«Լեռնահայաստանի հանրապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{անավարտ}}{{անաղբյուր}}
{{անավարտ}}{{անաղբյուր}}
'''Լեռնահայաստան''' (1920-1921 թթ., մինչև 1921 թ.՝ Ինքնավար Սյունիք կամ Զանգեզուր) չճանաչված հանրապետություն [[Անդրկովկաս]]ում։
'''Լեռնահայաստան''' ([[1920]]-[[1921]]թթ., մինչև 1921 թ.՝ Ինքնավար Սյունիք կամ Զանգեզուր) չճանաչված հայկական հանրապետություն [[Անդրկովկաս|Հարավային Կովկասում]]։


== Պատմություն==
== Պատմություն==
[[1920]]թ.- [[դեկտեմբերի 25]]-ին [[Տաթևի վանք]]ում հրավիրվեց համազանգեզուրյան 1-ին համագումարը։ Որոշվեց Զանգեզուրը ժամանակավորապես հռչակել անկախ պետություն, մինչև պարզ կդառնար [[Հայաստանի Դեմոկրատական Հանրապետություն|Հայաստանի Հանրապետությանը]] միանալու հնարավորությունը։ Նորաստեղծ հանրապետության սարապետ դարձավ [[Գարեգին Նժդեհ]]ը։
1920թ.- [[դեկտեմբերի 25]]-ին [[Տաթևի վանք]]ում հրավիրվեց համազանգեզուրյան 1-ին համագումարը։ Որոշվեց Զանգեզուրը ժամանակավորապես հռչակել անկախ պետություն, մինչև պարզ կդառնար [[Հայաստանի Դեմոկրատական Հանրապետություն|Հայաստանի Հանրապետությանը]] միանալու հնարավորությունը։ Նորաստեղծ հանրապետության սարապետ դարձավ [[Գարեգին Նժդեհ]]ը։
[[1921]]թ.-ի [[ապրիլի 27]]-ին դարձյալ Տաթևի վանքում կայացավ համազանգեզուրյան 2-րդ համագումարը, որը երկրամասը կոչեց Լեռնահայաստան։ Սպարապետ Նժդեհը դարձավ վարչապետ և պարգևատրվեց «Խուստուփյան արծիվ» շքանշանով։ Համագումարի կազմը (95 մարդ) հայտարարվեց Լեռնահայաստանի պառլամենտ։ Լեռնահայաստանը վերանվանվեց Հայաստանի Հանրապետություն` Սիմոն Վրացյանի վարչապետությամբ։ Նման անվանումն ուղղակի հակադրվում էր [[Հայկական ԽՍՀ|Խորհրդային Հայաստանին]] և մարտահրավեր էր նետում նրան։
1921թ.-ի [[ապրիլի 27]]-ին դարձյալ Տաթևի վանքում կայացավ համազանգեզուրյան 2-րդ համագումարը, որը երկրամասը կոչեց Լեռնահայաստան։ Սպարապետ Նժդեհը դարձավ վարչապետ և պարգևատրվեց «Խուստուփյան արծիվ» շքանշանով։ Համագումարի կազմը (95 մարդ) հայտարարվեց Լեռնահայաստանի պառլամենտ։ Լեռնահայաստանը վերանվանվեց Հայաստանի Հանրապետություն` Սիմոն Վրացյանի վարչապետությամբ։ Նման անվանումն ուղղակի հակադրվում էր [[Հայկական ԽՍՀ|Խորհրդային Հայաստանին]] և մարտահրավեր էր նետում նրան։


Նորանոր դիմումներ էին արվում Նժդեհին և շարունակվում բանակցությունները նրա հետ` կռվին վերջ տալու պայմանների շուրջը։ Այդ պայմանների բավարարման նպատակ ուներ ՌԿ(բ)Կ Կովկասյան բյուրոյի պլենումի 1921թ. [[հունիսի 3]]-ի որոշումը, որով Հայաստանին հանձնարարվում էր հայտարարություն անել այն մասին, որ [[Արցախ]]ը պատկանում էր Խորհրդային Հայաստանին։
Նորանոր դիմումներ էին արվում Նժդեհին և շարունակվում բանակցությունները նրա հետ` կռվին վերջ տալու պայմանների շուրջը։ Այդ պայմանների բավարարման նպատակ ուներ ՌԿ(բ)Կ Կովկասյան բյուրոյի պլենումի 1921թ. [[հունիսի 3]]-ի որոշումը, որով Հայաստանին հանձնարարվում էր հայտարարություն անել այն մասին, որ [[Արցախ]]ը պատկանում էր Խորհրդային Հայաստանին։

