barnett J. A.|заглавие=Starch utilization by yeasts: mutants resistant of carbon catabolite repression|ссылка=http://www.springerlink.com/content/p10qpg3186122713/|язык=en|издание=Current Genetics|год=1984|том=8|номер=7|страницы=525—530}}</ref>, ''Kluyveromyces fragilis'' - [[ինուլին]]<ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=GrootWassink J. W. D. , Fleming S. E.|заглавие=Non-specific β-fructofuranosidase (inulase) from Kluyveromyces fragilis: Batch and continous fermentation, simple recovery method and some industrial properties|ссылка=http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6TG1-476TYS4-3M&_user=10&_coverDate=01%2F31%2F1980&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_searchStrId=1390076129&_rerunOrigin=google&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=4f5a02a77e8187e8a8c7b91eadd5b458|язык=en|издание=Enzyme and Microbial Technology|год=1980|том=2|номер=1|страницы=45—53}}</ref>։ Աէրոբ պայմաններում մի շարք տեսակներ մարսվում են սուբստրատում. բացի դա ածխաջրածնում պարունակվում են նաև [[ճարպեր]], [[ածխաջրածիններ]], արոմատիկ և ածխածնային միացություններ, [[սպիրտներ]], օրգանական թթուներ։ <ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=Jwanny E. W.|заглавие=Lipid components of the hydrocarbon assimilating yeast Candida lipolytica (strain 10)|ссылка=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1199134|язык=en|издание=Zeitschrift fur allgemeine Mikrobiologie|год=1975|том=15|номер=6|страницы=423—439}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=Theodore J. B. Stier|заглавие=CARBOHYDRATE AND LIPID ASSIMILATION IN BAKERS' YEAST|ссылка=http://symposium.cshlp.org/content/7/385.extract|язык=en|издание=Cold Spring Harb. Symp. Quant. Biol|год=1939|номер=7|страницы=385—393}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=E. SHIRLEY TAYLOR|заглавие=The Assimilation of Glutarnic Acid by Yeast|ссылка=http://mic.sgmjournals.org/cgi/reprint/3/2/211.pdf|язык=en|издание=J. Gen. Microbiol|год=1949|том=|номер=3|страницы=211—223}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=Enomoto Kanehiko, Ueyama Hideo, Fukimbara Takashi|заглавие=Sec-Butyl Alcohol Assimilating Trichosporon Yeast: Studies on the Fermentation of Petrochemicals(VI)|ссылка=http://ci.nii.ac.jp/naid/110002856855/en|язык=ja|издание=Journal of fermentation technology|год=1975|том=53|номер=9|страницы=637—642}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор=WOUTER J. MIDDELHOVEN, FRANS SPAAIJ|заглавие=Rhodotomla cresolica sp. nov., a Cresol-Assimilating Yeast Species Isolated from Soil|ссылка=http://ijs.sgmjournals.org/cgi/reprint/47/2/324.pdf|язык=en|издание=INTERNATIONAL JOURNAOLF SYSTEMATIC BACTERIOLOGY|год=1997|том=47|номер=2|страницы=324—327}}</ref> |
||
==Կիրառական նշանակություն== |
==Կիրառական նշանակություն== |
||
