«Գրենլանդիա»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 64. | Տող 64. | ||
|calling_code = +299 |
|calling_code = +299 |
||
|}} |
|}} |
||
'''Գրենլանդիա''' ({{lang-gl|Kalaallit Nunaat}}, {{lang-da|Grønland}}, թարգմանաբար՝ «կանաչ երկիր»), [[կղզի-պետություն]] [[Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոս|Հյուսիսային Սառուցյալ]] և [[Ատլանտյան օվկիանոս]]ում, |
'''Գրենլանդիա''' ({{lang-gl|Kalaallit Nunaat}}, {{lang-da|Grønland}}, թարգմանաբար՝ «կանաչ երկիր»), [[կղզի-պետություն]] [[Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոս|Հյուսիսային Սառուցյալ]] և [[Ատլանտյան օվկիանոս]]ում, [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յից հյուսիս-արևելք։ Մինչև 1536 թվականը պատկանել է [[Նորվեգիա]]յին, որից հետո անցել է [[Դանիա]]յին: Բնակչությունը [[2013]] թվականին կազմել է 61,9 հազար մարդ։ [[Մայրաքաղաք]]ը [[Նուուկ]]ն (Գոթհաբ) է: Բնակչության 90%-ը կազմում են [[գրենլանդացիներ]]ը։ |
||
Բնակչության շուրջ 90%-ը կենտրոնացված է Գրենլանդիայի հարավ-արևմտյան ափերին, որտեղ էլ գտնվում են խոշոր [[բնակավայրեր]]ը, այդ թվում մայրաքաղաք Նուուկը՝ իր 17 հազար բնակչով։ Նուուկում է գտնվում Գրենլանդիայի միակ համալասարանը։ [[2009]] թվականի հունվարից պետական լեզու է [[գրենլանդերեն]]ը ([[Էսկիմոս]]յան լեզու)։ |
|||
== Պատմություն == |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի պատմություն}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
[[Ափ]]երը ողողում են [[Գրենլանդական ծով]]ը, [[Դանիական նեղուց]]ը, [[Բաֆֆինի ծով]]ը, [[Լաբրադորի ծով]]ը։ |
|||
== Աշխարհագրություն == |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի աշխարհագրություն}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== |
== Անվանում == |
||
Անվանումը {{lang-da|Grønland}} բառացի նշանակում է «կանաչ երկիր», թեև այդ անունը բոլորովին չի համապատասխանում ցուրտ և անբարեբեր երկրին։ |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի կլիմա}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
Կղզին առաջին անգամ հայտնաբերել է իսլանդացի նավորդ Գունբյորնը մոտ [[875]] թվականին, սակայն ափ դուրս չի եկել։ [[982]] թվականի ամռանը իսլանդացի վիկինգ [[Էյրիկ Ռաուդի]]ն (հայտնի է նաև Էյրիկ Շիկահեր և Էյրիկ Տորվադսոն անուններով) առաջին անգամ հետազոտել է այդ կղզու հարավարևմտյան ափի մի հատված, որն այդ ժամանակ ծածկված է եղել կանաչ բուսականությանբ, և կղզին անվանել է «Կանաչ երկիր»։ |
|||
== Վարչական բաժանում == |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի վարչական բաժանում}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== Պետական կառուցվածք == |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի պետական կառուցվածք}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== Տնտեսություն == |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի տնտեսություն}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== Բնակչություն == |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի բնակչություն}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== Մշակույթ == |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի մշակույթ}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== Կրոն == |
|||
{{հիմնական|Կրոնը Գրենլանդիայում}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== Զինված ուժեր == |
