«Ֆելիքս Կլայն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ
{{Տեղեկաքարտ Անձ
| ԱԱՀ = Ֆելիքս Կլայն
| ԱԱՀ = Ֆելիքս Կլայն
| բնագիր ԱԱՀ =
| բնագիր ԱԱՀ = Felix Christian Klein
| պատկեր = Felix_Klein.jpeg
| պատկեր = Felix_Klein.jpeg
| չափ =
| չափ =
Տող 9. Տող 9.
| վախճանի օր = [[հունիսի 22]], [[1925]]
| վախճանի օր = [[հունիսի 22]], [[1925]]
| վախճանի վայրը = {{Դրոշ|Գերմանիա}} [[Գյոթինգեն]]
| վախճանի վայրը = {{Դրոշ|Գերմանիա}} [[Գյոթինգեն]]
| քաղաքացիություն = Գերմանական միություն, <br> [[Գերմանիայի կայսրություն]],<br> [[Վայմարյան հանրապետություն]]
| քաղաքացիություն = [[գերմանացի]]
| հպատակություն =
| հպատակություն =
| ազգություն =
| ազգություն =
Տող 16. Տող 16.
| ազդել է =
| ազդել է =
| գրքեր =
| գրքեր =
| աշխատանք =[[Գիտնական]], դասախոս
| աշխատանք = [[Բոնն]]ի համալսարանի <br> փիլիսոփայության դոկտոր,<br> [[1872]] թվական՝ [[Էրլանգեն]]ի համալսարանի.<br> [[1875]] թվական՝ [[Մյունխեն]]ի դպրոցի, <br> [[1880]] թվական՝ [[Լայպցիգ]]ի, <br> [[1886]]-[[1913]] թվականներ՝<br> [[Գյոթինգեն]]ի համալսարանների<br> մաթեմատիկայի պրոֆեսոր
| կարողություն =
| կարողություն =
| մասնագիտություն = գերմանացի մաթեմատիկոս
| մասնագիտություն = գերմանացի մաթեմատիկոս
Տող 22. Տող 22.
| ծնողներ =
| ծնողներ =
| երեխաներ =
| երեխաներ =
| պարգևներ և մրցանակներ =
| պարգևներ և մրցանակներ = Մորգան մեդալ (1893) <br /> Կոլի մեդալ (1912)
| կայք =
| կայք =
}}
}}


'''Ֆելիքս Կլայն''' ({{lang-de|Felix Christian Klein}}, [[ապրիլի 24]], [[1849]], [[Դյուսելդորֆ]] - [[հունիսի 22]], [[1925]], [[Գյոթինգեն]]), գերմանացի [[մաթեմատիկոս]], [[Բեռլին]]ի ԳԱ թղթանդամ ([[1913]] թվական), [[Բոնն]]ի համալսարանի [[փիլիսոփայություն|փիլիսոփայությ]]ան դոկտոր ([[1868]] թվական)։
'''Ֆելիքս Կլայն''' ({{lang-de|Felix Christian Klein}}), [[ապրիլի 24]], [[1849]], [[Դյուսելդորֆ]] - [[հունիսի 22]], [[1925]], [[Գյոթինգեն]]), գերմանացի [[մաթեմատիկոս]], [[Բեռլին]]ի ԳԱ թղթանդամ ([[1913]] թվական), [[Բոնն]]ի համալսարանի [[փիլիսոփայություն|փիլիսոփայությ]]ան դոկտոր ([[1868]] թվական)։
== Կենսագրություն ==

[[1872]] թվականից՝ [[Էրլանգեն]]ի համալսարանի, [[1875]] թվականից՝ [[Մյունխեն]]ի դպրոցի, [[1880]] թվականից՝ [[Լայպցիգ]]ի, [[1886]]-[[1913]] թվականներին՝ [[Գյոթինգեն]]ի համալսարանների մաթեմատիկայի [[պրոֆեսոր]]։
[[1872]] թվականից՝ [[Էրլանգեն]]ի համալսարանի, [[1875]] թվականից՝ [[Մյունխեն]]ի դպրոցի, [[1880]] թվականից՝ [[Լայպցիգ]]ի, [[1886]]-[[1913]] թվականներին՝ [[Գյոթինգեն]]ի համալսարանների մաթեմատիկայի [[պրոֆեսոր]]։

Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և [[ավտոմորֆ ֆունկցիաներ]]ի տեսություններին։ [[Երկրաչափություն|Երկրաչափությ]]ան վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում ([[1872]] թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։
Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և [[ավտոմորֆ ֆունկցիաներ]]ի տեսություններին։ [[Երկրաչափություն|Երկրաչափությ]]ան վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում ([[1872]] թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։
[[Պատկեր:Klein bottle.svg|մինի|ձախից|Կլայնի շիշը]]
== Բացահայտումներ ==
⚫
Կլայնը ձգտել է բացահայտել մաթեմատիկայի առանձին ճյուղերի, ինչպես նաև [[մաթեմատիկա]]յի և [[ֆիզիկա]]յի ու տեխնիկայի ներքին կապերը։ [[1910]]-[[1923]] թվականներին Ա. Զոմմերֆեչդի աշխատակցությամբ գրել է «Հոլի տեսություն» քառահատոր աշխատությունը։ Զբաղվել է մաթեմատիկայի կրթության հարցերով։


