«Պարտիզաններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: չեր → չէր oգտվելով ԱՎԲ
չ մանր-մունր, փոխարինվեց: : → ։ (21)
Տող 1. Տող 1.
[[Պատկեր:Soviet guerilla.jpg|250px|մինի]]
[[Պատկեր:Soviet guerilla.jpg|250px|մինի]]
'''Պարտիզաններ''', Պարտիզանները ժողովրդական վրիժառուներ են, մարդիկ, ովքեր թշնամու զորքերի խոր թիկունքում զավթիչների դեմ զինվաժ պայքար են մղում հանուն հայրենիքի ազատագրության և անկախության:
'''Պարտիզաններ''', Պարտիզանները ժողովրդական վրիժառուներ են, մարդիկ, ովքեր թշնամու զորքերի խոր թիկունքում զավթիչների դեմ զինվաժ պայքար են մղում հանուն հայրենիքի ազատագրության և անկախության։


== Պարտիզանները պատերազմում ==
== Պարտիզանները պատերազմում ==


[[Պատկեր:RIAN archive 965 A guerrilla commander teaching his fighters to use weapons.jpg|250px|մինի]]
[[Պատկեր:RIAN archive 965 A guerrilla commander teaching his fighters to use weapons.jpg|250px|մինի]]
[[1812]] թ. [[Ֆրանսիա]]յի կայսր [[Նապոլեոն Բոնապարտ]]ը վիտխարի բանակի գլուխ անցած հարձակվեց [[Ռուսաստան]]ի վրա: Ռուսական զորքերը քաջաբար մարտնչում էին ֆելդմարշալ [[Միխայիլ Կուտուզով|Միխայիլ Իլլարիոնովիչ Կուտուզովի]] հրամանատարությամբ: Թշնամու դեմ պայքարի ելան նաև պարտիզանական ջոկատները: Նրանք ազատում էին գերիներին, գրավում հակառակորդի պարենու ու զենքի գումակները, տեղեկություններ հավաքում Ֆրանսիացիների շարժման ուղղության վերաբերյալ, ոչնչացնում թշնամուն, բնակչության պաշտպանում կողոպուտից: Գյուղացիներն իրենց առաջնորդներն ունեին: Հաջողությամբ էր գործում մերձմոսկովյան մի գյուղի բնակիչ [[Գերասիմ Կուրին]]ի ջոկատը, որում հաշվվում էր 5 հազար հետևակային և 500 հեծյալ: Ժողովրդի մեջ իր քաջությամբ հռչակվել էր [[Վասիլիսա Կոժինա]]ն`[[Սմոլենսկ]]ի մոտ գտնվող մի գյուղի գեղջավագի կինը: Նրա ստեղծած ջոկատը, որ կազմված էր եղաններով, կացիններով ու գերանդիներով զինված կանանցից ու պատանիներից, պաշտպանում էր գյուղը, ուղեկցորդում գերիներին: Պարտիզանների գործողությունները ռուսական բանակին օգնեցին ջախջախելու թշնամուն:
[[1812]] թ. [[Ֆրանսիա]]յի կայսր [[Նապոլեոն Բոնապարտ]]ը վիտխարի բանակի գլուխ անցած հարձակվեց [[Ռուսաստան]]ի վրա։ Ռուսական զորքերը քաջաբար մարտնչում էին ֆելդմարշալ [[Միխայիլ Կուտուզով|Միխայիլ Իլլարիոնովիչ Կուտուզովի]] հրամանատարությամբ։ Թշնամու դեմ պայքարի ելան նաև պարտիզանական ջոկատները։ Նրանք ազատում էին գերիներին, գրավում հակառակորդի պարենու ու զենքի գումակները, տեղեկություններ հավաքում Ֆրանսիացիների շարժման ուղղության վերաբերյալ, ոչնչացնում թշնամուն, բնակչության պաշտպանում կողոպուտից։ Գյուղացիներն իրենց առաջնորդներն ունեին։ Հաջողությամբ էր գործում մերձմոսկովյան մի գյուղի բնակիչ [[Գերասիմ Կուրին]]ի ջոկատը, որում հաշվվում էր 5 հազար հետևակային և 500 հեծյալ։ Ժողովրդի մեջ իր քաջությամբ հռչակվել էր [[Վասիլիսա Կոժինա]]ն`[[Սմոլենսկ]]ի մոտ գտնվող մի գյուղի գեղջավագի կինը: Նրա ստեղծած ջոկատը, որ կազմված էր եղաններով, կացիններով ու գերանդիներով զինված կանանցից ու պատանիներից, պաշտպանում էր գյուղը, ուղեկցորդում գերիներին: Պարտիզանների գործողությունները ռուսական բանակին օգնեցին ջախջախելու թշնամուն:


