«Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 9. Տող 9.
|Երկիր = Ռուսաստան
|Երկիր = Ռուսաստան
|Հիմն = [[ՂԻՀ հիմն|Нивы и горы твои волшебны, Родина]]<br />(թարգմանաբար` Քո դաշտերը ու լեռները հրաշալի են, Հայրենիք)
|Հիմն = [[ՂԻՀ հիմն|Нивы и горы твои волшебны, Родина]]<br />(թարգմանաբար` Քո դաշտերը ու լեռները հրաշալի են, Հայրենիք)
|Կարգավիճակ = [[Ինքնավարություն|Ինքնավար]] [[հանրապետություն]] [[Ուկրաինա]]յի կազմի մեջ
|Կարգավիճակ = [[Ինքնավարություն|Ինքնավար]] [[հանրապետություն]] [[Ռուսաստան]]ի կազմի մեջ
|Մտնում է = Ոուսաստան
|Մտնում է = Ոուսաստան
|Ներառում է = 14 շրջան, 16 քաղաք, 56 ավան, 950 գյուղ
|Ներառում է = 14 շրջան, 16 քաղաք, 56 ավան, 950 գյուղ
Տող 28. Տող 28.
|Լեզուներ = [[Ռուսերեն]], [[Ղրիմի թաթարերեն]]
|Լեզուներ = [[Ռուսերեն]], [[Ղրիմի թաթարերեն]]
|Բնակչություն =2 033 700 մարդ
|Բնակչություն =2 033 700 մարդ
|Մարդահամարի թվական = [[Ուկրաինայի մարդահամար (2001)|2001]]
|Մարդահամարի թվական =
|Տոկոսը բնակչությունից =
|Տոկոսը բնակչությունից =
|Տեղը ըստ բնակչության =
|Տեղը ըստ բնակչության =
Տող 59. Տող 59.
|Ծանոթագրություններ =
|Ծանոթագրություններ =
}}
}}
'''Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետություն''' ({{lang-uk|Автономна Республіка Крим}}, {{lang-ru|Автономная Республика Крым}}, {{lang-crh|Qırım Muhtar Cumhuriyeti}}), '''ՂԻՀ''' ({{lang-uk|АРК}}, {{lang-ru|АРК}}, {{lang-crh|QMC}}), [[ինքնավար հանրապետություն]] էր [[Ուկրաինա]]յի կազմի մեջ տեղաբաշխված [[Ղրիմ]] թերակղզու մեծ մասի վրա<ref name="BBCprofileCrimea">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/6080890.stm Շրջաններ և տարածքներ. Ղրիմի հանրապետություն], Բի-Բի-Սի Նյուս</ref>։ Ունի [[Ռուսաստան]]ի հետ ծովային սահման արևելքում։
'''Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետություն''' ({{lang-uk|Автономна Республіка Крим}}, {{lang-ru|Автономная Республика Крым}}, {{lang-crh|Qırım Muhtar Cumhuriyeti}}), '''ՂԻՀ''' ({{lang-uk|АРК}}, {{lang-ru|АРК}}, {{lang-crh|QMC}}), [[ինքնավար հանրապետություն]] էր [[Ռուսաստան]]ի կազմի մեջ տեղաբաշխված [[Ղրիմ]] թերակղզու մեծ մասի վրա<ref name="BBCprofileCrimea">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/6080890.stm Շրջաններ և տարածքներ. Ղրիմի հանրապետություն], Բի-Բի-Սի Նյուս</ref>։ Ունի [[Ուկրաինա]]յի հետ ցամաքային սահման հյուսիսում։