| Տող 64. | Տող 64. | ||
== Գրականություն == |
== Գրականություն == |
||
* ''Бабьева И. П., Чернов И. Ю.'' [http://yes.soil.msu.ru/soilyeast/index.htm Биология дрожжей.] |
* ''Бабьева И. П., Чернов И. Ю.'' [http://yes.soil.msu.ru/soilyeast/index.htm Биология дрожжей.]։ Товарищество научных изданий КМК, 2004 |
||
*Téma Kvasinky v Polytematickém strukturovaném hesláři Národní technické knihovny |
*Téma Kvasinky v Polytematickém strukturovaném hesláři Národní technické knihovny |
||
*BARNETT J. A., PAYNE R. W., YARRPW D.. Yeasts charakteristics and identification. Cambridge |
*BARNETT J. A., PAYNE R. W., YARRPW D.. Yeasts charakteristics and identification. Cambridge ։ Cambridge University Press, 2000. ISBN 0-521-57396-3. (anglicky) |
||
*BURKE DAN, DAWSON DEAN, STEARNS TIM,. Methods in yeast |
*BURKE DAN, DAWSON DEAN, STEARNS TIM,. Methods in yeast genetics։ a Cold Spring Harbor Laboratory course manual. New York ։ Cold Spring Harbor Laboratory Press, 2000. ISBN 0-87969-588-9. (anglicky) |
||
*JANDEROVÁ, B., BENDOVÁ, O.. Úvod do biologie kvasinek. Univerzita Karlova v Praze |
*JANDEROVÁ, B., BENDOVÁ, O.. Úvod do biologie kvasinek. Univerzita Karlova v Praze ։ Nakladatelství Karolinum, 1999. |
||
*KOCKOVÁ–KRATOCHVÍLOVÁ A.. Kvasinky a kvasinkovité mikroorganizmy. Bratislava |
*KOCKOVÁ–KRATOCHVÍLOVÁ A.. Kvasinky a kvasinkovité mikroorganizmy. Bratislava ։ Alfa, 1982. |
||
*KOCKOVÁ–KRATOCHVÍLOVÁ A.. Kvasinky ve výzkumu a praxi. Praha |
*KOCKOVÁ–KRATOCHVÍLOVÁ A.. Kvasinky ve výzkumu a praxi. Praha ։ Academia. S. 1986. |
||
*KURTZMAN CLETUS P., FELL JACK W.. The |
*KURTZMAN CLETUS P., FELL JACK W.. The Yeast։ a taxonomic study. Amsterdam ։ Elsevier, 1998. ISBN 0-444-81312-8. |
||
*RYCHTERA M., PÁCA J.. Bioinženýrství kvasných procesů. Praha |
*RYCHTERA M., PÁCA J.. Bioinženýrství kvasných procesů. Praha ։ VŠCHT, 1987. |
||
*ŠIPICKÝ, M., ŠUBÍK, J.. Genetika kvasinek. Bratislava |
*ŠIPICKÝ, M., ŠUBÍK, J.. Genetika kvasinek. Bratislava ։ Veda, 1992. |
||
*VODRÁŽKA Z.. Biotechnologie. Praha |
*VODRÁŽKA Z.. Biotechnologie. Praha ։ [s.n.]. ISBN 80-7080-121-2. S. 1991. |
||
== Արտաքին հղումներ == |
== Արտաքին հղումներ == |
||
15:37, 18 փետրվարի 2015-ի տարբերակ
| Խմորասնկեր | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Խմորասնկի Saccharomyces cerevisiae բջիջները մանրադիտակի տակ | ||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Yeast | ||||||||
| Ներկայացուցիչներ | ||||||||
բոլոր միաբջիջ սնկերը | ||||||||
|
|
Խմորասնկեր, բնորոշ միցելիում չունեցող սնկեր, որոնց վեգետատիվ մարմինը մեծ մասամբ միայնակ կամ բողբոջող բջիջներ են։ Հայտնի է մոտ 1500 տեսակ, որոնք պատկանում են պայուսակավոր (Ascomycetes), բազիդիավոր (Basidiomycetes) և անկատար (Deuteromycetes) սնկերին։
Բազմացում
