«Մեծ Արջ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-` +՝)
Տող 28. Տող 28.
}}
}}


'''Մեծ Արջը''' (<small>[[Լատիներեն]]`</small> Ursa Major, հապավումը` UMa), հյուսիսային կիսակամարի [[համաստեղություն]] է, որը հյուսիսային կիսագնդում երեւում է ամբողջ տարին։ Ամենալավ տեսանելիությունն [[ապրիլ]] ամսին է: Իր չափերով երկնքում երրորդն է` [[Հիդրա]]յից եւ [[Կույս (համաստեղություն)|Կույսից]] հետո և իր յոթ պայծառ աստղերով ստեղծում է շերեփի նմանվող պատկեր:<br />
'''Մեծ Արջը''' (<small>[[Լատիներեն]]՝</small> Ursa Major, հապավումը՝ UMa), հյուսիսային կիսակամարի [[համաստեղություն]] է, որը հյուսիսային կիսագնդում երեւում է ամբողջ տարին։ Ամենալավ տեսանելիությունն [[ապրիլ]] ամսին է: Իր չափերով երկնքում երրորդն է՝ [[Հիդրա]]յից եւ [[Կույս (համաստեղություն)|Կույսից]] հետո և իր յոթ պայծառ աստղերով ստեղծում է շերեփի նմանվող պատկեր:<br />
== Աստղերը ==
== Աստղերը ==
[[Պատկեր:Ursa Major IAU.svg|ձախից|360px]]
[[Պատկեր:Ursa Major IAU.svg|ձախից|360px]]
Մեծ Արջի [[Մերաք]] (β UMa, Մեծ Արջի բետա) եւ [[Դուբհե]] (α UMa, Մեծ Արջի ալֆա) աստղերն ամենապայծառն են, գտնվում են «շերեփի» առջեւի մասում եւ նրանցով կարելի է գտնել Բեւեռային աստղը: Բեւեռային աստղը գտնվում է այդ երկու աստղերը միացնող գծի վրա` նրանց միջեւ եղած տարածքի հնգապատիկի հեռավորության վրա:<br />
Մեծ Արջի [[Մերաք]] (β UMa, Մեծ Արջի բետա) եւ [[Դուբհե]] (α UMa, Մեծ Արջի ալֆա) աստղերն ամենապայծառն են, գտնվում են «շերեփի» առջեւի մասում եւ նրանցով կարելի է գտնել Բեւեռային աստղը: Բեւեռային աստղը գտնվում է այդ երկու աստղերը միացնող գծի վրա՝ նրանց միջեւ եղած տարածքի հնգապատիկի հեռավորության վրա:<br />
Շերեփի բոլոր աստղերն ունեն արաբերեն անուններ` վերը նշված Մերաքը նշանակում է «գոտկատեղ», իսկ Դուբհեն` ուղղակի «արջ»:<br />
Շերեփի բոլոր աստղերն ունեն արաբերեն անուններ՝ վերը նշված Մերաքը նշանակում է «գոտկատեղ», իսկ Դուբհեն՝ ուղղակի «արջ»:<br />


Մյուս նշանավոր աստղերից է Մեծ Արջի 47-ը (47 UMa), որը երեք [[մոլորակ]]ներով [[Արեգակ|արեւանման]] աստղ է: Մոլորակային համակարգերից այս աստղի համակարգն առավել նմանություն ունի [[Արեգակնային համակարգ]]ի հետ: Գտնվում է [[Երկիր|Երկրից]] 46 [[լուսատարի]] հեռավորության վրա:<br />
Մյուս նշանավոր աստղերից է Մեծ Արջի 47-ը (47 UMa), որը երեք [[մոլորակ]]ներով [[Արեգակ|արեւանման]] աստղ է: Մոլորակային համակարգերից այս աստղի համակարգն առավել նմանություն ունի [[Արեգակնային համակարգ]]ի հետ: Գտնվում է [[Երկիր|Երկրից]] 46 [[լուսատարի]] հեռավորության վրա:<br />
Տող 38. Տող 38.


== Դիցաբանություն ==
== Դիցաբանություն ==
Ըստ հունական ավանդույթի, կնամոլ [[Զևս]]ը իր սիրուհի [[Կալիստո]]յին փրկելով իր խանդոտ կնոջ` [[Հերա]]յի զայրույթից, իր հրապուրանքի առարկային դարձրել է [[արջ]]:
Ըստ հունական ավանդույթի, կնամոլ [[Զևս]]ը իր սիրուհի [[Կալիստո]]յին փրկելով իր խանդոտ կնոջ՝ [[Հերա]]յի զայրույթից, իր հրապուրանքի առարկային դարձրել է [[արջ]]:
Հայերենում Մեծ Արջ համաստեղությունը նաև կոչվում է '''Յոթ սանամոր աստղեր''': Ըստ Հայկական ավանդույթի, ժամանակին յոթ սանամայր են եղել, ունեցել են մի քավոր։ Սանամայրերից յուրաքանչյուրը մտածել է, թե մյուսը կհոգա քավորի հոգսերը։ Քավորը մնացել է առանց խնամքի և քաղցից մեռել։ Աստված, բարկանալով սանամայրերի վրա, նրանց դարձրել է յոթ աստղ։
Հայերենում Մեծ Արջ համաստեղությունը նաև կոչվում է '''Յոթ սանամոր աստղեր''': Ըստ Հայկական ավանդույթի, ժամանակին յոթ սանամայր են եղել, ունեցել են մի քավոր։ Սանամայրերից յուրաքանչյուրը մտածել է, թե մյուսը կհոգա քավորի հոգսերը։ Քավորը մնացել է առանց խնամքի և քաղցից մեռել։ Աստված, բարկանալով սանամայրերի վրա, նրանց դարձրել է յոթ աստղ։

