«Ուգանդա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չNo edit summary
No edit summary
Տող 72. Տող 72.
{{Coord|1.28|32.39|display=title}}
{{Coord|1.28|32.39|display=title}}


'''Ուգանդա''' (պաշտոնապես՝ '''Ուգանդայի Հանրապետություն'''), ցամաքային պետություն [[Արևելյան Աֆրիկա]]յում։ Արևելքից սահմանկցում է [[Քենիա]]յին, հյուսիսից՝ [[Հարավային Սուդան]]ին, արևմուտքից՝ [[Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն|Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության]]ը, հարավ-արևմուտքից՝ [[Ռուանդա]]յին և հարավից՝ [[Տանզանիա]]յին։ Մայրաքաղաքն է [[Կամպալա]]ն։
'''Ուգանդա''' (պաշտոնապես՝ '''Ուգանդայի Հանրապետություն'''), պետություն է [[Արևելյան Աֆրիկա|Արևելյան Աֆրիկայում]]: Բրիտանական համագործակցության անդամ է:
Երկրի տարածքն զբաղեցնում է Արևելաաֆրիկական սարահարթի հյուսիսարևմտյան մասը: Գերակշռում են 1100–1500 [[մ]] բարձրության բլրավոր հարթավայրերը: Կան բարձր լեռնազանգվածներ (Ռուվենզոր, 5109մ), [[Հրաբուխ|հրաբուխներ]], հարավ-արևմուտքում Վիրունգա հանգած հրաբուխների խումբն է (Մուխավուրա հրաբուխ, 4127 մ), հարավ-արևելքում՝ Էլգոն հրաբուխը (4322 մ) և այլն:Ընդերքը հարուստ է [[Երկաթ|երկաթի]], ցիրկոնիումի, ապատիտի, բազմամետաղների, [[Ոսկի|ոսկու]], [[թանկարժեք քար|թանկարժեք քարերի]] պաշարներով:

== Կլիմա ==
[[Կլիմա|Կլիման]] [[Հասարակածային մուսոնային կլիմա|հասարակածային մուսսոնային]] է: Գլխավոր [[Գետ|գետը]] [[Նեղոս|Նեղոսն]] է, որը հատում է երկրի տարածքը հարավից հյուսիս: Ուգանդայի տարածքում են գտնվում Աֆրիկայի ամենախոշոր՝ [[Վիկտորիա]], Մոբուտու Սեսե Սեկո, Էդուարդ լճերի մի մասը, ինչպես նաև Կիոգա, Կվանիա լճերը: Տարածված են սավաննաներն ու մշտադալար անտառները: Կենդանական աշխարհը հարուստ և բազմազան է. կան [[փիղ]], [[ռնգեղջյուր]], [[գետաձի]], [[գոմեշ]], [[ընձուղտ]], [[առյուծ]], [[ընձառյուծ]], [[կապիկ]]: Շատ են թռչուններն ու սողունները: Նրանց պահպանության համար ստեղծվել են ազգային պարկեր:

== Պատմություն ==
XIV [[Դար|դարում]] Ուգանդայի տարածքում ստեղծվել է Բուգանդա պետությունը, որը 1890-ական թթ-ից եղել է [[Մեծ Բրիտանիա|Մեծ Բրիտանիայի]] [[գաղութ]] և կոչվել Ուգանդա: Անկախություն է ձեռք բերել 1962 թ-ի հոկտեմբերի 2-ին:
Երկրի բնակչության 99%-ն աֆրիկացիներ են՝ բագանդա, բանյանկոլե, բասոգա և այլ ժողովուրդներ:
Մեծ քաղաքներն են մայրաքաղաք [[Կամպալա|Կամպալան]], Ջինջան, Մբալեն:
Տնտեսության հիմքը գյուղատնտեսությունն է. մշակում են սրճենի, բամբակենի, թեյ, ծխախոտ, բատատ, ադամաթուզ և այլն, զբաղվում են քոչվոր անասնապահությամբ և ձկնորսությամբ:
Արդյունաբերության ճյուղերից համեմատաբար զարգացած են գյուղատնտեսական հումքի վերամշակումն ու հանքարդյունահանումը:
Գյուղական բնակավայրերում ուգանդացիները բնակվում են շրջանաձև, ճիպոտներով ու ձողերով կապված հիմնակմախքով ու խոտով շրջահյուսված սրածայր հյուղակներում: XX դարի 40-ական թվականներից կառուցվում են նաև ժամանակակից ոճի շինություններ:


1700-ից 2300 տարի առաջ Ուգանդայի տարածքի բնակչությունն զբաղվել է որսորդությամբ և հավաքչությամբ։


Ուգանդան անկախացել է [[Մեծ Բրիտանիա]]յից 1962թ.-ին։


[[Պատկեր:Uganda students.jpg|մինի|ձախից|Ուգանդացի դպրոցականներ]]
[[Պատկեր:Uganda students.jpg|մինի|ձախից|Ուգանդացի դպրոցականներ]]