== Աշխատանքներ ==
⚫
Կլայնը ձգտել է բացահայտել մաթեմատիկայի առանձին ճյուղերի, ինչպես նաև [[մաթեմատիկա]]յի և [[ֆիզիկա]]յի ու տեխնիկայի ներքին կապերը։ [[1910]]-[[1923]] թվականներին Ա. Զոմմերֆեչդի աշխատակցությամբ գրել է «Հոլի տեսություն» քառահատոր աշխատությունը։ Զբաղվել է մաթեմատիկայի կրթության հարցերով։
===== Հոդվածներ =====
* ''Felix Klein'', [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?did=D59278 Gesammelte mathematische Abhandlungen], 3 Bde.
* ''Felix Klein'', [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?ht=VIEW&did=D59323 Vergleichende Betrachtungen über geometrische Forschungen, Erlanger Programm 1872]
===== Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն =====
* ''Felix Klein'', Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
:* Конспект: ''[http://historical.library.cornell.edu/cgi-bin/cul.math/docviewer?did=03220001&seq=5 Einleitung in die geometrische Funktionentheorie]''.
:* Издание: ''Felix Klein'', Funktionentheorie in geometrischer Behandlungsweise. Leipzig: Teubner, 1987
* ''Felix Klein'', [http://historical.library.cornell.edu/math/math_K.html Über Riemanns Theorie der algebraischen Funktionen]
* ''Felix Klein'', [http://historical.library.cornell.edu/math/math_K.html Theorie der elliptischen Modulfunktionen], mit Robert Fricke.
* ''Felix Klein'', Ausgewaehlte Kapitel aus der Theorie der linearen Differentialgleichungen zweiter Ordnung. [http://historical.library.cornell.edu/cgi-bin/cul.math/docviewer?did=03330001&seq=3 Bd. 1], [http://historical.library.cornell.edu/cgi-bin/cul.math/docviewer?did=03170001&seq=5 Bd. 2]
* ''Felix Klein'', [http://historical.library.cornell.edu/cgi-bin/cul.math/docviewer?did=05730001&seq=5 Ueber lineare differentialgleichungen der zweiten ordnung].
* ''Felix Klein'' [http://dz-srv1.sub.uni-goettingen.de/sub/digbib/loader?did=D286378 Vorlesungen über die hypergeometrische Funktion]


== Գրականություն ==
== Գրականություն ==

18:38, 26 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Ֆելիքս Կլայն
Felix Christian Klein
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 24, 1849
ԾննդավայրԳերմանիա Դյուսելդորֆ
Մահացել էհունիսի 22, 1925
Մահվան վայրԳերմանիա Գյոթինգեն
ԳերեզմանԳյոտինգենի քաղաքի գերեզմանատուն և Գյոթինգեն
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն,  Գերմանական կայսրություն և  Վայմարյան Հանրապետություն
ԿրթությունԲոննի համալսարան և HU Berlin
ԵրկերErlangen program?, Կլայնի շիշ, Beltrami–Klein model?, Klein's Encyclopedia of Mathematical Sciences? և Mathematische Annalen?[1]
Մասնագիտությունգերմանացի մաթեմատիկոս
ԱշխատանքԳիտնական, դասախոս
ԱշխատավայրԷրլանգեն-Նյուրնբերգի համալսարան[1], Մյունխենի տեխնիկական համալսարան[2], Լայպցիգի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան[3] և Բեռլինի տեխնիկական համալսարան
ԱմուսինAnna Klein?
Զբաղեցրած պաշտոններՊրուսիայի Կալվածատիրոջ տան անդամ
Պարգևներ և
մրցանակներ		Մորգան մեդալ (1893)
Կոլի մեդալ (1912)
ԱնդամությունՍաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա[1], Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն[4], Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Լինչեի ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա[1], Բավարիական գիտությունների ակադեմիա[1], Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա[5], Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[6], Association of German Engineers? և Գերմանական մաթեմատիկական ընկերություն
 Felix Klein Վիքիպահեստում

Ֆելիքս Կլայն (գերմ.՝ Felix Christian Klein), ապրիլի 24, 1849, Դյուսելդորֆ - հունիսի 22, 1925, Գյոթինգեն), գերմանացի մաթեմատիկոս, Բեռլինի ԳԱ թղթանդամ (1913 թվական), Բոննի համալսարանի փիլիսոփայության դոկտոր (1868 թվական)։

Կենսագրություն

1872 թվականից՝ Էրլանգենի համալսարանի, 1875 թվականից՝ Մյունխենի դպրոցի, 1880 թվականից՝ Լայպցիգի, 1886-1913 թվականներին՝ Գյոթինգենի համալսարանների մաթեմատիկայի պրոֆեսոր։ Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և ավտոմորֆ ֆունկցիաների տեսություններին։ Երկրաչափության վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում (1872 թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։

Կլայնի շիշը

Բացահայտումներ

Կլայնը ձգտել է բացահայտել մաթեմատիկայի առանձին ճյուղերի, ինչպես նաև մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի ու տեխնիկայի ներքին կապերը։ 1910-1923 թվականներին Ա. Զոմմերֆեչդի աշխատակցությամբ գրել է «Հոլի տեսություն» քառահատոր աշխատությունը։ Զբաղվել է մաթեմատիկայի կրթության հարցերով։

Աշխատանքներ

Հոդվածներ
Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
  • Felix Klein, Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն

Գրականություն

Վիիքպահեստ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 https://timenote.info/de/Felix-Klein
  2. ↑ http://www-hm.ma.tum.de/geschichte/node18.html
  3. ↑ http://www.universalis.fr/encyclopedie/felix-klein/
  4. ↑ https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA5396&pos=1
  5. ↑ https://www.bbaw.de/die-akademie/akademie-historische-aspekte/mitglieder-historisch/historisches-mitglied-felix-klein-1395
  6. ↑ https://www.accademiadellescienze.it/accademia/soci/Felix-Klein
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆելիքս_Կլայն&oldid=2538920» էջից