[[1941]]-[[1945]] թվականների [[Հայրենական մեծ պատերազմ]]ի տարիներին սովետական ողջ ժողովուրդը պայքարի ելավ ֆաշիստական զավթիչների դեմ: Պարտիզաններն անողոք պատերազմ էին մղում թշնամու գրաված ողջ տարածքում: Պատմության մեջ պարտիզանական այդպիսի ծավալուն շարժում դեռ չէր եղել: Այդ շարժումը ղեկավառում էր կոմունիստական կուսակցությունը: Թշնամու զավթած շրջաններում ստեղծվեցին ընդհատակյա կուսակցական կոմիտեներ, որոնք կազմակերպում և ղեկավարում էին պարտիզանակն ջոկատները: Պարտիզանները կամուրջներ էին պայթեցնում, այրում ֆաշիստական պահեստները, սպանում մատնիչներին ու դավաճաններին, խորտակում թշնամու զինվորներով, թնդանոթներով ու տանկերով բեռնավորված գնացքները, մեր զորքերին օգնում ջարդելու ատելի թշնամուն:
[[1941]]-[[1945]] թվականների [[Հայրենական մեծ պատերազմ]]ի տարիներին սովետական ողջ ժողովուրդը պայքարի ելավ ֆաշիստական զավթիչների դեմ: Պարտիզաններն անողոք պատերազմ էին մղում թշնամու գրաված ողջ տարածքում: Պատմության մեջ պարտիզանական այդպիսի ծավալուն շարժում դեռ չէր եղել: Այդ շարժումը ղեկավառում էր կոմունիստական կուսակցությունը: Թշնամու զավթած շրջաններում ստեղծվեցին ընդհատակյա կուսակցական կոմիտեներ, որոնք կազմակերպում և ղեկավարում էին պարտիզանակն ջոկատները: Պարտիզանները կամուրջներ էին պայթեցնում, այրում ֆաշիստական պահեստները, սպանում մատնիչներին ու դավաճաններին, խորտակում թշնամու զինվորներով, թնդանոթներով ու տանկերով բեռնավորված գնացքները, մեր զորքերին օգնում ջարդելու ատելի թշնամուն:


[[1943]] թ. ամռանը մեր բանակը հիտլերականների դեմ մեծ ճակատամարտ եր մղում [[Կուրսկ]]ի աղեղում: Սովետական ռազմիկներին օգնելու նպատակով պարտիզանները «ռելսային պատերազմ» սկսեցին: պայթեցնում էին երկաթգծերը` ֆաշիստներին խանգարելով օգնական ուժեր հասցնելու: Այդ ժամանակ պարտիզանները խորտակեցին 440 գնացք: Իսկ ամբողջ պատերազմի ընթացքում նրանք շարքից հանեցին ավելի քան 1 մլն. ֆաշիստական զինվոր, ոչնչացրին 4 հազար տանկ ու զրահամեքենա, 2 հազար հրանոթ, մոտ 800 ինքնաթիռ:
[[1943]] թ. ամռանը մեր բանակը հիտլերականների դեմ մեծ ճակատամարտ եր մղում [[Կուրսկ]]ի աղեղում: Սովետական ռազմիկներին օգնելու նպատակով պարտիզանները «ռելսային պատերազմ» սկսեցին։ պայթեցնում էին երկաթգծերը` ֆաշիստներին խանգարելով օգնական ուժեր հասցնելու։ Այդ ժամանակ պարտիզանները խորտակեցին 440 գնացք։ Իսկ ամբողջ պատերազմի ընթացքում նրանք շարքից հանեցին ավելի քան 1 մլն. ֆաշիստական զինվոր, ոչնչացրին 4 հազար տանկ ու զրահամեքենա, 2 հազար հրանոթ, մոտ 800 ինքնաթիռ։