13:33, 26 Ապրիլի 2014-ի տարբերակ

Ուգանդայի Հանրապետություն
Jamhuri ya Uganda
Ուգանդա դրոշ
Դրոշ
Ուգանդա զինանշանը
Զինանշան
Նշանաբան՝
Աստծո և երկրիս համար
Ազգային օրհներգ՝ "Oh Uganda, Land of Beauty
Ուգանդա դիրքը
Ուգանդա դիրքը
ՄայրաքաղաքԿամպալա
Ամենամեծ քաղաք capital
Անգլերեն[1]
ՍվահիլիԼուգանդա, լուո, Ռունյանկորե, Ռունյորո, ատեսո, լումասաբա, լուսոգա, սամիերեն
Էթնիկ խմբեր (2002) Բագանդացիներ 16.9%
Բանյանկոլեներ 9.5%
Բասոգաներ 8.4%
Բակիգաներ 6.9%
Իտեսոներ 6.4%
լանգհիներ 6.1%
Աչոլիներ 4.7%
Բագիսուներ 4.6%
Լուգբարաներ 4.2%
Բունյորոներ 2.7%
Այլ ազգեր 29.6%
Կառավարում Գերակշիռ կուսակցային համակարգ
 -  Նախագահ Յոուերի Մուսևինի
 -  Ուգանդայի վարչապետ Ամամա Մբաբազի
Անկախացել
 -  Միացյալ Թագավորությունից Հոկտեմբերի 9, 1962թ
 -  Ջրային (%) 15.39
Բնակչություն
 -  2009 նախահաշիվը 32.369.558  (37th)
 -  2002 մարդահամարը 24.227.297 
ՀՆԱ (ԳՀ) 2010 գնահատում
 -  Ընդհանուր $42.194 միլիարդ[2] 
 -  Մեկ շնչի հաշվով $1.226[2] 
ՀՆԱ (անվանական) 2010 գնահատում
 -  Ընդհանուր $17.703 միլիարդ[2] 
 -  Մեկ շնչի հաշվով $514[2] 
Ջինի (1998) 43 (միջին
ՄՆԶԻ (2010) 0.422 (ցածր) (143-րդ)
Արժույթ Ուգանդական շիլլինգ (UGX)
Ժամային գոտի EAT (արևելյան Աֆրիկայի ժամագոտի) (ՀԿԺ+3)
 -  Ամռանը (DST)  (ՀԿԺ+3)
Ազգային դոմեն .ug
Հեռախոսային կոդ ++2561


Ուգանդա (պաշտոնապես՝ Ուգանդայի Հանրապետություն), պետություն է Արևելյան Աֆրիկայում: Բրիտանական համագործակցության անդամ է: Երկրի տարածքն զբաղեցնում է Արևելաաֆրիկական սարահարթի հյուսիսարևմտյան մասը: Գերակշռում են 1100–1500 մ բարձրության բլրավոր հարթավայրերը: Կան բարձր լեռնազանգվածներ (Ռուվենզոր, 5109մ), հրաբուխներ, հարավ-արևմուտքում Վիրունգա հանգած հրաբուխների խումբն է (Մուխավուրա հրաբուխ, 4127 մ), հարավ-արևելքում՝ Էլգոն հրաբուխը (4322 մ) և այլն:Ընդերքը հարուստ է երկաթի, ցիրկոնիումի, ապատիտի, բազմամետաղների, ոսկու, թանկարժեք քարերի պաշարներով:

Կլիմա

Կլիման հասարակածային մուսսոնային է: Գլխավոր գետը Նեղոսն է, որը հատում է երկրի տարածքը հարավից հյուսիս: Ուգանդայի տարածքում են գտնվում Աֆրիկայի ամենախոշոր՝ Վիկտորիա, Մոբուտու Սեսե Սեկո, Էդուարդ լճերի մի մասը, ինչպես նաև Կիոգա, Կվանիա լճերը: Տարածված են սավաննաներն ու մշտադալար անտառները: Կենդանական աշխարհը հարուստ և բազմազան է. կան փիղ, ռնգեղջյուր, գետաձի, գոմեշ, ընձուղտ, առյուծ, ընձառյուծ, կապիկ: Շատ են թռչուններն ու սողունները: Նրանց պահպանության համար ստեղծվել են ազգային պարկեր:

Պատմություն

XIV դարում Ուգանդայի տարածքում ստեղծվել է Բուգանդա պետությունը, որը 1890-ական թթ-ից եղել է Մեծ Բրիտանիայի գաղութ և կոչվել Ուգանդա: Անկախություն է ձեռք բերել 1962 թ-ի հոկտեմբերի 2-ին: Երկրի բնակչության 99%-ն աֆրիկացիներ են՝ բագանդա, բանյանկոլե, բասոգա և այլ ժողովուրդներ: Մեծ քաղաքներն են մայրաքաղաք Կամպալան, Ջինջան, Մբալեն: Տնտեսության հիմքը գյուղատնտեսությունն է. մշակում են սրճենի, բամբակենի, թեյ, ծխախոտ, բատատ, ադամաթուզ և այլն, զբաղվում են քոչվոր անասնապահությամբ և ձկնորսությամբ: Արդյունաբերության ճյուղերից համեմատաբար զարգացած են գյուղատնտեսական հումքի վերամշակումն ու հանքարդյունահանումը: Գյուղական բնակավայրերում ուգանդացիները բնակվում են շրջանաձև, ճիպոտներով ու ձողերով կապված հիմնակմախքով ու խոտով շրջահյուսված սրածայր հյուղակներում: XX դարի 40-ական թվականներից կառուցվում են նաև ժամանակակից ոճի շինություններ:


Ուգանդացի դպրոցականներ

Արտաքին հղումներ

Աղբյուրներ

  1. «Ուգանդական հասարակությունը» in Library of Congress . Վերցված է 29 հունիս, 2009.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Ուգանդա». Արժույթի միջազգային հիմնդադրամ. Վերցված է 2010-04-21-ին.


Կաղապար:Uganda-stub