«Ցինկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Փոխել հղումները
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (5) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 4. Տող 4.


== Պատմություն ==
== Պատմություն ==
[[Արույր]]ը՝ ցինկի և [[Պղինձ|պղնձ]]ի [[Համաձուլվածքներ|համաձուլվածք]]ը, հայտնի էր դեռևս [[Հին Հունաստան]]ում, [[Հին Եգիպտոս]]ում, [[Հնդկաստան]]ում (VII դար) և [[Չինաստան]]ում (XI դար)։ Երկար ժամանակ չէր հաջողվում անջատել մաքուր ցինկը<ref>{{книга|автор=Pollard A., Heron C.|заглавие=Archaeological Chemistry|издательство=Royal Society of Chemistry|год=2008|страницы=204|ссылка=http://books.google.com/books?id=CT_FWEfanCIC&pg=PA204}}</ref>։ Անգլիայում [[1978]] թվականին [[Ուիլիամ Չեմպիոն]]ի կողմից արտոնագրվեց ցինկի առանձնացման մեթոդը։ Ցինկի արդյունաբերական նպատակով զտումը նույնպես սկսվել է XVIII դարում։ [[1973]] թվականին [[Բրիստոլ]]ում շահագործվեց Ուիլիամ Չեմպիոնի կողմից հիմնադրված առաջին ցինկի գործարանը, որտեղ ցինկի ստացումը կատարվում էր առանձնացման մեթոդով<ref name="Zinc">{{книга|автор=Gray L.|заглавие=Zinc|издательство=Marshall Cavendish|год=2006|страницы=9|ссылка=http://books.google.com/books?id=4MlROpTXs7IC&pg=PA9}}</ref>։ [[Անդրեաս Սիգիզմունդ Մարգգրաֆ|Ա.Ս. Մարգգրաֆ]]ը 1976-ին [[Գերմանիա]]յում մշակեց մաքուր ցինկի առանձնացման մեթոդ, որը նման էր Չեմպիոնի մաքուր ցինկի առանձնացման եղանակին՝ կավե հրակայուն թորանոթներում առանց օդի հոսքի խառնուրդի օքսիդի և քարածխի հալման ապա սառնարաններւմ ցինկի գոլորշու հեղուկացման ճանապարհով։ Մարգգրաֆը իր մեթոդը ամենայն մանրամասնությամբ նկարագեց, ինչով հիմք դրվեց ցինկի արտադրությանը։ Այդ պատճառով նրան հաճախ անվանում են ցինկը հայտնագործող<ref name="Zinc">{{Ռուսերեն գիրք|автор=Gray L.|заглавие=Zinc|издательство=Marshall Cavendish|год=2006|страницы=9|ссылка=http://books.google.com/books?id=4MlROpTXs7IC&pg=PA9}}</ref>։
[[Արույր]]ը՝ ցինկի և [[Պղինձ|պղնձ]]ի [[Համաձուլվածքներ|համաձուլվածք]]ը, հայտնի էր դեռևս [[Հին Հունաստան]]ում, [[Հին Եգիպտոս]]ում, [[Հնդկաստան]]ում (VII դար) և [[Չինաստան]]ում (XI դար)։ Երկար ժամանակ չէր հաջողվում անջատել մաքուր ցինկը<ref>{{книга|автор=Pollard A., Heron C.|заглавие=Archaeological Chemistry|издательство=Royal Society of Chemistry|год=2008|страницы=204|ссылка=http://books.google.com/books?id=CT_FWEfanCIC&pg=PA204}}</ref>։ Անգլիայում [[1978]] թվականին [[Ուիլիամ Չեմպիոն]]ի կողմից արտոնագրվեց ցինկի առանձնացման մեթոդը։ Ցինկի արդյունաբերական նպատակով զտումը նույնպես սկսվել է XVIII դարում։ [[1973]] թվականին [[Բրիստոլ]]ում շահագործվեց Ուիլիամ Չեմպիոնի կողմից հիմնադրված առաջին ցինկի գործարանը, որտեղ ցինկի ստացումը կատարվում էր առանձնացման մեթոդով<ref>{{գիրք|հեղինակ=Gray L.|заглавие=Zinc|издательство=Marshall Cavendish|год=2006|страницы=9|ссылка=http://books.google.com/books?id=4MlROpTXs7IC&pg=PA9}}</ref>։ [[Անդրեաս Սիգիզմունդ Մարգգրաֆ|Ա.Ս. Մարգգրաֆ]]ը 1976-ին [[Գերմանիա]]յում մշակեց մաքուր ցինկի առանձնացման մեթոդ, որը նման էր Չեմպիոնի մաքուր ցինկի առանձնացման եղանակին՝ կավե հրակայուն թորանոթներում առանց օդի հոսքի խառնուրդի օքսիդի և քարածխի հալման ապա սառնարաններւմ ցինկի գոլորշու հեղուկացման ճանապարհով։ Մարգգրաֆը իր մեթոդը ամենայն մանրամասնությամբ նկարագեց, ինչով հիմք դրվեց ցինկի արտադրությանը։ Այդ պատճառով նրան հաճախ անվանում են ցինկը հայտնագործող<ref name="Zinc">{{Ռուսերեն գիրք|автор=Gray L.|заглавие=Zinc|издательство=Marshall Cavendish|год=2006|страницы=9|ссылка=http://books.google.com/books?id=4MlROpTXs7IC&pg=PA9}}</ref>։