|||
{{հիմնական|Գրենլանդիայի զինված ուժեր}} |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
09:25, 12 Հոկտեմբերի 2014-ի տարբերակ
Խնդրում ենք նշել կաղապարի տեղադրման ամսաթիվը 2024-04-25 08:12:20 ֆորմատով
| Գրենլանդիա Grønland (դան.) Kalaallit Nunaat (գրենլ.) |
||||
|---|---|---|---|---|
|
||||
| Ազգային օրհներգ՝ Nunarput utoqqarsuanngoravit (գրենլ.) | ||||
.svg) |
||||
| Մայրաքաղաք և ամենամեծ քաղաք | Նուուկ (Գոդթաբ) | |||
| Կառավարում | խորհրդարանական ժողովրդավարական սահմանափակ միապետություն | |||
| - | միապետ | Մարգրետե II | ||
| - | գերագույն հանձնակատար | Միկաելա Էնգել | ||
| - | վարչապետ | Կուուպիկ Կլեյստ | ||
| Ինքնավարություն | Դանիայի Թագավորության սահմաններում | |||
| - | Նորվեդական իշխանություն | 1261 թ. | ||
| - | Հետադարձ վերականգնվում | 1721 թ. | ||
| - | Զիջել է Դանիայի | 1814 թ. հունվարի 14 | ||
| - | Ամտի վարչական բաժանման կարգավիճակ | 1953 թ. հունիսի 5 | ||
| - | ինքնավարություն | 1979 թ. մայիսի 1 | ||
| - | ինքնավարության խորագում | 2009 թ. հունիսի 21[1] | ||
| - | Ջրային (%) | 83.1 | ||
| Բնակչություն | ||||
| - | 2012 նախահաշիվը | 56,749 [2] | ||
| - | Խտություն | 0.027 /կմ² (աշխարհի 241-րդ) /մղոն² |
||
| ՀՆԱ (ԳՀ) | 2007 գնահատում | |||
| - | Ընդհանուր | $2.122.000.000 | ||
| - | Մեկ շնչի հաշվով | $37,517 | ||
| ՄՆԶԻ (1998) | 0.927[3] (շատ բարձր) | |||
| Արժույթ | Դանիական կրոնա (DKK) | |||
| Ժամային գոտի | (ՀԿԺ+0 մինչև −4) | |||
| Ազգային դոմեն | .gl | |||
| Հեռախոսային կոդ | ++299 | |||
Գրենլանդիա (գալ.՝ Kalaallit Nunaat, դան․՝ Grønland, թարգմանաբար՝ «կանաչ երկիր»), կղզի-պետություն Հյուսիսային Սառուցյալ և Ատլանտյան օվկիանոսում, Հյուսիսային Ամերիկայից հյուսիս-արևելք։ Մինչև 1536 թվականը պատկանել է Նորվեգիային, որից հետո անցել է Դանիային: Բնակչությունը 2013 թվականին կազմել է 61,9 հազար մարդ։ Մայրաքաղաքը Նուուկն (Գոթհաբ) է: Բնակչության 90%-ը կազմում են գրենլանդացիները։
Բնակչության շուրջ 90%-ը կենտրոնացված է Գրենլանդիայի հարավ-արևմտյան ափերին, որտեղ էլ գտնվում են խոշոր բնակավայրերը, այդ թվում մայրաքաղաք Նուուկը՝ իր 17 հազար բնակչով։ Նուուկում է գտնվում Գրենլանդիայի միակ համալասարանը։ 2009 թվականի հունվարից պետական լեզու է գրենլանդերենը (Էսկիմոսյան լեզու)։
Ափերը ողողում են Գրենլանդական ծովը, Դանիական նեղուցը, Բաֆֆինի ծովը, Լաբրադորի ծովը։
Անվանում
Անվանումը դան․՝ Grønland բառացի նշանակում է «կանաչ երկիր», թեև այդ անունը բոլորովին չի համապատասխանում ցուրտ և անբարեբեր երկրին։
Կղզին առաջին անգամ հայտնաբերել է իսլանդացի նավորդ Գունբյորնը մոտ 875 թվականին, սակայն ափ դուրս չի եկել։ 982 թվականի ամռանը իսլանդացի վիկինգ Էյրիկ Ռաուդին (հայտնի է նաև Էյրիկ Շիկահեր և Էյրիկ Տորվադսոն անուններով) առաջին անգամ հետազոտել է այդ կղզու հարավարևմտյան ափի մի հատված, որն այդ ժամանակ ծածկված է եղել կանաչ բուսականությանբ, և կղզին անվանել է «Կանաչ երկիր»։
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Self-rule introduced in Greenland». BBC News. 2009-06-21. Վերցված է 2010-05-04-ին. (անգլ.)
- ↑ "Greenland In Figures"
- ↑ «United Nations Island Directory». Islands.unep.ch. Վերցված է 2010-09-06-ին. (անգլ.)
Արտաքին հղումներ
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Գրենլանդիա կատեգորիայում։ |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
