«Հեթում Բ թագավորի ճաշոց»–ի խմբագրումների տարբերություն
ՀՍՀ Նյութը վերցված է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանի համանուն հոդվածից, ՔրիեյթիվՔոմմոնս Նշում Համանման Տարածում |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Հեթում Բ թագավորի ճաշոց,''' հայկական մանրանկարչության հուշարձան (ձեռագիր ճաշոց): Գտնվում է |
'''Հեթում Բ թագավորի ճաշոց,''' հայկական մանրանկարչության հուշարձան (ձեռագիր ճաշոց): Գտնվում է [[Երևան]]ի [[Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան]]ում: Գրվել և պատկերազարդվել է [[1286]]-ին, [[Կիլիկիա]]յում (հավանաբար Սսի գրչատներից մեկում), բարձրորակ մագաղաթի վրա, Հեթում թագաժառանգի համար (հետագայում [[Հեթում Բ]] թագավոր): Գրիչը և մանրանկարիչն անհայտ են: Ճաշոցը գործածվում է եկեղեցական ծիսակատարությունների ժամանակ: Հին և Նոր կտակարաններից ընտրված առանձին հատվածների ու աղոթքների, հոգևոր [[շարական]]ների ժողովածու է: Դա էլ նպաստել է ձեռագրի պատկերազարդման բազմազանությանը: «ճաշոցի» բարձր գեղարվեստական արժեք ներկայացնող բազմաթիվ մանրանկարներում դրսևորվել են 13-րդ դարի 2-րդ կեսի Կիլիկիայի մանրանկարչության դպրոցի լավագույն առանձնահատկությունները:Ձեռագրի բազմաթիվ էջեր զարդարված են գլխազարդերով, լուսանցա զարդերով ու թեմատիկ տերունական մանրանկարներով: Դրանք էջի երկարությամբ ձգված լուսանցազարդերի հետ մեկտեղ ամբողջացնում են էջի դեկորատիվ հարդարանքը («Երեք մանուկները հնոցում», սրբերի պատկերներ, լուսանցազարդ): Հաճախ ամբողջ էջը ծածկող մանրանկարներին հաջորդում են տեքստի հետ զուգորդված ավելի փոքր մանրանկարներ ու ճոխ լուսանցազարդեր: Ձեռագրի մանրանկարներն աչքի են ընկնում բարդ հորինվածքով: Անհայտ մանրանկարիչը պատկերագրությանը բնորոշ կանոնի վերածված կառուցվածքը տրոհելով ինքնուրույն, սակայն միմյանց հետ շաղկապված դրվագների, մանրանկարներին հաղորդել է պատմողական բնույթ: Այսպես՝ «խաչից իջեցնելը» մանրանկարում զուգակցել է Քրիստոսի խաչելության և թաղման հետ կապված մի քանի դրվագներ (Հովսեփ Արմեթացին Պիղատոսից խնդրում է Քրիստոսի դիակը, խաչից իջեցնելը, թաղումը), ստեղծել բազմաֆիգուր, շարժումով հագեցված հորինվածք: Բուսական մոտիվներով ճոխ զարդարված շրջանակների մեջ ամփոփված մանրանկարներում մարդկային ֆիգուրները իրենց ձգված համամասնություններով, էքսպրեսիվ շարժումներով վերարտադրում են պատկերվող իրադրության ներքին դրամատիգմը («Տեսան ընդ առաջ», «Քրիստոսի մուտքը Երուսաղեմ»): Ձեռագրին առանձին ճոխություն են հաղորդում անվանաթերթերը:Վարպետորեն միահյուսված ամենատարբեր զարդամոտիվներով (ֆանտաստիկ կենդանիներ, թըռչուններ, բուսական մոտիվներ) գլխազարդերը, լուսանցազարդերն ու գլխատառերը էջի հարթության վրա տեղավորվում են ռիթմի արտակարգ զգացողությամբ: Մանրանկարների գեղանկարչական արտահայտչականությունը ուժգնանում է հարուստ ու հնչեղ գունաշարի շնորհիվ (կապույտ, կանաչ, կարմիր, փայլուն ոսկի, շագանակագույն երանգներ):[[Կատեգորիա:պատմություն]]{{ՀՍՀ}} |