== Անվան ստուգաբանություն ==
== Անվան ստուգաբանություն ==
Տող 13. Տող 13.
== Բնության մեջ ==
== Բնության մեջ ==
=== Հանքավայրեր ===
=== Հանքավայրեր ===

Ցինկի հանքավայրեր հայտնի են [[Իրան]]ում, [[Ավստրալիա]]յում, [[Բոլիվիա]]յում, [[Ղազախստան]]ում<ref>[http://uralgold.ru/very_big_f.html Աշխարհի խոշորագույն միամետաղային հանքավայրերը:]</ref>։ Հայաստանում ցինկ արդյունահանվում է [[Արմանիսի բազմամետաղային հանքավայր|Արմանիս]]ի, [[Շահումյանի ոսկի-բազմամետաղային հանքավայր|Շահումյանի]] հանքավայրերում<ref>[http://www.ada.am/files/622/publications "Mining Industry in Armenia 2011"], Armenian Development Agency Research and Information Department, 2011.</ref>։
Ցինկի հանքավայրեր հայտնի են [[Իրան]]ում, [[Ավստրալիա]]յում, [[Բոլիվիա]]յում, [[Ղազախստան]]ում<ref>[http://uralgold.ru/very_big_f.html Աշխարհի խոշորագույն միամետաղային հանքավայրերը:]</ref>։ Հայաստանում ցինկ արդյունահանվում է [[Արմանիսի բազմամետաղային հանքավայր|Արմանիս]]ի, [[Շահումյանի ոսկի-բազմամետաղային հանքավայր|Շահումյանի]] հանքավայրերում<ref>[http://www.ada.am/files/622/publications "Mining Industry in Armenia 2011"], Armenian Development Agency Research and Information Department, 2011.</ref>։


Տող 23. Տող 22.
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}


⚫
{{Chem-stub}}
⚫
[[Կատեգորիա:Տարրեր]]


[[Կատեգորիա:Մետաղներ]]

[[Կատեգորիա:Անցումային մետաղներ]]
⚫
{{Chem-stub}}
⚫
[[Կատեգորիա:Ցինկ]]


{{Link FA|en}}
{{Link FA|en}}

19:11, 28 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Ցինկ

Ցինկ, քիմիական տարր է որի նշանն է Zn և ատոմային թիվը՝ 30 Ցինկը պարունակվում է որոշ ֆերմենտներում և ակտիվացնում է դրանց գործառույթները։