Խմորասնկերը բազմանում են բողբոջման եղանակով։ Մայրական բջջի վրա առաջանում է արտափքում։ Մայրական բջջի կորիզը կիսվում է, և դուստր կորիզներից մեկն անցնում է առաջացած արտափքման մեջ։ Արտափքումը մեծանում է և հասնելով մայրական բջջի չափերին, անջատվում նրանից, հանդես գալով որպես առանձին բջիջ։ Երբեմն մնում է մայրական բջջի հետ , առաջացնելով ճյուղավորված շղթաներ։ Վերջիններիս մոտ սեռական սպորատվությունը հայտնաբերված չէ, և դրանց անվանում են խմորասնկանման սնկեր կամ ասպորոգեն խմորիչներ, օրինակ՝ կաևդիդա (Candida) ցեղը։ Հիմնականում խմորասնկերը ներկայացված են պայուսակավոր սնկերի էնդոմիցետայինների (Endomycetales) կարգով, որոնց վեգետատիվ մարմինը օվալաձև է կամ ձվաձև։ Խմորասնկերը բազմանում են բողբոջմամբ, մասամբ՝ կիսմամբ։ Եթե բողբոջման ժամանակ բջիջները չեն անջատվում միմյանցից, ապա ձևավորում են կեղծ միցելիումներ։ Սեռական պրոցեսի ժամանակ տեղի է ունենում երկու բջիջների պարունակության միաձուլում, և զարգանում են պայուսակները՝ պայուսակասպորներով։
Բնորոշ բաժանումներ
Նյութափոխանակություն
Խմորասնկերը բավականին պահանջկոտ են սնման պայմաններում։ Անարէոբ պայմաններում կարող են, որպես էներգիայի աղբյուր օգտագործել ածխաջրերը, այն էլ հեքսոզներ և նրանցից կազմված օլիգոսախարիդներ։ Որոշ տեսակներ (Pichia stipitis, Pachysolen tannophilus, Phaffia rhodozyma) վերցնում են պետնոզներից, օրինակ, կիսլոզ։.[1] Schwanniomyces occidentalis և Saccharomycopsis fibuliger խմորասնկերը կարող են առաջացնել օսլայի խմորում[2], Kluyveromyces fragilis - ինուլին[3]։ Աէրոբ պայմաններում մի շարք տեսակներ մարսվում են սուբստրատում. բացի դա ածխաջրածնում պարունակվում են նաև ճարպեր, ածխաջրածիններ, արոմատիկ և ածխածնային միացություններ, սպիրտներ, օրգանական թթուներ։ [4][5][6][7][8]
Կիրառական նշանակություն
Գործնական նշանակություն ունեն սախարոմիցետայինները (Saccharomycetaceae), որոնք տարածված են շաքարով հարուստ բազմազան հիմնանյութերի՝ մրգերի, ծաղիկների նեկտարի, ծառերի խեժի վրա։ Նրանք անջատվում են հողից, սննդամթերքից, նավթից։ Կան բույսերի, կենդանիների և մարդու համար ախտածին տեսակներ։ Հարուցում են բլաստոմիկոզներ, կանդիդոզներ։ Հաճախ ուղեկցում են առաջնային հիվանդություններին։ Խմորասնկերը առաջացնում են սպիրտային խմորում։ Գործնական կիրառություն ունեն հացաթխման խմորասնկերը (Saccharomyces cerevisiae), որոնց աճեցվող տարատեսակներն օգտագործում են հացաթխման, գինեգործության, գարեջրի արտադրության մեջ։ Խմորասնկերը պարունակում են սպիտակուց, ածխաջրեր, հարուստ են B խմբի վիտամիններով։ Դրանք կերային սպիտակուցի, սպիտակուցավիտամինային խտանյութերի, ֆերմենտների հիմնական սինթեզողներն են։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ Palágyi Zs., Ferenczy L., Vágvölgyi Cs. Carbon-source assimilation pattern of the astaxanthin-producing yeast Phaffia rhodozyma(անգլ.) // World Journal of Microbiology and Biotechnology. — 2001. — Т. 17. — № 1. — С. 95—97.
- ↑ McCann A. K., Barnett J. A. Starch utilization by yeasts: mutants resistant of carbon catabolite repression(անգլ.) // Current Genetics. — 1984. — Т. 8. — № 7. — С. 525—530.