== Հայտնի պարտիզաններ ==
== Հայտնի պարտիզաններ ==


[[Պատկեր:IV crnogorska proleterska brigada.JPG|250px|մինի]]
[[Պատկեր:IV crnogorska proleterska brigada.JPG|250px|մինի]]
Սովետական ողջ երկրով մեկ հայտնի են պարտիզանական ջոկատների կոմունիստ հրամանատարներ [[Սիդոր Կովպակ]]ի, [[Ալեքսեյ Ֆեոդորով]]ի, [[Սերգեյ Ռուդնև]]ի, [[Պյոտր Վերշիգորա]]յի, [[Դմիտրի Մենդվեդև]]ի, [[Կոնստանտին Զասլոնով]]ի և ուրիշների անունները:
Սովետական ողջ երկրով մեկ հայտնի են պարտիզանական ջոկատների կոմունիստ հրամանատարներ [[Սիդոր Կովպակ]]ի, [[Ալեքսեյ Ֆեոդորով]]ի, [[Սերգեյ Ռուդնև]]ի, [[Պյոտր Վերշիգորա]]յի, [[Դմիտրի Մենդվեդև]]ի, [[Կոնստանտին Զասլոնով]]ի և ուրիշների անունները։


Ժողովրդական վրիժառուների շարքում էին «Երիտասարդ գվարդիայի» հերոսները, [[Զոյա Կոսմոդեմյանսկայա]]ն և [[Լիզա Չայկինա]]ն, պարտիզանական խիզախ հետախույզ [[Նիկոլայ Կուզնեցով]]ը, լիտվական ժողովրդի պանծալի դուստր [[Մարիա Մելնիկայտե]]ն, պատանի պարտիզան [[Սաշա Չեկալին]]ը և պսկովցի ութսունամյա գյուղացի [[Մատվեյ Կուզմին]]ը, որը ֆաշիստական ջոկատը տարավ դեպի անանցանելի ճահիճը:
Ժողովրդական վրիժառուների շարքում էին «Երիտասարդ գվարդիայի» հերոսները, [[Զոյա Կոսմոդեմյանսկայա]]ն և [[Լիզա Չայկինա]]ն, պարտիզանական խիզախ հետախույզ [[Նիկոլայ Կուզնեցով]]ը, լիտվական ժողովրդի պանծալի դուստր [[Մարիա Մելնիկայտե]]ն, պատանի պարտիզան [[Սաշա Չեկալին]]ը և պսկովցի ութսունամյա գյուղացի [[Մատվեյ Կուզմին]]ը, որը ֆաշիստական ջոկատը տարավ դեպի անանցանելի ճահիճը։


== Հայ պարտիզաններ ==
== Հայ պարտիզաններ ==


Թշնամու թիկունքում ծավալված պարտիզանական պատերազմում սովետական բոլոր ժողովուրդների ներկայացուցիչների հետ կողք կողքի մարտնչել են նաև հայ ժողովրդի զավակները: Արևմտյան [[Ուկրաինա]]յում իր քաջագործություններով աչքի է ընկել «Հաղթանակ» հայկական պարտիզանական ջոկատը, որը հետագայում միացել է Կովպակի անվան ուկրաինական պարտիզանական դիվիզիային:[[1943]] թվականին ուկրաինայում կազմավորված Միկոյանի անվան հայկական պարտիզանական մարտնչել է Ուկրաինական հեծյալ պարտիզանական միավորման կազմում, մասնակցել [[Կիև]]ի ազատագրմանը: Բազմաթիվ սխրանքներ են գործել մի շարք ուրիշ հայկական պարտիզանական ջոկատներ, քաջաբար կռվել [[Հյուսիսային Կովկաս]]ում,[[Ղրիմ]]ում, [[մերձբալթիկա]]յում, ինչպես նաև ֆաշիստական [[Գերմանիա]]յի օկուպացրած եվրոպական երկրներում: Հայ պարտիզանները եղել են հրամանատարներ ու քաղղեկներ, շարքային ու կապավորներ:
Թշնամու թիկունքում ծավալված պարտիզանական պատերազմում սովետական բոլոր ժողովուրդների ներկայացուցիչների հետ կողք կողքի մարտնչել են նաև հայ ժողովրդի զավակները։ Արևմտյան [[Ուկրաինա]]յում իր քաջագործություններով աչքի է ընկել «Հաղթանակ» հայկական պարտիզանական ջոկատը, որը հետագայում միացել է Կովպակի անվան ուկրաինական պարտիզանական դիվիզիային։[[1943]] թվականին ուկրաինայում կազմավորված Միկոյանի անվան հայկական պարտիզանական մարտնչել է Ուկրաինական հեծյալ պարտիզանական միավորման կազմում, մասնակցել [[Կիև]]ի ազատագրմանը։ Բազմաթիվ սխրանքներ են գործել մի շարք ուրիշ հայկական պարտիզանական ջոկատներ, քաջաբար կռվել [[Հյուսիսային Կովկաս]]ում,[[Ղրիմ]]ում, [[մերձբալթիկա]]յում, ինչպես նաև ֆաշիստական [[Գերմանիա]]յի օկուպացրած եվրոպական երկրներում։ Հայ պարտիզանները եղել են հրամանատարներ ու քաղղեկներ, շարքային ու կապավորներ։


