«Ավոգադրոյի հաստատուն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

11:45, 19 Հոկտեմբերի 2013-ի տարբերակ

Ավոգադրոյի հաստատուն, Ավոգադրոյի թիվ, ֆիզիկական մեծություն, թվապես հավասար է նյութի մեկ մոլում գտնվող կառուցվածքային միավորների (մոլեկուլների, ատոմների, իոնների և այլն) քանակին։ Սահմանվում է որպես ատոմների թիվը 12 գրամ մաքուր ածխածնի իզոտոպում։ Ընդունված նշանակումը՝ N_A, երբեմն նաև՝ L։Ավոգադրայի հաստատունի արժեքը՝ : $N_{A}=6.022\,141\,29(27)\times 10^{23}$ մոլ⁻¹:== Կապը այլ հաստատունների հետ ==Ավոգադրոյի հաստատունը սանդղավորման չափանիշ է բնության մակրոսկոպական և միկրոսկոպական դիտարկումների միջև։ Ուստի այն առնչություններ է հաստատում է այլ ֆիզիկակայն հաստատունների և հատկությունների միջև։ Օրինակ, դրանով է նկարագրվում կապը R գազային հաստատունի և k_B Բոլցմանի հաստատունի միջև՝: $R=k_{\rm {B}}N_{\rm {A}}=8.314\,472(15)\$ Ջ·մոլ^-1·Կ^-1Կապը F Ֆարադեյի հաստատունի և e տարրական էլեկտրական լիցքի միջև՝: $F=N_{\rm {A}}e=96\,485.3383(83)$ Կլ·մոլ^-1,Ավոգադրոյի հաստատունը մտնում է նաև u զանգվածի ատոմական միավորի սահմանման մեջ՝: $1\ {\rm {u}}={\frac {M_{\rm {u}}}{N_{\rm {A}}}}=1.660\,538\,782(83){\times }10^{-24}$ գ,որտեղ M_u-ը մոլային զանգվածի հաստատունն է։== Պատմությունը ==Ավոգադրոյի հաստատունը այդպես է կոչվել 19-րդ դարի իտալացի ֆիզիկոս Ամեդեո Ավոգադրոյի պատվին, ով 1811թ. առաջին անգամ ենթադրեց, որ գազի ծավալը (տրված ճնշման և ջերմաստիճանի դեպքում) ուղիղ համեմատական է ատոմների կամ մոլեկուլների քանակին՝ անկախ գազի բնույթից^[1]։ 1909թ. ֆրանսիացի ֆիզիկոս Ժան Պերրենը առաջարկեց հաստատունը կոչել Ավոգադրոյի անունով^[2]։ Ինքը՝ Պերրենը, գլխավորապես Ավոդագրոյի հաստատունի որոշման եղանակների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար 1926թ. ստացավ Ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակը^[3]։== Ծանոթագրություններ ==

↑ Amadeo Avogadro (1811). «Essai d'une maniere de determiner les masses relatives des molecules elementaires des corps, et les proportions selon lesquelles elles entrent dans ces combinaisons». Journal de Physique. 73: 58–76. Անգլերեն թարգմանությունը
↑ Jean Baptiste Perrin (1909). «Mouvement brownien et réalité moléculaire». Annales de Chimie et de Physique. 8^e Série. 18: 1–114.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ postscript (link) Անգլերեն թարգմանությունը
↑ Oseen, C.W. (December 10, 1926). 1926թ. Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի բանախոսություն

[1] Amadeo Avogadro (1811). «Essai d'une maniere de determiner les masses relatives des molecules elementaires des corps, et les proportions selon lesquelles elles entrent dans ces combinaisons». Journal de Physique. 73: 58–76. Անգլերեն թարգմանությունը

[Perrin-2] Jean Baptiste Perrin (1909). «Mouvement brownien et réalité moléculaire». Annales de Chimie et de Physique. 8^e Série. 18: 1–114.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ postscript (link) Անգլերեն թարգմանությունը

[3] Oseen, C.W. (December 10, 1926). 1926թ. Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի բանախոսություն

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+'''Ավոգադրոյի հաստատուն''', '''Ավոգադրոյի թիվ''', [[ֆիզիկական մեծություն]], թվապես հավասար է նյութի մեկ [[մոլ]]ում գտնվող կառուցվածքային միավորների ([[մոլեկուլ]]ների, [[ատոմ]]ների, [[իոն]]ների և այլն) քանակին։ Սահմանվում է որպես ատոմների թիվը 12 գրամ մաքուր [[ածխածին|ածխածնի իզոտոպում]]։ Ընդունված նշանակումը՝ ''N''<sub>A</sub>, երբեմն նաև՝ '''L'''։Ավոգադրայի հաստատունի արժեքը՝ :<math> N_A = 6.022 \, 141 \, 29(27) \times 10^{23} </math> '''մոլ<sup>−1</sup>''':== Կապը այլ հաստատունների հետ ==Ավոգադրոյի հաստատունը սանդղավորման չափանիշ է բնության մակրոսկոպական և միկրոսկոպական դիտարկումների միջև։ Ուստի այն առնչություններ է հաստատում է այլ ֆիզիկակայն հաստատունների և հատկությունների միջև։ Օրինակ, դրանով է նկարագրվում կապը ''R'' [[գազային հաստատուն]]ի և ''k''<sub>B</sub> [[Բոլցմանի հաստատուն]]ի միջև՝:<math>R = k_{\rm B} N_{\rm A} = 8.314\,472(15)\ </math> '''Ջ·մոլ<sup>-1</sup>·Կ<sup>-1</sup>'''Կապը ''F'' [[Ֆարադեյի հաստատուն]]ի և ''e'' [[տարրական էլեկտրական լիցք]]ի միջև՝:<math>F = N_{\rm A} e = 96\,485.3383(83)</math>  '''[[Կուլոն (չափման միավոր)|Կլ]]·մոլ<sup>-1</sup>,'''Ավոգադրոյի հաստատունը մտնում է նաև u [[զանգվածի ատոմական միավոր]]ի սահմանման մեջ՝:<math>1\ {\rm u} = \frac{M_{\rm u}}{N_{\rm A}}  = 1.660 \, 538\, 782(83) {\times} 10^{-24}</math> '''գ,'''որտեղ ''M''<sub>u</sub>-ը մոլային զանգվածի հաստատունն է։== Պատմությունը ==Ավոգադրոյի հաստատունը այդպես է կոչվել 19-րդ դարի իտալացի ֆիզիկոս [[Ամեդեո Ավոգադրո]]յի պատվին, ով 1811թ. առաջին անգամ ենթադրեց, որ գազի ծավալը (տրված ճնշման և ջերմաստիճանի դեպքում) ուղիղ համեմատական է [[ատոմ]]ների կամ մոլեկուլների քանակին՝ անկախ գազի բնույթից<ref>{{cite journal|author = Amadeo Avogadro|title = Essai d'une maniere de determiner les masses relatives des molecules elementaires des corps, et les proportions selon lesquelles elles entrent dans ces combinaisons|journal = Journal de Physique|year = 1811|volume = 73|pages = 58–76}} [http://web.lemoyne.edu/~giunta/avogadro.html Անգլերեն թարգմանությունը]</ref>։ 1909թ. ֆրանսիացի ֆիզիկոս [[Ժան Բատիստ Պերրեն|Ժան Պերրենը]] առաջարկեց հաստատունը կոչել Ավոգադրոյի անունով<ref name="Perrin">{{cite journal|author = Jean Baptiste Perrin|title = Mouvement brownien et réalité moléculaire|journal = Annales de Chimie et de Physique |series=8<sup>e</sup> Série|volume = 18|pages = 1–114|year = 1909|postscript = .}} [http://web.lemoyne.edu/~giunta/perrin.html Անգլերեն թարգմանությունը]</ref>։ Ինքը՝ Պերրենը, գլխավորապես Ավոդագրոյի հաստատունի որոշման եղանակների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար 1926թ. ստացավ [[Նոբելյան մրցանակ|Ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակը]]<ref>Oseen, C.W. (December 10, 1926). ''[http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1926/press.html  1926թ. Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի բանախոսություն]''</ref>։== Ծանոթագրություններ =={{ծանցանկ}}[[Կատեգորիա:Ֆիզիկական հաստատուններ]]
-'''Ավոգադրոյի հաստատուն''', '''Ավոգադրոյի թիվ''', [[ֆիզիկական մեծություն]], թվապես հավասար է նյութի մեկ [[մոլ]]ում գտնվող կառուցվածքային միավորների ([[մոլեկուլ]]ների, [[ատոմ]]ների, [[իոն]]ների և այլն) քանակին։ Սահմանվում է որպես ատոմների թիվը 12 գրամ մաքուր [[ածխածին|ածխածնի իզոտոպում]]։ Ընդունված նշանակումը՝ ''N''<sub>A</sub>, երբեմն նաև՝ '''L'''։
-Ավոգադրայի հաստատունի արժեքը՝
-:<math> N_A = 6.022 \, 141 \, 29(27) \times 10^{23} </math> '''մոլ<sup>−1</sup>''':
-== Կապը այլ հաստատունների հետ ==
-Ավոգադրոյի հաստատունը սանդղավորման չափանիշ է բնության մակրոսկոպական և միկրոսկոպական դիտարկումների միջև։ Ուստի այն առնչություններ է հաստատում է այլ ֆիզիկակայն հաստատունների և հատկությունների միջև։ Օրինակ, դրանով է նկարագրվում կապը ''R'' [[գազային հաստատուն]]ի և ''k''<sub>B</sub> [[Բոլցմանի հաստատուն]]ի միջև՝
-:<math>R = k_{\rm B} N_{\rm A} = 8.314\,472(15)\ </math> '''Ջ·մոլ<sup>-1</sup>·Կ<sup>-1</sup>'''
-Կապը ''F'' [[Ֆարադեյի հաստատուն]]ի և ''e'' [[տարրական էլեկտրական լիցք]]ի միջև՝
-:<math>F = N_{\rm A} e = 96\,485.3383(83)</math>  '''[[Կուլոն (չափման միավոր)|Կլ]]·մոլ<sup>-1</sup>,'''
-Ավոգադրոյի հաստատունը մտնում է նաև u [[զանգվածի ատոմական միավոր]]ի սահմանման մեջ՝
-:<math>1\ {\rm u} = \frac{M_{\rm u}}{N_{\rm A}}  = 1.660 \, 538\, 782(83) {\times} 10^{-24}</math> '''գ,'''
-որտեղ ''M''<sub>u</sub>-ը մոլային զանգվածի հաստատունն է։
-== Պատմությունը ==
-Ավոգադրոյի հաստատունը այդպես է կոչվել 19-րդ դարի իտալացի ֆիզիկոս [[Ամեդեո Ավոգադրո]]յի պատվին, ով 1811թ. առաջին անգամ ենթադրեց, որ գազի ծավալը (տրված ճնշման և ջերմաստիճանի դեպքում) ուղիղ համեմատական է [[ատոմ]]ների կամ մոլեկուլների քանակին՝ անկախ գազի բնույթից<ref>{{cite journal|author = Amadeo Avogadro|title = Essai d'une maniere de determiner les masses relatives des molecules elementaires des corps, et les proportions selon lesquelles elles entrent dans ces combinaisons|journal = Journal de Physique|year = 1811|volume = 73|pages = 58–76}} [http://web.lemoyne.edu/~giunta/avogadro.html Անգլերեն թարգմանությունը]</ref>։ 1909թ. ֆրանսիացի ֆիզիկոս [[Ժան Բատիստ Պերրեն|Ժան Պերրենը]] առաջարկեց հաստատունը կոչել Ավոգադրոյի անունով<ref name="Perrin">{{cite journal|author = Jean Baptiste Perrin|title = Mouvement brownien et réalité moléculaire|journal = Annales de Chimie et de Physique |series=8<sup>e</sup> Série|volume = 18|pages = 1–114|year = 1909|postscript = .}} [http://web.lemoyne.edu/~giunta/perrin.html Անգլերեն թարգմանությունը]</ref>։ Ինքը՝ Պերրենը, գլխավորապես Ավոդագրոյի հաստատունի որոշման եղանակների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար 1926թ. ստացավ [[Նոբելյան մրցանակ|Ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակը]]<ref>Oseen, C.W. (December 10, 1926). ''[http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1926/press.html  1926թ. Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի բանախոսություն]''</ref>։
-== Ծանոթագրություններ ==
-{{ծանցանկ}}
-[[Կատեգորիա:Ֆիզիկական հաստատուններ]]