Պատմություն

Արույրը՝ ցինկի և պղնձի համաձուլվածքը, հայտնի էր դեռևս Հին Հունաստանում, Հին Եգիպտոսում, Հնդկաստանում (VII դար) և Չինաստանում (XI դար)։ Երկար ժամանակ չէր հաջողվում անջատել մաքուր ցինկը[1]։ Անգլիայում 1978 թվականին Ուիլիամ Չեմպիոնի կողմից արտոնագրվեց ցինկի առանձնացման մեթոդը։ Ցինկի արդյունաբերական նպատակով զտումը նույնպես սկսվել է XVIII դարում։ 1973 թվականին Բրիստոլում շահագործվեց Ուիլիամ Չեմպիոնի կողմից հիմնադրված առաջին ցինկի գործարանը, որտեղ ցինկի ստացումը կատարվում էր առանձնացման մեթոդով[2]։ Ա.Ս. Մարգգրաֆը 1976-ին Գերմանիայում մշակեց մաքուր ցինկի առանձնացման մեթոդ, որը նման էր Չեմպիոնի մաքուր ցինկի առանձնացման եղանակին՝ կավե հրակայուն թորանոթներում առանց օդի հոսքի խառնուրդի օքսիդի և քարածխի հալման ապա սառնարաններւմ ցինկի գոլորշու հեղուկացման ճանապարհով։ Մարգգրաֆը իր մեթոդը ամենայն մանրամասնությամբ նկարագեց, ինչով հիմք դրվեց ցինկի արտադրությանը։ Այդ պատճառով նրան հաճախ անվանում են ցինկը հայտնագործող[3]։

Անվան ստուգաբանություն

Սֆալերիտ

Առաջին անգամ «ցինկ» բառը հանդիպում է Պարացելսի աշխատանքներում, ով այդ մետաղը Liber Mineralium II գրքում[4] անվանել է «zincum» կամ «zinken»։ Ցինկ բառը, հավանաբար, ծագել է այս բառից։ Գերմաներենից թարգմանաբար zinke նշանակում է «ատամիկ» (մետաղական ցինկի բյուրեղները նման են ասեղների)[5]։ 1805 թվականին շեֆիլդացի Չարլս Գոբսոնը և Չարլս Սիլվեստրը արտոնագրեցին ցինկի՝ գլանում 100-150 ջերմաստիճանում մշակման մեթոդը[6]։ 1915 թվականին Կանադայում և ԱՄՆ-ում գործարկվեցին Էլեկտրոլիտային ձևով ցինկի ստացման առաջին գործարանները[7]։

Բնության մեջ

Հանքավայրեր

Ցինկի հանքավայրեր հայտնի են Իրանում, Ավստրալիայում, Բոլիվիայում, Ղազախստանում[8]։ Հայաստանում ցինկ արդյունահանվում է Արմանիսի, Շահումյանի հանքավայրերում[9]։

 Պարբերական աղյուսակ
H   He
Li Be   B C N O F Ne
Na Mg   Al Si P S Cl Ar
K Ca   Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr   Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Pollard A., Heron C. Archaeological Chemistry. — Royal Society of Chemistry, 2008. — С. 204.
  2. ↑ Gray L.։
  3. ↑ Gray L. Zinc. — Marshall Cavendish, 2006. — С. 9.
  4. ↑ Hoover, Herbert Clark (2003), Georgius Agricola de Re Metallica, Kessinger Publishing, էջ 409, ISBN 0766131971
  5. ↑ Gerhartz, Wolfgang (1996), Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry (5th ed.), VHC, էջ 509, ISBN 3527201009 {{citation}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Met» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  7. ↑ Աշխարհում ցինկի արտադրությունը և օգտագործումը նվազել է, իսկ Չինաստանում՝ բարձրացել
  8. ↑ Աշխարհի խոշորագույն միամետաղային հանքավայրերը:
  9. ↑ "Mining Industry in Armenia 2011", Armenian Development Agency Research and Information Department, 2011.
Քիմ Սա գիտության Քիմիա բնագավառի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link GA Կաղապար:Link GA

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ցինկ&oldid=2542872» էջից