Հայրենիքը բարձր է գնահատել ժողովրդական վրիժառուների սխրագործությունները: Թշնամու թիկունքում հիտլերյան զավթիչների դեմ մղված պայքարում ցուցաբերած քաջության և անվեհերության համար պարտիզանական շարժման 248 մասնակիցներ արժանացելեն [[Սովետական Միության հերոս]]ի պատվավոր կոչմանը: Հազարավոր ժողովրդական վրիժառուներ պարգևատրվելեն Սովետական Միության մարտական շքանշաններով և մեդալներով, այդ թվում՝«Հայրենական պատերազմի պարտիզանին» մեդալով:
Հայրենիքը բարձր է գնահատել ժողովրդական վրիժառուների սխրագործությունները։ Թշնամու թիկունքում հիտլերյան զավթիչների դեմ մղված պայքարում ցուցաբերած քաջության և անվեհերության համար պարտիզանական շարժման 248 մասնակիցներ արժանացելեն [[Սովետական Միության հերոս]]ի պատվավոր կոչմանը։ Հազարավոր ժողովրդական վրիժառուներ պարգևատրվելեն Սովետական Միության մարտական շքանշաններով և մեդալներով, այդ թվում՝«Հայրենական պատերազմի պարտիզանին» մեդալով։


[[Կատեգորիա:Ռազմագիտություն]]
[[Կատեգորիա:Ռազմագիտություն]]

09:53, 27 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Պատկեր:Soviet guerilla.jpg

Պարտիզաններ, Պարտիզանները ժողովրդական վրիժառուներ են, մարդիկ, ովքեր թշնամու զորքերի խոր թիկունքում զավթիչների դեմ զինվաժ պայքար են մղում հանուն հայրենիքի ազատագրության և անկախության։

Պարտիզանները պատերազմում

1812 թ. Ֆրանսիայի կայսր Նապոլեոն Բոնապարտը վիտխարի բանակի գլուխ անցած հարձակվեց Ռուսաստանի վրա։ Ռուսական զորքերը քաջաբար մարտնչում էին ֆելդմարշալ Միխայիլ Իլլարիոնովիչ Կուտուզովի հրամանատարությամբ։ Թշնամու դեմ պայքարի ելան նաև պարտիզանական ջոկատները։ Նրանք ազատում էին գերիներին, գրավում հակառակորդի պարենու ու զենքի գումակները, տեղեկություններ հավաքում Ֆրանսիացիների շարժման ուղղության վերաբերյալ, ոչնչացնում թշնամուն, բնակչության պաշտպանում կողոպուտից։ Գյուղացիներն իրենց առաջնորդներն ունեին։ Հաջողությամբ էր գործում մերձմոսկովյան մի գյուղի բնակիչ Գերասիմ Կուրինի ջոկատը, որում հաշվվում էր 5 հազար հետևակային և 500 հեծյալ։ Ժողովրդի մեջ իր քաջությամբ հռչակվել էր Վասիլիսա Կոժինան`Սմոլենսկի մոտ գտնվող մի գյուղի գեղջավագի կինը: Նրա ստեղծած ջոկատը, որ կազմված էր եղաններով, կացիններով ու գերանդիներով զինված կանանցից ու պատանիներից, պաշտպանում էր գյուղը, ուղեկցորդում գերիներին: Պարտիզանների գործողությունները ռուսական բանակին օգնեցին ջախջախելու թշնամուն:

1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին սովետական ողջ ժողովուրդը պայքարի ելավ ֆաշիստական զավթիչների դեմ: Պարտիզաններն անողոք պատերազմ էին մղում թշնամու գրաված ողջ տարածքում: Պատմության մեջ պարտիզանական այդպիսի ծավալուն շարժում դեռ չէր եղել: Այդ շարժումը ղեկավառում էր կոմունիստական կուսակցությունը: Թշնամու զավթած շրջաններում ստեղծվեցին ընդհատակյա կուսակցական կոմիտեներ, որոնք կազմակերպում և ղեկավարում էին պարտիզանակն ջոկատները: Պարտիզանները կամուրջներ էին պայթեցնում, այրում ֆաշիստական պահեստները, սպանում մատնիչներին ու դավաճաններին, խորտակում թշնամու զինվորներով, թնդանոթներով ու տանկերով բեռնավորված գնացքները, մեր զորքերին օգնում ջարդելու ատելի թշնամուն:

1943 թ. ամռանը մեր բանակը հիտլերականների դեմ մեծ ճակատամարտ եր մղում Կուրսկի աղեղում: Սովետական ռազմիկներին օգնելու նպատակով պարտիզանները «ռելսային պատերազմ» սկսեցին։ պայթեցնում էին երկաթգծերը` ֆաշիստներին խանգարելով օգնական ուժեր հասցնելու։ Այդ ժամանակ պարտիզանները խորտակեցին 440 գնացք։ Իսկ ամբողջ պատերազմի ընթացքում նրանք շարքից հանեցին ավելի քան 1 մլն. ֆաշիստական զինվոր, ոչնչացրին 4 հազար տանկ ու զրահամեքենա, 2 հազար հրանոթ, մոտ 800 ինքնաթիռ։

Հայտնի պարտիզաններ

Սովետական ողջ երկրով մեկ հայտնի են պարտիզանական ջոկատների կոմունիստ հրամանատարներ Սիդոր Կովպակի, Ալեքսեյ Ֆեոդորովի, Սերգեյ Ռուդնևի, Պյոտր Վերշիգորայի, Դմիտրի Մենդվեդևի, Կոնստանտին Զասլոնովի և ուրիշների անունները։

Ժողովրդական վրիժառուների շարքում էին «Երիտասարդ գվարդիայի» հերոսները, Զոյա Կոսմոդեմյանսկայան և Լիզա Չայկինան, պարտիզանական խիզախ հետախույզ Նիկոլայ Կուզնեցովը, լիտվական ժողովրդի պանծալի դուստր Մարիա Մելնիկայտեն, պատանի պարտիզան Սաշա Չեկալինը և պսկովցի ութսունամյա գյուղացի Մատվեյ Կուզմինը, որը ֆաշիստական ջոկատը տարավ դեպի անանցանելի ճահիճը։

Հայ պարտիզաններ

Թշնամու թիկունքում ծավալված պարտիզանական պատերազմում սովետական բոլոր ժողովուրդների ներկայացուցիչների հետ կողք կողքի մարտնչել են նաև հայ ժողովրդի զավակները։ Արևմտյան Ուկրաինայում իր քաջագործություններով աչքի է ընկել «Հաղթանակ» հայկական պարտիզանական ջոկատը, որը հետագայում միացել է Կովպակի անվան ուկրաինական պարտիզանական դիվիզիային։1943 թվականին ուկրաինայում կազմավորված Միկոյանի անվան հայկական պարտիզանական մարտնչել է Ուկրաինական հեծյալ պարտիզանական միավորման կազմում, մասնակցել Կիևի ազատագրմանը։ Բազմաթիվ սխրանքներ են գործել մի շարք ուրիշ հայկական պարտիզանական ջոկատներ, քաջաբար կռվել Հյուսիսային Կովկասում,Ղրիմում, մերձբալթիկայում, ինչպես նաև ֆաշիստական Գերմանիայի օկուպացրած եվրոպական երկրներում։ Հայ պարտիզանները եղել են հրամանատարներ ու քաղղեկներ, շարքային ու կապավորներ։

Հայրենիքը բարձր է գնահատել ժողովրդական վրիժառուների սխրագործությունները։ Թշնամու թիկունքում հիտլերյան զավթիչների դեմ մղված պայքարում ցուցաբերած քաջության և անվեհերության համար պարտիզանական շարժման 248 մասնակիցներ արժանացելեն Սովետական Միության հերոսի պատվավոր կոչմանը։ Հազարավոր ժողովրդական վրիժառուներ պարգևատրվելեն Սովետական Միության մարտական շքանշաններով և մեդալներով, այդ թվում՝«Հայրենական պատերազմի պարտիզանին» մեդալով։