20:48, 20 Դեկտեմբերի 2013-ի տարբերակ

Լեռնահայաստան (1920-1921թթ., մինչև 1921 թ.՝ Ինքնավար Սյունիք կամ Զանգեզուր) չճանաչված հայկական հանրապետություն Հարավային Կովկասում։

Պատմություն

1920թ.- դեկտեմբերի 25-ին Տաթևի վանքում հրավիրվեց համազանգեզուրյան 1-ին համագումարը։ Որոշվեց Զանգեզուրը ժամանակավորապես հռչակել անկախ պետություն, մինչև պարզ կդառնար Հայաստանի Հանրապետությանը միանալու հնարավորությունը։ Նորաստեղծ հանրապետության սարապետ դարձավ Գարեգին Նժդեհը։ 1921թ.-ի ապրիլի 27-ին դարձյալ Տաթևի վանքում կայացավ համազանգեզուրյան 2-րդ համագումարը, որը երկրամասը կոչեց Լեռնահայաստան։ Սպարապետ Նժդեհը դարձավ վարչապետ և պարգևատրվեց «Խուստուփյան արծիվ» շքանշանով։ Համագումարի կազմը (95 մարդ) հայտարարվեց Լեռնահայաստանի պառլամենտ։ Լեռնահայաստանը վերանվանվեց Հայաստանի Հանրապետություն` Սիմոն Վրացյանի վարչապետությամբ։ Նման անվանումն ուղղակի հակադրվում էր Խորհրդային Հայաստանին և մարտահրավեր էր նետում նրան։

Նորանոր դիմումներ էին արվում Նժդեհին և շարունակվում բանակցությունները նրա հետ` կռվին վերջ տալու պայմանների շուրջը։ Այդ պայմանների բավարարման նպատակ ուներ ՌԿ(բ)Կ Կովկասյան բյուրոյի պլենումի 1921թ. հունիսի 3-ի որոշումը, որով Հայաստանին հանձնարարվում էր հայտարարություն անել այն մասին, որ Արցախը պատկանում էր Խորհրդային Հայաստանին։

Այդ ժամանակ Զանգեզուրի գոյամարտը Խորհրդային Անդրկովկասում «հակահեղափոխական» պայքարի վերջին օջախն էր, որի մարումը կարևոր նշանակություն ուներ Խորհրդային Ռուսաստանի համար` Անդրկովկասի վրա իր ազդեցությունը ամրապնդելու տեսակետից։

Հաշտության խաղաղ միջոցներ գտնելու հետ մեկտեղ խորհրդային ուժերը պատրաստվում էին վճռական մարտական գործողությունների։ Այդ ուժերը (Կովկասյան առանձին բանակը արևելքից` Ադրբեջանից, և կարմիր բանակի Երևանյան խմբավորումը արևմուտքից) 1921թ. հունիս-հուլիսին զարգացրին ռազմական գործողությունները Զանգեզուրի պաշտպանների դեմ։ Հուլիսի կեսերին Գարեգին Նժդեհը փոքրաթիվ մասնակիցներով թողեց Սյունիքի և Հայաստանի սահմանները, հայտարարելով, որ եթե Սյունիքը չմնա Հայաստանին, ինքը կվերադառա պայքարը շարունակելու համար։

Զանգեզուրի գոյամարտը ազգային-ազատագրական պայքար էր, որը մղվում էր երկրամասը ադրբեջանական վտանգից պաշտպանելու համար։ Գարեգին Նժդեհի ղեկավարությամբ Զանգեզուրի գյուղացիության մղած գոյամարտն ունի պատմական նշանակություն։ Դրա շնորհիվ է, որ այսօր Զանգեզուրը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության սահմաններում։

Արտաքին հղումներ