«Բնական միջավայր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ clean up, replaced: : → ։ (14) oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, replaced: → (2) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1. Տող 1.
'''Բնական միջավայրը''', բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն։ Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են [[նյութափոխանակություն|նյութափոխանակության]] արդյունքները։ Յուրաքանչյուր օրգանիզմի միջավայրը բաղկացած է բազմաթիվ անօրգանական և օրգանական բնույթի տարրերից, որոնք ներկայացվում են մարդու և նրա արտադրական գործունեության հետևանքով։ Ընդ որում, որոշ տարրերի նկատմամբ մարմինները կարող են մասամբ կամ ամբողջովին անտարբեր մնալ, մինչդեռ մյուսները հարկավոր են, իսկ մյուսները կրում են բացասական ազդեցություն։
'''Բնական միջավայրը''', բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն։ Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են [[նյութափոխանակություն|նյութափոխանակության]] արդյունքները։ Յուրաքանչյուր օրգանիզմի միջավայրը բաղկացած է բազմաթիվ անօրգանական և օրգանական բնույթի տարրերից, որոնք ներկայացվում են մարդու և նրա արտադրական գործունեության հետևանքով։ Ընդ որում, որոշ տարրերի նկատմամբ մարմինները կարող են մասամբ կամ ամբողջովին անտարբեր մնալ, մինչդեռ մյուսները հարկավոր են, իսկ մյուսները կրում են բացասական ազդեցություն։
[[Պատկեր:Hopetoun falls.jpg|thumb|right|375px| Կենդանիների և բույսերի բնական միջավայր առանց մարդու միջամտության]]
[[Պատկեր:Hopetoun falls.jpg|thumb|right|375px| Կենդանիների և բույսերի բնական միջավայր առանց մարդու միջամտության]]


Տող 6. Տող 6.
* [[Աբիոտիկ գործոններ]] — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն)։
* [[Աբիոտիկ գործոններ]] — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն)։
* [[Բիոտիկ գործոններ]] — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա)։
* [[Բիոտիկ գործոններ]] — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա)։
* [[Անթրոպոգեն ազդեցություն]] — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա։ Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում։
* [[Անթրոպոգեն ազդեցություն]] — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա։ Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում։
Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն։
Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն։
[[ՄԱԿ]] –ը ստեղծել է հատուկ կազմակերպություն` ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի մասին ծրագիր ([[UNEP]])։ Շրջակա միջավայրի խնդիրների նկատմամբ ուշադրություն գրավելու նպատակով ՄԱԿ-ը սահմանել է [[Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օր]]։
[[ՄԱԿ]] –ը ստեղծել է հատուկ կազմակերպություն` ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի մասին ծրագիր ([[UNEP]])։ Շրջակա միջավայրի խնդիրների նկատմամբ ուշադրություն գրավելու նպատակով ՄԱԿ-ը սահմանել է [[Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օր]]։

11:46, 22 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ

Բնական միջավայրը, բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն։ Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են նյութափոխանակության արդյունքները։ Յուրաքանչյուր օրգանիզմի միջավայրը բաղկացած է բազմաթիվ անօրգանական և օրգանական բնույթի տարրերից, որոնք ներկայացվում են մարդու և նրա արտադրական գործունեության հետևանքով։ Ընդ որում, որոշ տարրերի նկատմամբ մարմինները կարող են մասամբ կամ ամբողջովին անտարբեր մնալ, մինչդեռ մյուսները հարկավոր են, իսկ մյուսները կրում են բացասական ազդեցություն։

Կենդանիների և բույսերի բնական միջավայր առանց մարդու միջամտության

Առանձնացնում են բնական և արհեստական (մարդու կողմից ստեղծված) բնական միջավայր։ Օրգանիզմների վրա ազդող անհատական հատկությունները և շրջակա միջավայրի տարրերը, կոչվում են էկոլոգիական գործոններ։ Բոլոր էկոլոգիական գործոնները կարելի է բաժանել երեք մեծ խմբի`

  • Աբիոտիկ գործոններ — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն)։
  • Բիոտիկ գործոններ — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա)։
  • Անթրոպոգեն ազդեցություն — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա։ Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում։

Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն։ ՄԱԿ –ը ստեղծել է հատուկ կազմակերպություն` ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի մասին ծրագիր (UNEP)։ Շրջակա միջավայրի խնդիրների նկատմամբ ուշադրություն գրավելու նպատակով ՄԱԿ-ը սահմանել է Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օր։

Գրականություն

Афанасьев В. Г. Мир живого. Системность, эволюция и управление. — М։ Изд. полит. л-ры, 1986.