- ↑ GrootWassink J. W. D. , Fleming S. E. Non-specific β-fructofuranosidase (inulase) from Kluyveromyces fragilis: Batch and continous fermentation, simple recovery method and some industrial properties(անգլ.) // Enzyme and Microbial Technology. — 1980. — Т. 2. — № 1. — С. 45—53.
- ↑ Jwanny E. W. Lipid components of the hydrocarbon assimilating yeast Candida lipolytica (strain 10)(անգլ.) // Zeitschrift fur allgemeine Mikrobiologie. — 1975. — Т. 15. — № 6. — С. 423—439.
- ↑ Theodore J. B. Stier CARBOHYDRATE AND LIPID ASSIMILATION IN BAKERS' YEAST(անգլ.) // Cold Spring Harb. Symp. Quant. Biol. — 1939. — № 7. — С. 385—393.
- ↑ E. SHIRLEY TAYLOR The Assimilation of Glutarnic Acid by Yeast(անգլ.) // J. Gen. Microbiol. — 1949. — № 3. — С. 211—223.
- ↑ Enomoto Kanehiko, Ueyama Hideo, Fukimbara Takashi Sec-Butyl Alcohol Assimilating Trichosporon Yeast: Studies on the Fermentation of Petrochemicals(VI)(ճապոներեն) // Journal of fermentation technology. — 1975. — Т. 53. — № 9. — С. 637—642.
- ↑ WOUTER J. MIDDELHOVEN, FRANS SPAAIJ Rhodotomla cresolica sp. nov., a Cresol-Assimilating Yeast Species Isolated from Soil(անգլ.) // INTERNATIONAL JOURNAOLF SYSTEMATIC BACTERIOLOGY. — 1997. — Т. 47. — № 2. — С. 324—327.
Գրականություն
- Бабьева И. П., Чернов И. Ю. Биология дрожжей.։ Товарищество научных изданий КМК, 2004
- Téma Kvasinky v Polytematickém strukturovaném hesláři Národní technické knihovny
- BARNETT J. A., PAYNE R. W., YARRPW D.. Yeasts charakteristics and identification. Cambridge ։ Cambridge University Press, 2000. ISBN 0-521-57396-3. (anglicky)
- BURKE DAN, DAWSON DEAN, STEARNS TIM,. Methods in yeast genetics։ a Cold Spring Harbor Laboratory course manual. New York ։ Cold Spring Harbor Laboratory Press, 2000. ISBN 0-87969-588-9. (anglicky)
- JANDEROVÁ, B., BENDOVÁ, O.. Úvod do biologie kvasinek. Univerzita Karlova v Praze ։ Nakladatelství Karolinum, 1999.
- KOCKOVÁ–KRATOCHVÍLOVÁ A.. Kvasinky a kvasinkovité mikroorganizmy. Bratislava ։ Alfa, 1982.
- KOCKOVÁ–KRATOCHVÍLOVÁ A.. Kvasinky ve výzkumu a praxi. Praha ։ Academia. S. 1986.
- KURTZMAN CLETUS P., FELL JACK W.. The Yeast։ a taxonomic study. Amsterdam ։ Elsevier, 1998. ISBN 0-444-81312-8.
- RYCHTERA M., PÁCA J.. Bioinženýrství kvasných procesů. Praha ։ VŠCHT, 1987.
- ŠIPICKÝ, M., ŠUBÍK, J.. Genetika kvasinek. Bratislava ։ Veda, 1992.
- VODRÁŽKA Z.. Biotechnologie. Praha ։ [s.n.]. ISBN 80-7080-121-2. S. 1991.
Արտաքին հղումներ
- Yeast virtual library
- Ancient Egyptian Bread Making
- Brewing Yeast Propagation and Maintenance: Principles and Practices
- Учебное пособие «Биология дрожжей»
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|