«Բազեներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

08:36, 22 Օգոստոսի 2014-ի տարբերակ

՞

Բազեներ

Բազե

Գիտական դասակարգում

Թագավորություն

Կենդանիներ

Լատիներեն անվանում

Falco

Կարլ Լիննեյ, 1758

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 175598
NCBI 8952

Բազեներ (լատին․՝ Falco), գիշատիչների կարգի թռչունների ընտանիք։ Հայտնի է շուրջ 60 տեսակ։

Ընդհանուր բնութագիր

Փոքր և միջին մեծության թռչուններ են, արուն փոքր է էգից։ Վերին կտուցն ատամնանման ելուստով է, իսկ քթանցքերի կենտրոնում կա մաշկային թմբիկ։ Թևերը երկար են ու նեղ, պոչը՝ կարճ։ Փետուրները խիտ են, կոշտ։ Էգը և արուն միանման են գունավորված։ Ուժեղ են, ճարպիկ, թռչում են արագ։ Բույն չեն հյուսում, ձվերը (2–6, խայտաբղետ) դնում են գետնին, ժայռերի վրա կամ ուրիշ թռչունների բներում։ Թխսում է հիմնականում էգը։ Սնվում են փոքրիկ կաթնասուններով, թռչուններով, սողուններով, միջատներով, հազվադեպ՝ լեշերով։

Հայաստանում

Հայաստանի Հանրապետություն-ում՝ 8 տեսակ. կարմրաոտ բազե, աղավնաբազե, միջերկրածովյան բազե, սապսան, բալոբան, արտույտաբազե, սովորական հողմավար բազե, տափաստանային հողմավար բազե։

Նկարագիր

Փոքր և միջին մեծության թռչուններ են, արուն փոքր է էգից: Վերին կտուցն ատամնանման ելուստով է, իսկ քթանցքերի կենտրոնում կա մաշկային թմբիկ: Թևերը երկար են ու նեղ, պոչը՝ կարճ: Փետուրները խիտ են, կոշտ: Էգը և արուն միանման են գունավորված: Ուժեղ են, ճարպիկ, թռչում են արագ: Բույն չեն հյուսում, ձվերը (2–6, խայտաբղետ) դնում են գետնին, ժայռերի վրա կամ ուրիշ թռչունների բներում: Թխսում է հիմնականում էգը: Սնվում են փոքրիկ կաթնասուններով, թռչուններով, սողուններով, միջատներով, հազվադեպ՝ լեշերով: Սապսանը բնադրող չվող է: Բնակվում է ժայռերում, հաճախ զբաղեցնում է ագռավների բները: Զոհին որսում է հիմնականում թռիչքի ընթացքում: Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում:

Բալոբանը շիկամոխրագույն է, նստակյաց, հանդիպում է լեռնատափաստաններում, մերձարևադարձային շրջաններում, ձմռանը՝ նաև Արարատյան դաշտում: Ունի սուր ձայն:

Արտույտաբազեի գունավորումը խայտաբղետ է: Տարածված է անտառային շրջաններում:

Աղավնաբազեն կարճ թևերով է, հանդիպում է բաց տարածություններում, կարելի է վարժեցնել տնային պայմաններում՝ որպես որսորդական թռչուն:

Սովորական հողմավար բազեն նստակյաց է, ապրում է ամենուր, ձմռանը՝ բնակավայրերից ոչ հեռու: Ոչնչացնում է կրծողներին: Տափաստանային հողմավար բազեն հանդիպում է կիսաանապատային գոտում: Պահպանվում է օրենքով:

Կարմրաոտ բազե

Կարմրաոտ բազեն չվող է, հազվագյուտ: Բնակվում է բաց տարածքներում: Զոհին փնտրում է՝ լարերին նստած, կամ օդում կանգի պահին նետվում է նրա վրա: Համարվում է որսորդական թռչուն: Ոչնչացնում է մանր կրծողներին: Միջերկրածովյան բազեն բնադրող չվող է, հազվագյուտ: Հայաստանի Հանրապետությունում առաջին անգամ հայտնաբերվել է 1960-ական թվականներին: Երգում է՝ երկար ժամանակ նույն տեղում նստած: Բնակվում է գիհու կամ փշոտ թփուտների առկայությամբ ցածրադիր չոր լեռնալանջերին: Որպես հազվագյուտ տեսակ՝ կարիք ունի հատուկ պաշտպանության, արհեստական թռչնաբներ ներգրավելու միջոցով հնարավոր է բարձրացնել համակեցության խտությունը:

Աղբյուրներ

Հայկական Հանրագիտարան

@@ Տող 27. / Տող 27. @@
 '''Բազեներ''' ({{lang-la|Falco}}), գիշատիչների կարգի [[թռչուններ]]ի ընտանիք։ Հայտնի է շուրջ 60 [[տեսակ]]։
-== Տարածվածություն ==
-Բազեները տարածված են գրեթե ամենուրեք։
 == Ընդհանուր բնութագիր ==
@@ Տող 37. / Տող 35. @@
 == [[Հայաստան]]ում ==
-[[ՀՀ]]-ում՝ 8 տեսակ. [[կարմրաոտ բազե]], [[աղավնաբազե]], [[միջերկրածովյան բազե]], [[սապսան]], [[բալոբան]], [[արտույտաբազե]], [[սովորական հողմավար բազե]], [[տափաստանային հողմավար բազե]]։
+[[Հայաստանի Հանրապետություն]]-ում՝ 8 տեսակ. [[կարմրաոտ բազե]], [[աղավնաբազե]], [[միջերկրածովյան բազե]], [[սապսան]], [[բալոբան]], [[արտույտաբազե]], [[սովորական հողմավար բազե]], [[տափաստանային հողմավար բազե]]։
+== Նկարագիր ==
+Փոքր և միջին մեծության [[թռչուններ]] են, արուն փոքր է էգից: Վերին կտուցն ատամնանման ելուստով է, իսկ քթանցքերի կենտրոնում կա մաշկային թմբիկ: Թևերը երկար են ու նեղ, պոչը՝ կարճ: [[Փետուր]]ները խիտ են, կոշտ: Էգը և արուն միանման են գունավորված: Ուժեղ են, ճարպիկ, թռչում են արագ: Բույն չեն հյուսում, [[ձու|ձվերը]] (2–6, խայտաբղետ) դնում են գետնին, ժայռերի վրա կամ ուրիշ թռչունների բներում: Թ[[թուխս|խսում]] է հիմնականում էգը: Սնվում են փոքրիկ [[կաթնասուն]]ներով, թռչուններով, [[սողուններ]]ով, միջատներով, հազվադեպ՝ լեշերով:
+Սապսանը բնադրող չվող է: Բնակվում է ժայռերում, հաճախ զբաղեցնում է ագռավների բները: Զոհին որսում է հիմնականում թռիչքի ընթացքում: Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում:
+Բալոբանը շիկամոխրագույն է, նստակյաց, հանդիպում է լեռնատափաստաններում, մերձարևադարձային շրջաններում, ձմռանը՝ նաև [[Արարատյան դաշտ]]ում: Ունի սուր ձայն:
+*[[Արտույտաբազե]]ի գունավորումը խայտաբղետ է: Տարածված է անտառային շրջաններում:
+*Աղավնաբազեն կարճ թևերով է, հանդիպում է բաց տարածություններում, կարելի է վարժեցնել տնային պայմաններում՝ որպես որսորդական թռչուն:
+Սովորական հողմավար բազեն նստակյաց է, ապրում է ամենուր, ձմռանը՝ բնակավայրերից ոչ հեռու: Ոչնչացնում է կրծողներին:
+[[Տափաստան]]ային հողմավար բազեն հանդիպում է կիսաանապատային գոտում: Պահպանվում է օրենքով:
+== Կարմրաոտ բազե ==
+Կարմրաոտ բազեն չվող է, հազվագյուտ: Բնակվում է բաց տարածքներում: Զոհին փնտրում է՝ լարերին նստած, կամ [[օդ]]ում կանգի պահին նետվում է նրա վրա: Համարվում է որսորդական թռչուն: Ոչնչացնում է մանր կրծողներին:
+Միջերկրածովյան բազեն բնադրող չվող է, հազվագյուտ: Հայաստանի Հանրապետությունում առաջին անգամ հայտնաբերվել է [[1960]]-ական թվականներին: Երգում է՝ երկար ժամանակ նույն տեղում նստած: Բնակվում է գիհու կամ փշոտ թփուտների առկայությամբ ցածրադիր չոր լեռնալանջերին: Որպես հազվագյուտ տեսակ՝ կարիք ունի հատուկ պաշտպանության, արհեստական թռչնաբներ ներգրավելու միջոցով հնարավոր է բարձրացնել համակեցության խտությունը:
+== Աղբյուրներ ==
+*Հայկական Հանրագիտարան
 [[Կատեգորիա:Բազեներ]]