ՂԻՀ-ի կազմի մեջ չի մտնում թերակղզու հարավ-արևմտյան մասը, որը ենթարկվում է [[Սևաստոպոլի քաղաքային խորհուրդ|Սևաստոպոլի քաղաքային խորհրդին]], որը հանդիսանում է առանձին համապետական ենթակայության միավոր<ref name=sudba>[http://www.moscow-crimea.ru/russia/document/1995_1.html Ղրիմի ճակատագիրը հրամաններով և որոշումներով]</ref>, և [[Արբատյան ցամաքալեզվակ]]ի հյուսիսային մասը, որը մտնում է [[Խերսոնի մարզ]]ի մեջ։
ՂԻՀ-ի կազմի մեջ չի մտնում թերակղզու հարավ-արևմտյան մասը, որը ենթարկվում է [[Սևաստոպոլի քաղաքային խորհուրդ|Սևաստոպոլի քաղաքային խորհրդին]], որը հանդիսանում է առանձին համապետական ենթակայության միավոր<ref name=sudba>[http://www.moscow-crimea.ru/russia/document/1995_1.html Ղրիմի ճակատագիրը հրամաններով և որոշումներով]</ref>, և [[Արբատյան ցամաքալեզվակ]]ի հյուսիսային մասը, որը մտնում է [[Խերսոնի մարզ]]ի մեջ։
Տող 73. Տող 73.
2014 թվականի մարտի 16-ին Ղրիմում անցկացվեց թերակղզու կարգավիճակի շուրջ հանրաքվե: Ղրիմի Գերագույն խորհուրդը, որը նախաձեռնել էր հանրաքվեն, խոստացել էր ինքնալուծարվել, եթե ընտրողները նախընտրեն Ուկրաինայի մաս մնալ: Ըստ Ղրիմի նորահայտ իշխանությունների հանրաքվեին մասնակցեց ընտրության իրավունք ունեցող քաղաքացիների 83,1%-ըը{{փաստ}}, իսկ ըստ Ղրիմի Թաթարների Ազգային Մեջլիսի, մասնակցեց բնակչության մոտ 30%-ը{{փաստ}}: Արեւմուտքը եւ Ուկրաինայի իշխանությունները չճանաչեցին հանրաքվեն: Ըստ Ռուսաստանի տվյալների, հանրաքվեի մասնակիցների 96.7%-ը ցանկություն հայտնեց միանալ Ռուսաստանին:
2014 թվականի մարտի 16-ին Ղրիմում անցկացվեց թերակղզու կարգավիճակի շուրջ հանրաքվե: Ղրիմի Գերագույն խորհուրդը, որը նախաձեռնել էր հանրաքվեն, խոստացել էր ինքնալուծարվել, եթե ընտրողները նախընտրեն Ուկրաինայի մաս մնալ: Ըստ Ղրիմի նորահայտ իշխանությունների հանրաքվեին մասնակցեց ընտրության իրավունք ունեցող քաղաքացիների 83,1%-ըը{{փաստ}}, իսկ ըստ Ղրիմի Թաթարների Ազգային Մեջլիսի, մասնակցեց բնակչության մոտ 30%-ը{{փաստ}}: Արեւմուտքը եւ Ուկրաինայի իշխանությունները չճանաչեցին հանրաքվեն: Ըստ Ռուսաստանի տվյալների, հանրաքվեի մասնակիցների 96.7%-ը ցանկություն հայտնեց միանալ Ռուսաստանին:


==Տես նաև==
* [[Ուկրաինայի վարչական բաժանում]]


==Ծանոթագրություններ==
==Ծանոթագրություններ==
Տող 80. Տող 78.


{{Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետություն}}
{{Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետություն}}
{{Ուկրաինայի վարչական բաժանում}}

[[Կատեգորիա:Ուկրաինայի վարչական բաժանում|Ղրիմ]]

07:24, 19 Մայիսի 2014-ի տարբերակ

Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետություն
Ղրիմի դրոշ Զինանշան


ԵրկիրՈւկրաինա Ուկրաինա
ՀիմնHymn of Crimea?
ԿարգավիճակԻնքնավար հանրապետություն, region of Ukraine? և վիճելի տարածք
Մտնում էՈւկրաինա[1]
ՎարչկենտրոնՍիմֆերոպոլ
Ամենաբարձր կետՌոման-Կոշ
Օրենսդրական մարմինSupreme Council of Crimea?
Պաշտոնական լեզուներուկրաիներեն, ռուսերեն և Ղրիմի թաթարերեն
Բնակչություն1 957 801 մարդ (մարտի 1, 2014)[2]
Տարածք26 081 կմ²
Հիմնադրված էփետրվարի 12, 1991 թ.
Սահմանակցում էԽերսոնի մարզ, Սևաստոպոլ, Կրասնոդարի երկրամաս, Սև ծով և Ազովի ծով
Ժամային գոտիDAZD?, UTC+2 և UTC+3
ՀապավումАР Крым
ՆախորդՂրիմի ինքնավար խորհրդային սոցիալիստական հանրապետություն
ՓոխարինեցՂրիմի մարզ և Republic of Crimea?
ISO 3166-2 կոդUA-43
Հեռախոսային կոդ65
rada.crimea.ua

Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետություն (ուկրաիներեն՝ Автономна Республіка Крим, ռուս.՝ Автономная Республика Крым, Ղրիմի թաթարերեն՝ Qırım Muhtar Cumhuriyeti), ՂԻՀ (ուկրաիներեն՝ АРК, ռուս.՝ АРК, Ղրիմի թաթարերեն՝ QMC), ինքնավար հանրապետություն էր Ռուսաստանի կազմի մեջ տեղաբաշխված Ղրիմ թերակղզու մեծ մասի վրա[3]։ Ունի Ուկրաինայի հետ ցամաքային սահման հյուսիսում։

ՂԻՀ-ի կազմի մեջ չի մտնում թերակղզու հարավ-արևմտյան մասը, որը ենթարկվում է Սևաստոպոլի քաղաքային խորհրդին, որը հանդիսանում է առանձին համապետական ենթակայության միավոր[4], և Արբատյան ցամաքալեզվակի հյուսիսային մասը, որը մտնում է Խերսոնի մարզի մեջ։

Պատմություն

1921 թվականի հոկտեմբերի 18-ին Տավրիչեսկի գուբերնիայի մի մասից ձևավորվեց Ղրիմյան ԻԽՍՀ-ն։ 1945 թվականի հունիսի 30-ին այն դարձավ ՌԽՖՍՀ կազմում Ղրիմի մարզ։ 1948 թվականին Սևաստոպոլ քաղաքը առանձնացվեց, որպես հանրապետական նշանակության քաղաք։ 1954 թվականից ՈւԽՍՀ-ի կազմի մեջ։ 1991 թվականի փետրվարի 12-ին վերականգնվեց Ղրիմյան ԻԽՍՀ-ն։

Ղրիմի տարածքը պատմության ընթացքում բազմաթիվ անգամներ գրավվել է և վերահսկվել տարբեր պետությունների կողմից։ Իր պատմության ընթացքում այն վերահսկվել է կիմերացիների, հույների, սկյութերի, գոթերի, հունների, բուլղարների, խազարների կողմից, և մտել է Կիևյան Ռուսիայի, Բյուզանդական կայսրության, Կիպչակների պետության, Օսմանյան կայսրության, Ոսկե հորդայի թաթարների պետության և Մոնղոլների ենթակայության տակ։ 13-րդ դարում այն մասնակիորեն ենթարկվում էր Վենետիկի և Գենուայի հանրապետություններին, նրանցից հետո Ղրիմը ղեկավարում էին Ղրիմի խանությունը և Օսմանական կայսրությունը 15-18-րդ դարերում, Ռուսական կայսրության կողմից 18-20-րդ դարերում, և ի վերջո մինչև Ուկրաինայի կազմի մեջ մտնելը, այն հանդիսանում էր Սովետական Միության մաս։

ՂԻՀ այժմ ինքնավար խորհրդարանական հանրապետություն է, Ուկրաինայի կազմի մեջ[3], որը կառավարվում է Ղրիմի սահմանադրության համաձայն և Ուկրաինայի օրենքներով։ Մայրաքաղաքը և հանրապետության կառավարության նստավայրն է Սիմֆերոպոլ քաղաքը, որը գտնվում է թերակղզու կենտրոնում։ Ղրիմի մակերևույթի մակերեսը կազմում է 26 200 կմ², և բնակչությունը, ըստ 2007 թվականի գնահատականների կազմում է 1 973 185 մարդ։

Հանրաքվե

2014 թվականի մարտի 16-ին Ղրիմում անցկացվեց թերակղզու կարգավիճակի շուրջ հանրաքվե: Ղրիմի Գերագույն խորհուրդը, որը նախաձեռնել էր հանրաքվեն, խոստացել էր ինքնալուծարվել, եթե ընտրողները նախընտրեն Ուկրաինայի մաս մնալ: Ըստ Ղրիմի նորահայտ իշխանությունների հանրաքվեին մասնակցեց ընտրության իրավունք ունեցող քաղաքացիների 83,1%-ըը[փա՞ստ], իսկ ըստ Ղրիմի Թաթարների Ազգային Մեջլիսի, մասնակցեց բնակչության մոտ 30%-ը[փա՞ստ]: Արեւմուտքը եւ Ուկրաինայի իշխանությունները չճանաչեցին հանրաքվեն: Ըստ Ռուսաստանի տվյալների, հանրաքվեի մասնակիցների 96.7%-ը ցանկություն հայտնեց միանալ Ռուսաստանին:


Ծանոթագրություններ