||
12:33, 12 Մարտի 2014-ի տարբերակ
Հեթում Բ թագավորի ճաշոց, հայկական մանրանկարչության հուշարձան (ձեռագիր ճաշոց): Գտնվում է Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում: Գրվել և պատկերազարդվել է 1286-ին, Կիլիկիայում (հավանաբար Սսի գրչատներից մեկում), բարձրորակ մագաղաթի վրա, Հեթում թագաժառանգի համար (հետագայում Հեթում Բ թագավոր): Գրիչը և մանրանկարիչն անհայտ են: Ճաշոցը գործածվում է եկեղեցական ծիսակատարությունների ժամանակ: Հին և Նոր կտակարաններից ընտրված առանձին հատվածների ու աղոթքների, հոգևոր շարականների ժողովածու է: Դա էլ նպաստել է ձեռագրի պատկերազարդման բազմազանությանը: «ճաշոցի» բարձր գեղարվեստական արժեք ներկայացնող բազմաթիվ մանրանկարներում դրսևորվել են 13-րդ դարի 2-րդ կեսի Կիլիկիայի մանրանկարչության դպրոցի լավագույն առանձնահատկությունները:Ձեռագրի բազմաթիվ էջեր զարդարված են գլխազարդերով, լուսանցա զարդերով ու թեմատիկ տերունական մանրանկարներով: Դրանք էջի երկարությամբ ձգված լուսանցազարդերի հետ մեկտեղ ամբողջացնում են էջի դեկորատիվ հարդարանքը («Երեք մանուկները հնոցում», սրբերի պատկերներ, լուսանցազարդ): Հաճախ ամբողջ էջը ծածկող մանրանկարներին հաջորդում են տեքստի հետ զուգորդված ավելի փոքր մանրանկարներ ու ճոխ լուսանցազարդեր: Ձեռագրի մանրանկարներն աչքի են ընկնում բարդ հորինվածքով: Անհայտ մանրանկարիչը պատկերագրությանը բնորոշ կանոնի վերածված կառուցվածքը տրոհելով ինքնուրույն, սակայն միմյանց հետ շաղկապված դրվագների, մանրանկարներին հաղորդել է պատմողական բնույթ: Այսպես՝ «խաչից իջեցնելը» մանրանկարում զուգակցել է Քրիստոսի խաչելության և թաղման հետ կապված մի քանի դրվագներ (Հովսեփ Արմեթացին Պիղատոսից խնդրում է Քրիստոսի դիակը, խաչից իջեցնելը, թաղումը), ստեղծել բազմաֆիգուր, շարժումով հագեցված հորինվածք: Բուսական մոտիվներով ճոխ զարդարված շրջանակների մեջ ամփոփված մանրանկարներում մարդկային ֆիգուրները իրենց ձգված համամասնություններով, էքսպրեսիվ շարժումներով վերարտադրում են պատկերվող իրադրության ներքին դրամատիգմը («Տեսան ընդ առաջ», «Քրիստոսի մուտքը Երուսաղեմ»): Ձեռագրին առանձին ճոխություն են հաղորդում անվանաթերթերը:Վարպետորեն միահյուսված ամենատարբեր զարդամոտիվներով (ֆանտաստիկ կենդանիներ, թըռչուններ, բուսական մոտիվներ) գլխազարդերը, լուսանցազարդերն ու գլխատառերը էջի հարթության վրա տեղավորվում են ռիթմի արտակարգ զգացողությամբ: Մանրանկարների գեղանկարչական արտահայտչականությունը ուժգնանում է հարուստ ու հնչեղ գունաշարի շնորհիվ (կապույտ, կանաչ, կարմիր, փայլուն ոսկի, շագանակագույն երանգներ):
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|