«Արևածաղիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ ավելացվեց Կատեգորիա:Մեղրատու բույսեր ՀոթՔաթ գործիքով |
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (11) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 25. | Տող 25. | ||
}} |
}} |
||
'''Արևածաղիկը''' (արևերթիկ, արևելած ծաղիկ) [[բարդածաղկավորների ընտանիք]]ի միամյա խոտաբույս |
'''Արևածաղիկը''' (արևերթիկ, արևելած ծաղիկ) [[բարդածաղկավորների ընտանիք]]ի միամյա խոտաբույս է։ |
||
Եվրոպացիներն առաջին անգամ այդ բույսը տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին |
Եվրոպացիներն առաջին անգամ այդ բույսը տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկան։ 400 տարի առաջ նրանք այն բերեցին Եվրոպա և անվանեցին «արևի ծաղիկ»։ Հայտնի է մոտ 50 (այլ տվյալներով՝ 30) տեսակ։ ՀՀ-ում մշակվում է յուղատու արևածաղիկը՝ հիմնականում [[Գեղարքունիքի մարզ|Գեղարքունիք]]ի և [[Արագածոտնի մարզ|Արագածոտնի]] մարզերում՝ անջրդի պայմաններում՝ որպես սիլոսային մշակաբույս։ <br /> |
||
Արմատները հզոր են, ցողունը՝ կանգուն, կոպիտ, թավոտ, ոչ սնամեջ, բարձրությունը՝ մինչև 4 |
Արմատները հզոր են, ցողունը՝ կանգուն, կոպիտ, թավոտ, ոչ սնամեջ, բարձրությունը՝ մինչև 4 մ։ Տերևները խոշոր են, սրտաձև, [[ծաղկաբույլ]]ը զամբյուղ է, պտուղը՝ սերմնապտուղ, որն օգտագործվում է որպես ուտելիք։ Սերմերից ստանում են [[ձեթ]], որն օգտագործվում է սննդի (պահածոյի, մարգարինի, հացաթխման, հրուշակեղենի և այլն) արդյունաբերության և օճառի, լաքերի-ներկերի արտադրության մեջ։ Արևածաղկի թափոնները (մղեղ, ցողուն, տերև, զամբյուղի մնացորդներ, սերմի կճեպ) օգտագործում են թուղթ, կաուչուկ, պոտաշ ստանալու համար, քուսպը լավորակ կեր է կովերի, ոչխարների, ձիերի, իսկ կտրատած և շոգեխաշած ցողունները՝ խոզերի համար։ Արևածաղիկն ունի նաև բուժական նշանակություն. կասեցնում է կարծրախտի երևույթները, բարձրացնում արյունատար անոթների առաձգականությունն ու օրգանիզմի դիմադրողականությունը, կանխում [[լյարդի ճարպակալում]]ը։ Այն նաև մեղրատու է։ |
||
==Արտաքին հղումներ== |
==Արտաքին հղումներ== |
||
[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=80 Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարան, Գիրք I, Արևածաղիկ] |
[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=80 Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարան, Գիրք I, Արևածաղիկ] |
12:00, 4 հունվարի 2014-ի տարբերակ
Արևածաղիկ | ||
---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||
|
||
Լատիներեն անվանում | ||
Helianthus
| ||
|
Արևածաղիկը (արևերթիկ, արևելած ծաղիկ) բարդածաղկավորների ընտանիքի միամյա խոտաբույս է։
Եվրոպացիներն առաջին անգամ այդ բույսը տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկան։ 400 տարի առաջ նրանք այն բերեցին Եվրոպա և անվանեցին «արևի ծաղիկ»։ Հայտնի է մոտ 50 (այլ տվյալներով՝ 30) տեսակ։ ՀՀ-ում մշակվում է յուղատու արևածաղիկը՝ հիմնականում Գեղարքունիքի և Արագածոտնի մարզերում՝ անջրդի պայմաններում՝ որպես սիլոսային մշակաբույս։
Արմատները հզոր են, ցողունը՝ կանգուն, կոպիտ, թավոտ, ոչ սնամեջ, բարձրությունը՝ մինչև 4 մ։ Տերևները խոշոր են, սրտաձև, ծաղկաբույլը զամբյուղ է, պտուղը՝ սերմնապտուղ, որն օգտագործվում է որպես ուտելիք։ Սերմերից ստանում են ձեթ, որն օգտագործվում է սննդի (պահածոյի, մարգարինի, հացաթխման, հրուշակեղենի և այլն) արդյունաբերության և օճառի, լաքերի-ներկերի արտադրության մեջ։ Արևածաղկի թափոնները (մղեղ, ցողուն, տերև, զամբյուղի մնացորդներ, սերմի կճեպ) օգտագործում են թուղթ, կաուչուկ, պոտաշ ստանալու համար, քուսպը լավորակ կեր է կովերի, ոչխարների, ձիերի, իսկ կտրատած և շոգեխաշած ցողունները՝ խոզերի համար։ Արևածաղիկն ունի նաև բուժական նշանակություն. կասեցնում է կարծրախտի երևույթները, բարձրացնում արյունատար անոթների առաձգականությունն ու օրգանիզմի դիմադրողականությունը, կանխում լյարդի ճարպակալումը։ Այն նաև մեղրատու է։