«Թուրքմենչայի պայմանագիր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

02:27, 14 Դեկտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Թուրքմենչայի Պայմանագիրը 1828 (ռուսերեն՝ Туркманчайский договор. պարսկերեն՝ عهدنامه ترکمنچای), ստորագրվել է Ռուսաստանի և Պարսկաստանի միջև փետրվարի 21-ին, Պարսկաստանի Արևելյան Ադրբեջան նահանգի Թուրքմենչայ գյուղում, 1826-1828 թթ. ռուս–պարսկական պատերազմներին վերջ տալու համար։

1828 թվականին Թուրքմենչայի պայմանագիրը կնքվել է Ռուսաստանի և Իրանի միջև՝ նշանավորելով 1826-1828 թվականների ռուս-պարսկական պատերազմի ավարտը։ Պայմանագիրը ստորագրվել է փետրվարի 21-ին՝ Թուրքմենչայ գյուղում (Թավրիզի մերձակայքում)։ Ռուսական կողմից այն ստորագրել է Իվան Պասկևիչը, Պարսկաստանի կողմից՝ արքայազն Աբաս-Միրզան։ Խաղաղության պայմանների մշակմանը մասնակցել է Ալեքսանդր Գրիբոեդովը^[1]։

Այն կնքելով, երկու երկրները համաձայնվեցին հետևյալի մասին՝ ^[2]

Պայմանագրի 4-րդ հոդվածի համաձայն, Իրանը հանձնում է Երևանը, և այսօր Ադրբեջանի մաս կազմող՝ Նախիջևանը, Թալիշը, Օրդուբադը, և Արրան նահանգի Մուղան շրջանները Ռուսաստանին, ինչպես նաև այն շրջանները որ Ռուսաստանին էր հանձնել Գյուլիստանի պայմանագրի ընթացքում։
Արաքսն է նոր սահմանը Իրանի և Ռուսաստանի միջև, «Արարատ ղալաից մինչև Աստարա-ի գետի ելանցքը»։
Պայմանագրի 6-րդ հոդվածի համաձայն, Իրանը խոստացավ Ռուսաստանին վճարել 10 քորուր ոսկի (1828թ. արժույթով)
Պայմանագրի 8-րդ հոդվածի համաձայն, պարսկական նավերը կորցնում են իրենց իրավունքները Կասպից ծովում և իր ափերին շրջելու, որը տրվում է Ռուսաստանին։
Իրանը ճանաչում է կապիտուլյացիայի իրավունքներ՝ Պարսկաստանում գտնվող ռուսերի համար։
Պայմանագրի 10-րդ հոդվածի համաձայն, Ռուսաստանը շահում է իր հյուպատոսարան պատվիրակներին Պարսկաստանում այլուր ուղարկելու իրավունքը։
Պայմանագրի 13-րդ հոդվածի համաձայն, պատերազմի գերիների փոխանակում
Պայմանագրի 10-րդ հոդվածի համաձայն, Պարսկաստանը ուժադրված է տնտեսական պայմանագրեր կնքել Ռուսաստանի հետ՝ ոնց որ Ռուսաստանը կոնկրետացնի։
Պայմանագրի 7-րդ հոդվածի համաձայն, Ռուսաստանը խոստանում է աջակցել Աբբաս Միրզային որպես Պարսկաստանի թագաժառանգը Ֆաթհալի Շահի մահից հետո։
Պարսկաստանը պաշտոնապես ներողություն է խնդրում իր կողմից Գյուլիստանի պայմանագրի համաձայնությունների խախտման համար։
Պայմանագրի 15-րդ հոդվածի համաձայն, Ֆաթհալի Շահը խոստանում է հյուսիս-արևմտյան շրջանում որևէ խանությունների անջատման շարժունմերը չհալածել։

Աղբյուրներ

↑ «Երևանում բացվել է Թուրքմենչայի պայմանագրի կնքման 180-ամյակին նվիրված ցուցահանդես». Վերցված է 2009-1-18-ին.
↑ [cais-soas.com/CAIS/Iran/torkmanchai.htm «Թուրքմենչայի պայմանագիրը (անգլերեն)»]. Վերցված է 2009-1-18-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)

Տես նաև

Գյուլիստանի պայմանագիր

Արտաքին հղումներ

Թուրքմենչայի պայմանագրի տեքստը (ռուսերեն)

[1] «Երևանում բացվել է Թուրքմենչայի պայմանագրի կնքման 180-ամյակին նվիրված ցուցահանդես». Վերցված է 2009-1-18-ին.

[2] [cais-soas.com/CAIS/Iran/torkmanchai.htm «Թուրքմենչայի պայմանագիրը (անգլերեն)»]. Վերցված է 2009-1-18-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)

[1]

[2]

@@ Տող 7. / Տող 7. @@
 Այն կնքելով, երկու երկրները համաձայնվեցին հետևյալի մասին՝ <ref>{{cite web|url=cais-soas.com/CAIS/Iran/torkmanchai.htm|title=Թուրքմենչայի պայմանագիրը (անգլերեն)|accessdate=2009-1-18}}</ref>
-# Պայմանագրի 4-րդ հոդվածի համաձայն, Իրանը հանձնում է [[Երևան]]ը , և այսօր [[Ադրբեջան]]ի մաս կազմող՝ [[Նախիջևան]]ը, [[Թալիշ]]ը, Օրդուբադը, և Արրան նահանգի [[Մուղան]] շրջանները Ռուսաստանին, ինչպես նաև այն շրջանները որ Ռուսաստանին էր հանձնել [[Գյուլիստանի պայմանագիր|Գյուլիստանի պայմանագրի]] ընթացքում։
+# Պայմանագրի 4-րդ հոդվածի համաձայն, Իրանը հանձնում է [[Երևան]]ը, և այսօր [[Ադրբեջան]]ի մաս կազմող՝ [[Նախիջևան]]ը, [[Թալիշ]]ը, Օրդուբադը, և Արրան նահանգի [[Մուղան]] շրջանները Ռուսաստանին, ինչպես նաև այն շրջանները որ Ռուսաստանին էր հանձնել [[Գյուլիստանի պայմանագիր|Գյուլիստանի պայմանագրի]] ընթացքում։
 # [[Արաքս]]ն է նոր սահմանը Իրանի և Ռուսաստանի միջև, «Արարատ ղալաից մինչև [[Աստարա]]-ի գետի ելանցքը»։
 # Պայմանագրի 6-րդ հոդվածի համաձայն, Իրանը խոստացավ Ռուսաստանին վճարել 10 քորուր ոսկի (1828թ. արժույթով)