«Սոցիալ դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

12:08, 16 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Հնչակյան կուսակցության նշանը

Սոցիալ դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցություն (ՍԴՀԿ) հայ քաղաքական կուսակցություն է։ 1887թվականին Ժնևում արևելահայ մի խումբ ուսանողներ ձեռնամուխ են լինում մի կազմակերպության ստեղծմանը, որն զբաղվելու էր Հայաստանի ազատագրության հարցով: Դրանք էին՝ Ավետիս Նազարբեկյանը (Նազարբեկ), Մարո Վարդանյանը (հետագայում՝ Նազարբեկյան), Ռուբեն Խանազատյանը (Խանազատ), Գաբրիել Կաֆյանը (Շմավոն):

Ստեղծումը

Կուսակցության գաղափարախոսության ձևավորմանը մեծապես նպաստեց հայ հասարակական-քաղաքական մտքի հեղափոխական-դեմոկրատական հոսանքը՝ ի դեմս Միքայել Նալբանդյանի, Րաֆֆու և ռուս հեղափոխական նարոդնիկ Ալեքսանդր Գերցենի գաղափարների: Սակայն, ի տարբերություն ռուս հեղափոխականների, հնչակյանների գլխավոր նպատակներից էր ոչ միայն սոցիալ-դեմոկրատական, այլև ազգային-ազատագրական խնդրի լուծումը: Հնչակյան կուսակցությունը կյանքի կոչվեց նախ և առաջ բնաջնջվող արևմտահայությանը ազատելու, նրան ազատագրական պայքարի առաջնորդելու նպատակով:

Ժնևյան խմբի պաշտոնաթերթն է դառնում <<Հնչակը>>: Այն իր անունը ստացել էր Գերցենի <<Կոլոկոլից>>: <<Հնչակի>> տպարանը հաստատվել էր Նազարբեկի տանը:

1888թ. <<Հնչակ>> թերթում հրատարակվեց ծրագիրը: Այն պատրաստվել և կազմվել էր 1887թ. Ավետիս և Մարո Նազարբեկյանների, Գ. Ղարաջյանի կողմից: Հնչակյանների կողմից սեփական ծրագրի հրատարակությունն ազդարարում էր հեղափոխական կուսակցության կազմավորման մասին: 1888թ. կայացավ կուսակցության հիմնադիր ժողովը: Իր անվանումը կուսակցությունը ստացավ միայն 1890թ.:

Կարճ ժամանակաշրջանում հնչակյան կազմակերպություններ ստեղծվեցին Թուրքիայում, Արևմտյան Հայաստանում, ԱՄՆ-ում, Ռուսաստանում, Իրանում, Բուլղարիայում, Ռումինիայում, Եգիպտոսում:

Ծրագիրը և կառուցվածքը

Հնչակյան կուսակցության ծրագիրը կազմված էր հեռավոր և մոտակա նպատակներից:

Ծրագիրը հայ ծողովրդի հեռավոր նպատակ էր հայտարարում սոցիալիստական հասարակության հաստատումը՝ իդեալական համարելով սոցիալիստական հարաբերությունները: Այս հարաբերությունները վերջ կդնեին մարդու շահագործմանը և կնպաստեին հասարակության յուրաքանչյուր անդամի լիակատար զարգացմանը՝ պահպանելով մարդկային բնական իրավունքները:

Ծրագրի մոտակա նպատակ էր հռչակվում Արևմտյան Հայաստանի ազատագրումը: Ծրագրում նշվում էր, որ այդ նպատակի իրագործումից անմիջապես հետո պետք է գործադրվեն քաղաքական ազատության ապահովման հիմնական պայմանները՝ ժողովրդական ներկայացուցիչների ընտրություններ՝ Օրենսդիր ժողով կազմակերպելու համար, նահանգային և համայնական ինքնավարության ընտրական ցենզի վերացում, մամուլի, ժողովների և այլ դեմոկրատական ազատություններ, պարտադիր կրթական համակարգ բոլորի համար: Այս ամենից հետո իրագործվելու էր ժողովրդի տնտեսական դրության բարեփոխումը:

Վերոհիշյալ նպատակներին հասնելու միջոց էր համարվում հեղափոխությունը՝ ժողովրդական ապստամբության միջոցով:

Հնչակյան կուսակցությունն իր կառույցով կենտրոնացված կազմակերպություն էր, որը ղեկավարվում էր կենտրոնական գործադիր կոմիտեների կողմից:

Արտաքին հղումներ

Սա կուսակցության մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 [[Պատկեր:Logo sdhp.jpg|250px|մինի|Հնչակյան կուսակցության նշանը]]
-'''Սոցիալ դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցություն (ՍԴՀԿ)''' հայ քաղաքական կուսակցություն է։ [[1886]] թվականին կովկասահայ մի խումբ ուսանողերի Ավ. Նազարյանի Նազարբեկ, Մ. Վարդանյանի, Ռ. Խանազատի, Գ. Կաֆյանի և ուրիշների կողմից Ժնևում ստեղծվեց Հնչակյան կուսակցությունը։ Նրանք հրատարակեցին «Հնչակ» թերթը, որի անունով էլ անվանվեց կուսակցությունը։
+'''Սոցիալ դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցություն (ՍԴՀԿ)''' հայ քաղաքական կուսակցություն է։
+[[1887]]թվականին [[Ժնև]]ում արևելահայ մի խումբ ուսանողներ ձեռնամուխ են լինում մի կազմակերպության ստեղծմանը, որն զբաղվելու էր Հայաստանի ազատագրության հարցով: Դրանք էին՝ [[Ավետիս Նազարբեկյան]]ը (Նազարբեկ), Մարո Վարդանյանը (հետագայում՝ Նազարբեկյան), Ռուբեն Խանազատյանը (Խանազատ), [[Գաբրիել Կաֆյան]]ը (Շմավոն):
+== Ստեղծումը ==
-Կուսակցության ծրագրում ասվում էր, որ անհրաժեշտ է հեղափոխություն կատարել և վերացնել մարդու շահագործումը մարդու կողմից։ Ապա նշվում էր, որ հայ ժողովրդին իբրև մոտակա նպատակ պետք է ազատել պարսկական շահի, թուրքական սուլթանի և ռուսական ցարի տիրապետությունից և, իբրև մոտակա նպատակ, կառուցել սոցիալիզմ։
+Կուսակցության գաղափարախոսության ձևավորմանը մեծապես նպաստեց հայ հասարակական-քաղաքական մտքի հեղափոխական-դեմոկրատական հոսանքը՝ ի դեմս [[Միքայել Նալբանդյան]]ի, [[Րաֆֆի|Րաֆֆու]] և ռուս հեղափոխական նարոդնիկ [[Ալեքսանդր Գերցեն]]ի գաղափարների: Սակայն, ի տարբերություն ռուս հեղափոխականների, հնչակյանների գլխավոր նպատակներից էր ոչ միայն սոցիալ-դեմոկրատական, այլև ազգային-ազատագրական խնդրի լուծումը: Հնչակյան կուսակցությունը կյանքի կոչվեց նախ և առաջ բնաջնջվող արևմտահայությանը ազատելու, նրան ազատագրական պայքարի առաջնորդելու նպատակով:
+Ժնևյան խմբի պաշտոնաթերթն է դառնում [[Հնչակ|<<Հնչակը>>]]: Այն իր անունը ստացել էր [[Ալեքսանդր Գերցեն|Գերցեն]]ի [[Կոլոկոլ|<<Կոլոկոլից>>]]: [[Հնչակ|<<Հնչակի>>]] տպարանը հաստատվել էր Նազարբեկի տանը:
+[[1888]]թ. [[Հնչակ|<<Հնչակ>>]] թերթում հրատարակվեց ծրագիրը: Այն պատրաստվել և կազմվել էր [[1887]]թ. Ավետիս և Մարո Նազարբեկյանների, Գ. Ղարաջյանի կողմից: Հնչակյանների կողմից սեփական ծրագրի հրատարակությունն ազդարարում էր հեղափոխական կուսակցության կազմավորման մասին: [[1888]]թ. կայացավ կուսակցության հիմնադիր ժողովը: Իր անվանումը կուսակցությունը ստացավ միայն [[1890]]թ.:
+Կարճ ժամանակաշրջանում հնչակյան կազմակերպություններ ստեղծվեցին [[Թուրքիա]]յում, [[Արևմտյան Հայաստան]]ում, [[ԱՄՆ]]-ում, [[Ռուսաստան]]ում, [[Իրան]]ում, [[Բուլղարիա]]յում, [[Ռումինիա]]յում, [[Եգիպտոս]]ում:
+== Ծրագիրը և կառուցվածքը ==
+Հնչակյան կուսակցության ծրագիրը կազմված էր ''հեռավոր'' և ''մոտակա'' նպատակներից:
+Ծրագիրը հայ ծողովրդի ''հեռավոր նպատակ էր'' հայտարարում ''սոցիալիստական հասարակության հաստատումը''՝ իդեալական համարելով սոցիալիստական հարաբերությունները: Այս հարաբերությունները վերջ կդնեին մարդու շահագործմանը և կնպաստեին հասարակության յուրաքանչյուր անդամի լիակատար զարգացմանը՝ պահպանելով մարդկային բնական իրավունքները:
+Ծրագրի ''մոտակա նպատակ էր հռչակվում [[Արևմտյան Հայաստան]]ի ազատագրումը'': Ծրագրում նշվում էր, որ այդ նպատակի իրագործումից անմիջապես հետո պետք է գործադրվեն [[Քաղաքական ազատություն|քաղաքական ազատության]] ապահովման հիմնական պայմանները՝ ժողովրդական ներկայացուցիչների ընտրություններ՝ Օրենսդիր ժողով կազմակերպելու համար, նահանգային և համայնական ինքնավարության ընտրական ցենզի վերացում, մամուլի, ժողովների և այլ դեմոկրատական ազատություններ, պարտադիր կրթական համակարգ բոլորի համար: Այս ամենից հետո իրագործվելու էր ժողովրդի ''տնտեսական դրության բարեփոխումը'':
+Վերոհիշյալ նպատակներին հասնելու միջոց էր համարվում [[հեղափոխություն]]ը՝ ժողովրդական ապստամբության միջոցով:
+Հնչակյան կուսակցությունն իր կառույցով կենտրոնացված կազմակերպություն էր, որը ղեկավարվում էր կենտրոնական գործադիր կոմիտեների կողմից:
-Կուսակցությունը գործում է [[Հայաստան]]ում և [[սփյուռք]]ում։
 == Արտաքին հղումներ ==