02:21, 19 Մարտի 2014-ի տարբերակ


Մեծ Արջ, Մեծ Շերեփ
Համաստեղություն
Լատիներեն անվանումUrsa Major
ՀապավումUMa
Մասն էՀյուսիսային երկնային կիսագունդ
Կազմված էBig Dipper?
Հակում+55.38
Մակերես1280 քառակուսի աստիճան[1]
Հիմնական աստղեր7, 20
Բայեր/Ֆլեմստիդ
աստղեր
93
Ճանաչված
մոլորակներով աստղեր
9
Պայծառ աստղեր6
Ամենապայծառ աստղԱլիոտ (1.7124մ)
Ամենամոտիկ աստղLalande 21185 (8.29 լտ)
Մեսյեի առարկաներ7
Ասուպային հոսքերAlpha Ursa Majorids
Leonids-Ursids
Հարևան
համաստեղությունները
Վիշապ
Ընձուղտ
Լուսան
Փոքր Առյուծ
Առյուծ
Վերոնիկայի վարսերը
Որսկան Շներ
Եզնարած
Անվանված էարջեր
Տեսանելի է +90° և −30°. լայնությունների միջև:
Ամենատեսանելին է ապրիլ ամսում ժամը 21:00-ին (երեկոյան 9-ին):
Յոթ սանամոր աստղերը՝ Մեծ Արջի համաստեղության ամենապայծառ աստղերը

Մեծ Արջը (Լատիներեն՝ Ursa Major, հապավումը՝ UMa), հյուսիսային կիսակամարի համաստեղություն է, որը հյուսիսային կիսագնդում երեւում է ամբողջ տարին։ Ամենալավ տեսանելիությունն ապրիլ ամսին է: Իր չափերով երկնքում երրորդն է՝ Հիդրայից եւ Կույսից հետո և իր յոթ պայծառ աստղերով ստեղծում է շերեփի նմանվող պատկեր:

Աստղերը

Մեծ Արջի Մերաք (β UMa, Մեծ Արջի բետա) եւ Դուբհե (α UMa, Մեծ Արջի ալֆա) աստղերն ամենապայծառն են, գտնվում են «շերեփի» առջեւի մասում եւ նրանցով կարելի է գտնել Բեւեռային աստղը: Բեւեռային աստղը գտնվում է այդ երկու աստղերը միացնող գծի վրա՝ նրանց միջեւ եղած տարածքի հնգապատիկի հեռավորության վրա:
Շերեփի բոլոր աստղերն ունեն արաբերեն անուններ՝ վերը նշված Մերաքը նշանակում է «գոտկատեղ», իսկ Դուբհեն՝ ուղղակի «արջ»:

Մյուս նշանավոր աստղերից է Մեծ Արջի 47-ը (47 UMa), որը երեք մոլորակներով արեւանման աստղ է: Մոլորակային համակարգերից այս աստղի համակարգն առավել նմանություն ունի Արեգակնային համակարգի հետ: Գտնվում է Երկրից 46 լուսատարի հեռավորության վրա:
Արտաերկրային քաղաքակրթությունների որոնման ծրագրով 2001 եւ 2003թթ. դեպի Մեծ Արջի 47 աստղ են ուղարկվել Երկիր մոլորակի վրա ապրողների ռադիոուղերձները:

Դիցաբանություն

Ըստ հունական ավանդույթի, կնամոլ Զևսը իր սիրուհի Կալիստոյին փրկելով իր խանդոտ կնոջ՝ Հերայի զայրույթից, իր հրապուրանքի առարկային դարձրել է արջ:

Հայերենում Մեծ Արջ համաստեղությունը նաև կոչվում է Յոթ սանամոր աստղեր: Ըստ Հայկական ավանդույթի, ժամանակին յոթ սանամայր են եղել, ունեցել են մի քավոր։ Սանամայրերից յուրաքանչյուրը մտածել է, թե մյուսը կհոգա քավորի հոգսերը։ Քավորը մնացել է առանց խնամքի և քաղցից մեռել։ Աստված, բարկանալով սանամայրերի վրա, նրանց դարձրել է յոթ աստղ։



  1. http://www.ianridpath.com/constellations1.htm