«Մրջյուններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ 46.130.31.105 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել Legobot մասնակցի վերջին տարբերակին։
չ clean up, replaced: է: → է։, դ: → դ։, ը: → ը։ (3), ի: → ի։, լ: → լ։, կ: → կ։, մ: → մ։, ն: → ն։ (3), վ: → վ։ (3), ր: → ր։ (3), ք: → ք։, և: → և։, ) oգտվելով [[Վիքիպեդիա:Ավտո...
Տող 27. Տող 27.
| eol = 699
| eol = 699
}}
}}
'''Մրջյուններ''' ({{lang-la|Formicidae}}), թաղանթավորների կարգի [[միջատներ]]ի ընտանիք:
'''Մրջյուններ''' ({{lang-la|Formicidae}}), թաղանթավորների կարգի [[միջատներ]]ի ընտանիք։
Ի տարբերություն կարգի մյուս ընտանիքների՝ մրջյունների կուրծքը փորիկին է միանում 1-2 հատվածներից կազմված բարակ, շարժուն ցողունիկով: Հայտնի է մոտ 7000 տեսակ:
Ի տարբերություն կարգի մյուս ընտանիքների՝ մրջյունների կուրծքը փորիկին է միանում 1-2 հատվածներից կազմված բարակ, շարժուն ցողունիկով։ Հայտնի է մոտ 7000 տեսակ։


== Արտաքին հատկանիշներ ==
== Արտաքին հատկանիշներ ==


Մրջյունների մարմնի երկարությունը 0,8-30 մմ է, աչքերը՝ պարզ, բարդ կամ բացակայում են: Բեղիկները բարակ են, ծնկաձև, 12-13 հատվածանի: Բերանային ապարատը ծամող է: Կան թևավոր և անթև տեսակներ:
Մրջյունների մարմնի երկարությունը 0,8-30 մմ է, աչքերը՝ պարզ, բարդ կամ բացակայում են։ Բեղիկները բարակ են, ծնկաձև, 12-13 հատվածանի։ Բերանային ապարատը ծամող է։ Կան թևավոր և անթև տեսակներ։


== Վարք ==
== Վարք ==


Ջերմասեր են, տեսակների թիվն ու քանակը արևադարձային երկրներում ավելի շատ է, քան բարեխառն գոտում: Զարգացած բնազդներով հասարակական միջատներ են: Մրջյունների գաղութը սովորաբար կազմված է ձու ածող մեկ կամ մի քանի էգերից («թագուհիներ»), սեռապես չզարգացած բազմաթիվ էգերից («չաշխատավորներ») և թևավոր արուներից ու էգերից («աշխատավորներ»):
Ջերմասեր են, տեսակների թիվն ու քանակը արևադարձային երկրներում ավելի շատ է, քան բարեխառն գոտում։ Զարգացած բնազդներով հասարակական միջատներ են։ Մրջյունների գաղութը սովորաբար կազմված է ձու ածող մեկ կամ մի քանի էգերից («թագուհիներ»), սեռապես չզարգացած բազմաթիվ էգերից («չաշխատավորներ») և թևավոր արուներից ու էգերից («աշխատավորներ»)։
Աշխատանքի բաժանումը կատարվում է խոշոր, միջին ու փոքր մրջյունների միջև: Գաղութի ամենաբազմանդամ խմբի` աշխատավորների վրա են դրված բույն կառուցելու, սնունդ հայթայթելու, մատղաշներին կերակրելու, թշնամիներից պաշտպանելու պարտականությունները:
Աշխատանքի բաժանումը կատարվում է խոշոր, միջին ու փոքր մրջյունների միջև։ Գաղութի ամենաբազմանդամ խմբի` աշխատավորների վրա են դրված բույն կառուցելու, սնունդ հայթայթելու, մատղաշներին կերակրելու, թշնամիներից պաշտպանելու պարտականությունները։


== Բազմացում ==
== Բազմացում ==


Տարեկան մեկ անգամ մրջյունների բնում զարգանում են թևավոր արուներ ու էգեր, որոնք ամուսնական թռիչքի համար լքում են բույնը: Բեղմնավորումը տեղի է ունենում օդում կամ գետնի վրա, ապա արուները ոչնչանում են, իսկ էգերը կորցնում են թևերը և սկսում նոր բույն կառուցել:
Տարեկան մեկ անգամ մրջյունների բնում զարգանում են թևավոր արուներ ու էգեր, որոնք ամուսնական թռիչքի համար լքում են բույնը։ Բեղմնավորումը տեղի է ունենում օդում կամ գետնի վրա, ապա արուները ոչնչանում են, իսկ էգերը կորցնում են թևերը և սկսում նոր բույն կառուցել։


Բները լինում են բարդ: Կան և մշտապես բույն չունեցող՝ թափառական տեսակներ:
Բները լինում են բարդ։ Կան և մշտապես բույն չունեցող՝ թափառական տեսակներ։


