«Ածանցում»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 7. | Տող 7. | ||
**բարդ (օրինակ` ''ան-կարգապահ, տպագր-ություն'' և այլն), |
**բարդ (օրինակ` ''ան-կարգապահ, տպագր-ություն'' և այլն), |
||
**բարդածանցավոր (օրինակ` ''անկարգապահ-ություն): |
**բարդածանցավոր (օրինակ` ''անկարգապահ-ություն): |
||
Ածանցումը կարող է իրացվել մեկ ածանցով (մենածանցում) և մեկից ավելի ածանցներով (բազմածանցում), օրինակ` ''բան-ավոր, ամենա-համառ, աշխատ-անք-ային, գր-ական-ություն'': Երկրորդ դեպքում կարող է գոյանալ աստիճանակարգություն, համապատասխանաբար` մենածանց, երկածանց, եռածանց և այլ կարգերով, օրինակ` ''սկզբ+ունք - սկզբունք+ային - սկզբունքայն+ություն - ան+սկզբունքայնություն'': Առաջին աստիճանում ածանցող հիմքն է` ''սկզբ-'', երկրորդում` ''սկզբունք-'', երրորդում` ''սկզբունքայն-'', չորրորդում` ''-սկզբունքայնություն'': Դրանք համապատասխանաբար կոչվում են առաջնային հիմք, երկրորդային, երրորդային և այլն: |
|||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
||
*[[Ածանց]] |
*[[Ածանց]] |
||
**[[Նախածանց]] |
|||
**[[Վերջածանց]] |
|||
**[[Միջածանց]] |
|||
*[[Բառակազմություն]] |
*[[Բառակազմություն]] |
||
== Աղբյուրներ == |
== Աղբյուրներ == |
08:36, 7 Նոյեմբերի 2014-ի տարբերակ
Ածանցում, բառակազմության եղանակ, երբ հիմնական ձևույթին, արմատին կամ բառին բառակազմական երկրորդական ձևույթ` ածանց, ավելացնելով` կազմվում է բառ (նոր բառ): Նախածանց ավելացնելու դեպքում այն կոչվում է նախածանցում (օրինակ` ան+վախ - անվախ), վերջածանցի դեպքում` վերջածանցում (օրինակ` համառ + ություն - համառություն), իսկ երբ ածանցը ներմուծվում է արմատի մեջ` միջածանցում (օրինակ` պ+լ+ոկել - պլոկել):
Բառի` մինչև ածանցն ընկած մասը (վերջածանցման դեպքում) և ածանցից հետո ընկած մասը (նախածանցման դեպքում) կոչվում է ածանցող կամ սերող հիմք: Վերջինս կարող է լինել`
- պարզ, երբ ներկայանում է մեկ հիմնական ձևույթով (օրինակ` խնձոր-ենի, անկարգ, սիր-ելի և այլն),
- բաղադրյալ, երբ իր կազմում ունի մեկից ավելի ձևույթներ, ընդ որում` բաղադրյալը կարող է լինել`
- ածանցավոր (օրինակ` սկզբունք-ային, լուսավոր-ություն, գլխավորել),
- բարդ (օրինակ` ան-կարգապահ, տպագր-ություն և այլն),
- բարդածանցավոր (օրինակ` անկարգապահ-ություն):
Ածանցումը կարող է իրացվել մեկ ածանցով (մենածանցում) և մեկից ավելի ածանցներով (բազմածանցում), օրինակ` բան-ավոր, ամենա-համառ, աշխատ-անք-ային, գր-ական-ություն: Երկրորդ դեպքում կարող է գոյանալ աստիճանակարգություն, համապատասխանաբար` մենածանց, երկածանց, եռածանց և այլ կարգերով, օրինակ` սկզբ+ունք - սկզբունք+ային - սկզբունքայն+ություն - ան+սկզբունքայնություն: Առաջին աստիճանում ածանցող հիմքն է` սկզբ-, երկրորդում` սկզբունք-, երրորդում` սկզբունքայն-, չորրորդում` -սկզբունքայնություն: Դրանք համապատասխանաբար կոչվում են առաջնային հիմք, երկրորդային, երրորդային և այլն:
Տես նաև
Աղբյուրներ
- Ա. Սուքիասյան, Ժամանակակից հայոց լեզու, Երևան, 2008, էջ 253-259:
- Հ. Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Երևան, 1987, էջ 18-20: