Աքեմենյաններ

Աքեմենյաններ, մ.թ.ա. 550-330 թվականների պարսկական թագավորական դինաստիա։ Անունն ստացել են իրենց նախնու՝ պարսկական ցեղերի միության առաջնորդ Աքեմենի անունից։

Աքեմենը և նրա սերունդներ Չիշպիշը, Կյուրոս I-ը, Կյուրոս II Մեծը եղել են Պարսուա և Անշան երկրների թագավորներ, վասալական կախման մեջ գտնվել Ասորեստանի, ապա Մարաստանի թագավորներից։ Կյուրոս II Մեծը 550 թվականին տապալեց Մարաստանի թագավորին և նվաճողական արշավանքներով հիմնեց ծավալուն աշխարհակալություն՝ Աքեմենյան պետությունը։
Կյուրոսի երիտասարդության ժամանակվա որսընկերն էր հայոց արքա Տիգրան I Երվանդյանը։
Մ.թ.ա. 546թ. Կյուրոսը պարտության է մատնում Լիդիայի արքա Կրեսոսին և տիրում Փոքր Ասիային։ Մ.թ.ա. 539թ. նա գրավում է Բաբելոնը։
Կյուրոս Մեծը սպանվել է սկյութների դեմ պատերազմներում։
Նրա որդի Կամբյուսեսը մ.թ.ա. 525թ. նվաճում է Եգիպտոսը։ Իմանալով, որ Պարսկաստանում խռովություն է բարձրացրել քուրմ Գաումատան (Սմերդիս), նա շուտափույթ վերադառնում է Պարսկաստան, բայց ճանապարհին դավադրաբար սպանվում է։ Գահի համար սկսվում է պայքար, որում հաղթում է Վշտասպի որդին ՝ Դարեհը։

Տես նաև. Աքեմենյան պետություն

Աքեմենյանները

Աքեմենես (հին պարսկերեն՝ Հախամանիշ), իշխել է մոտ. 700–675 մ.թ.ա. Տեիսպես (հունարեն՝Τεΐσπης, հին պարսկերեն՝ Չիշպիշ), իշխել է մոտ. 675-640 մ.թ.ա.
Տոհմի ավագ գիծը	Տոհմի կրտսեր գիծը
Կյուրոս I (հին պարսկերեն՝ Քուրուշ), իշխել է մոտ. 640–600 մ.թ.ա. Կամբյուսես I (հին պարսկերեն՝ Կամբուջիյա), իշխել է 600–559 մ.թ.ա. Կյուրոս II Մեծ, իշխել է 559–550 մ.թ.ա., եղել է Աքեմենյանների տերության հիմնադիրը։	Արիարամնես, իշխել է մոտ. 640–595 մ.թ.ա. Արշամ, իշխել է 595–550 մ.թ.ա.
Կյուրոս II Մեծ, իշխել է 550-529 մ.թ.ա. Կամբյուսես II, իշխել է 529-522 մ.թ.ա. Դարեհ I Մեծ (հին պարսկերեն՝ Դարայավահուշ, նշանակում է՝ բարեհոգի), իշխել է 522-486 մ.թ.ա. Քսերքսես I (հին պարսկերեն՝ Խշայարշա), իշխել է 486-465 մ.թ.ա. Արտաքսերքսես I, իշխել է 464-425 մ.թ.ա. Քսերքսես II, իշխել է 425 մ.թ.ա. Սոգդիանոս, իշխել է 425-424 մ.թ.ա. Դարեհ II, իշխել է 423-404 մ.թ.ա. Արտաքսերքսես II, իշխել է 404-358 մ.թ.ա. Արտաքսերքսես III (հին պարսկերեն՝ Արտախշասա), իշխել է 358-338 մ.թ.ա. Արտաքսերքսես IV Արշես, իշխել է 338-336 մ.թ.ա. Դարեհ III, իշխել է 336-330 մ.թ.ա. Արտաքսերքսես V (Բեսոս), իշխել է 330-329 մ.թ.ա.

Աքեմենյանների տոհմածառը

Աքեմենես Պարսից թագավոր 705 — 675

Թեիսպես Պարսից թագավոր 675 - 640

Արիարամնես Արքայազն

Կյուրոս I Պարսկաստանի արքա 640 — 600

Արշամ Արքայազն

Կամբիւսես I Պարսկաստանի արքա 600 — 559

Վշտասպ Արքայազն

Կյուրոս II Մեծ Պարսկաստանի արքա 559 — 530/28

Դարեհ I Մեծ Պարսից թագավոր Եգիպտոսի փարավոն 522 - 486

Atossa Արքայադուստր

Կամբիւսես II Պարսից թագավոր 530 - 522 Եգիպտոսի փարավոն 525-522

Բարդիա Արքայազն (ինքնակոչ Գաումատա իշխել է որպես Սմերդիս) 522

Artystone Արքայադուստր

Քսերքսես I Մեծ Պարսից թագավոր Եգիպտոսի փարավոն 485 - 465

Արտաքսերքսես I Պարսից թագավոր Եգիպտոսի փարավոն 465 - 424

Քսերքսես II Պարսից թագավոր Եգիպտոսի փարավոն 424

Սոգդիանոս Պարսից թագավոր Եգիպտոսի փարավոն 424 - 423

Դարեհ II Պարսից թագավոր 423 - 404 Եգիպտոսի փարավոն 423-405

Arsites Արքայազն

Parysatis Արքայադուստր

Bagapaios Արքայազն

Արտաքսերքսես II Պարսից թագավոր 404 - 358

Amestris Արքայադուստր

Կյուրոս Կրտսեր Արքայազն

Կյուրոս (IV) Արքայազն

Ostanes Արքայազն

Արտաքսերքսես III Պարսից մեծ արքա (շահ) 358 - 338 Եգպտոսի փարավոն 343-338

Ocha Արքայազն

Rodrogune Արքայադուստր

Apama Արքայադուստր

Sisygambis Արքայադուստր

Արշամ (II) Արքայազն

Արտաքսերքսես IV (Արսես) Պարսից թագավոր 338 - 336 Ստորին Եգիպտոսի փարավոն 338

Parysatis (II) Արքայադուստր

Դարեհ III Պարսից թագավոր 336 - 330 Եգիպտոսի փարավոն 336-332

Oxathres Արքայազն

Արտաքսերքսես V (Բեսոս) Պարսից թագավոր 330 - 329

Ստատիրա II Արքայադուստր

Աղեքսանդր Մեծ Մակեդոնիայի եւ Պարսկաստանի արքա 329 - 323

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Աքեմենյաններ կատեգորիայում։