== Սննդառություն ==
== Սննդառություն ==


Մրջյունները սնվում են բուսական ու կենդանական կերով, որոշ տեսակներ` առավելապես լվիճների քաղցր արտաթորանքով: Աշխատավոր մրջյունները թագուհուն և [[թրթուր]]ներին սնում են իրենց թգագեղձերի արտադրած հյութով` տրոֆոլաքսիսով:
Մրջյունները սնվում են բուսական ու կենդանական կերով, որոշ տեսակներ` առավելապես լվիճների քաղցր արտաթորանքով։ Աշխատավոր մրջյունները թագուհուն և [[թրթուր]]ներին սնում են իրենց թգագեղձերի արտադրած հյութով` տրոֆոլաքսիսով։


== Նշանակություն ==
== Նշանակություն ==


Մրջյունները օգտակար են, նպաստում են սերմերի տարածմանը, բույսերի փոշոտմանը, հողառաջացմանը, ոչնչացնում են վնասատուների թրթուրները:
Մրջյունները օգտակար են, նպաստում են սերմերի տարածմանը, բույսերի փոշոտմանը, հողառաջացմանը, ոչնչացնում են վնասատուների թրթուրները։
Որոշ տեսակները վնաս են հասցնում տեխնիկական կուլտուրաների մթերքներին: Որոշ երկրներում ձեռնարկվում են մրջյունների պահպանման միջոցառումներ:
Որոշ տեսակները վնաս են հասցնում տեխնիկական կուլտուրաների մթերքներին։ Որոշ երկրներում ձեռնարկվում են մրջյունների պահպանման միջոցառումներ։


[[Կատեգորիա:Միջատներ]]
[[Կատեգորիա:Միջատներ]]

{{Link FA|ca}}
{{Link FA|ca}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|en}}

18:15, 23 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ

Մրջյուններ
Կարմիր մրջյուններ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Կենդանիներ
Տիպ Անթրոպոդներ
Դաս Միջատներ
Կարգ Hymenoptera
Ենթակարգ Apocrita
Վերնաընտանիք Vespoidea
Ընտանիք Formicidae
Լատիներեն անվանում
Formicidae
Latreille, 1802
Հոմանիշներ

Formicariae


Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 154193
NCBI 36668
EOL 699

Մրջյուններ (լատին․՝ Formicidae), թաղանթավորների կարգի միջատների ընտանիք։ Ի տարբերություն կարգի մյուս ընտանիքների՝ մրջյունների կուրծքը փորիկին է միանում 1-2 հատվածներից կազմված բարակ, շարժուն ցողունիկով։ Հայտնի է մոտ 7000 տեսակ։

Արտաքին հատկանիշներ

Մրջյունների մարմնի երկարությունը 0,8-30 մմ է, աչքերը՝ պարզ, բարդ կամ բացակայում են։ Բեղիկները բարակ են, ծնկաձև, 12-13 հատվածանի։ Բերանային ապարատը ծամող է։ Կան թևավոր և անթև տեսակներ։

Վարք

Ջերմասեր են, տեսակների թիվն ու քանակը արևադարձային երկրներում ավելի շատ է, քան բարեխառն գոտում։ Զարգացած բնազդներով հասարակական միջատներ են։ Մրջյունների գաղութը սովորաբար կազմված է ձու ածող մեկ կամ մի քանի էգերից («թագուհիներ»), սեռապես չզարգացած բազմաթիվ էգերից («չաշխատավորներ») և թևավոր արուներից ու էգերից («աշխատավորներ»)։ Աշխատանքի բաժանումը կատարվում է խոշոր, միջին ու փոքր մրջյունների միջև։ Գաղութի ամենաբազմանդամ խմբի` աշխատավորների վրա են դրված բույն կառուցելու, սնունդ հայթայթելու, մատղաշներին կերակրելու, թշնամիներից պաշտպանելու պարտականությունները։

Բազմացում

Տարեկան մեկ անգամ մրջյունների բնում զարգանում են թևավոր արուներ ու էգեր, որոնք ամուսնական թռիչքի համար լքում են բույնը։ Բեղմնավորումը տեղի է ունենում օդում կամ գետնի վրա, ապա արուները ոչնչանում են, իսկ էգերը կորցնում են թևերը և սկսում նոր բույն կառուցել։

Բները լինում են բարդ։ Կան և մշտապես բույն չունեցող՝ թափառական տեսակներ։

Սննդառություն

Մրջյունները սնվում են բուսական ու կենդանական կերով, որոշ տեսակներ` առավելապես լվիճների քաղցր արտաթորանքով։ Աշխատավոր մրջյունները թագուհուն և թրթուրներին սնում են իրենց թգագեղձերի արտադրած հյութով` տրոֆոլաքսիսով։

Նշանակություն

Մրջյունները օգտակար են, նպաստում են սերմերի տարածմանը, բույսերի փոշոտմանը, հողառաջացմանը, ոչնչացնում են վնասատուների թրթուրները։ Որոշ տեսակները վնաս են հասցնում տեխնիկական կուլտուրաների մթերքներին։ Որոշ երկրներում ձեռնարկվում են մրջյունների պահպանման միջոցառումներ։

Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link GA